Ngân hàng vẫn là kênh dẫn vốn chủ đạo của nền kinh tế Việt Nam
Tại Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2026 diễn ra sáng 4/11,TS. Nguyễn Tú Anh, Giám đốc Nghiên cứu Chính sách Trường Đại học VinUni nhận định nền kinh tế muốn tăng trưởng, vốn vẫn là yếu tố then chốt, bên cạnh các yếu tố lao động, khoa học, thể chế, môi trường…
Ông giả định, nếu Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP 10% từ nay đến năm 2030, tức 5 năm nữa, đây là tăng trưởng thực. Nếu cộng thêm khoảng 3% lạm phát thì tăng trưởng danh nghĩa vào khoảng 13%.
"Để đạt được mức này, thông thường tăng trưởng tín dụng phải vượt qua tăng trưởng của GDP danh nghĩa khoảng 3 điểm %. Mức này là khá an toàn, nên du di tôi lấy 2 điểm %, thì tăng trưởng tín dụng đâu đấy cần đạt khoảng 15%/năm, từ nay đến 2030", ông Tú Anh phân tích.
Như vậy, trong 5 năm tới, quy mô tín dụng của nền kinh tế sẽ phải tăng gấp đôi. Khi đó, tài sản của hệ thống ngân hàng, vốn chủ sở hữu và các yếu tố liên quan cũng sẽ tăng tương ứng. “Rõ ràng, vai trò của hệ thống ngân hàng trong nền kinh tế là vô cùng quan trọng,” ông nhấn mạnh.
TS. Nguyễn Tú Anh, Giám đốc Nghiên cứu Chính sách Trường Đại học VinUni (Ảnh: BTC)
Theo TS Tú Anh, Việt Nam là hệ thống bank-based và xu hướng này sẽ duy trì trong vòng 15 năm tới. Thị trường vốn có thể phát triển và đồng hành nhưng với các nền kinh tế Đông Á hay thậm chí ngay cả ở Mỹ thì ngân hàng vẫn có lợi thế hơn trong việc cung cấp vốn cho nền kinh tế.
Bản chất của thị trường tài chính là kinh doanh rủi ro, trong đó ngân hàng là nơi chuyên môn hóa trong việc thu thập, xử lý thông tin và quản lý rủi ro. Cùng với sự phát triển của công nghệ số, việc này càng ngày càng có thể làm được với quy mô lớn hơn, chi phí rẻ hơn và tiếp cận được nhiều cá nhân hơn. Do đó, chi phí quản lý vốn và rủi ro của ngân hàng ngày càng hiệu quả hơn.
Trong khi đó, bản chất của thị trường vốn là các cá nhân phải tự "deal rủi ro" (đánh giá, quản lý và giảm thiểu rủi ro). Điều này quá lớn, đặc biệt đối với thị trường đang phát triển như Việt Nam thì rủi ro càng lớn. Bởi hệ thống quản trị và pháp luật của chúng ta chưa đủ chặt chẽ để hạn chế rủi ro đó.
"Do vậy, dù chúng ta rất mong muốn thị trường vốn phát triển để chia sẻ gánh nặng với hệ thống ngân hàng, nhưng trong trung hạn, tôi cho rằng vai trò của ngân hàng vẫn là quan trọng", ông nhận định.
Ngân hàng – đầu tàu của chuyển đổi số
Bình luận về chuyển đổi số, TS. Tú Anh cho rằngmục tiêu tăng trưởng 10% trong năm tới sẽ phụ thuộc rất lớn vào mức độ thành công của quá trình số hóa, giúp các quyết định trong nền kinh tế trở nên nhanh chóng và chính xác hơn.
Hiện nay, hệ thống ngân hàng và tài chính đang đi đầu trong chuyển đổi số. Khi họ đi đầu, họ tạo ra hiệu ứng lan tỏa. Ví dụ như trong thanh toán, định danh điện tử (KYC), giúp kích thích các lĩnh vực khác cũng phải chuyển đổi số theo như số hoá trong kế toán, dẫn đến số hoá trong sản xuất…
Ông cũng cho biết, các ngân hàng đang phát triển mạnh hệ thống API, tức là các nền tảng chia sẻ dùng chung giúp nhiều sáng kiến tài chính mới ra đời từ đó.
"Trong tương lai, tôi tin rằng các ngân hàng sẽ ứng dụng ngày càng nhiều hơn các hợp đồng thông minh (smart contracts), những hợp đồng tự động. Điều này sẽ giúp ngân hàng ngày càng có lợi thế hơn", vị chuyên gia nhấn mạnh.
