Cứu 2 bệnh nhi có cột sống vẹo như cầu thang xoắn

Ngày 7/12, BS CKII Đặng Khải Minh, khoa Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Nhi Đồng 1 TPHCM cho biết, cả 2 bệnh nhi người đồng bào Xơ Đăng đến bệnh viện trong tình trạng cột sống biến dạng nghiêm trọng, kèm nguy cơ hô hấp và tim mạch đe dọa tính mạng.

Trong đó, bé L. (12 tuổi) mang bệnh lý hiếm gặp khi cùng lúc bị nhược cơ và đột biến gene, liên quan sốt cao ác tính. Đây là biến chứng đặc biệt nguy hiểm trong gây mê, có thể gây ngưng tim, rối loạn đông máu và tử vong trong tích tắc nếu không được kiểm soát đúng cách. Vì rủi ro quá lớn, nhiều bệnh viện trước đó đã từ chối phẫu thuật cho bé.

Trong thời gian chờ can thiệp, tình trạng của bé L. diễn tiến nhanh. Chỉ trong bảy tháng, độ vẹo cột sống từ 78 độ tăng vọt lên 104 độ, kéo theo đường cong thứ hai 80 độ ở vùng thắt lưng. Cột sống xoắn chặt như chiếc cầu thang xoắn khiến bé đau đớn liên tục, khó thở và hạn chế vận động. Mẹ bé chia sẻ nhiều lần chị run rẩy, không dám đặt bút ký giấy cam kết phẫu thuật vì sợ con không qua khỏi.

Khác với bé L., thách thức của Y.T. đến từ thể trạng suy kiệt. Đã 13 tuổi song bé T. chỉ nặng 28 kg do suy dinh dưỡng nặng, mắc hội chứng hạn chế hô hấp. Cột sống của bé cong đến 128 độ và gù 108 độ khiến lồng ngực bị chèn ép liên tục, chỉ có thể nằm sấp khi ngủ vì không thể tự xoay mình. Trước khi tính đến phẫu thuật, bác sĩ buộc phải điều trị dinh dưỡng tích cực trong bốn tháng, giúp bé tăng thêm 3 kg để đủ sức chịu đựng cuộc đại phẫu.

Không chỉ chịu đau đớn thể chất, cả hai bé đều bị bạn bè trêu chọc vì lưng cong và dáng đi bất thường. Áp lực tâm lý kéo dài khiến các em sống thu mình, mất tự tin, ngại giao tiếp và hạn chế đến trường. Việc can thiệp phẫu thuật không chỉ cứu chức năng hô hấp và cột sống mà còn trả lại cho các em cơ hội hòa nhập.

BS Khải Minh cho biết, ê kíp quyết định áp dụng phương pháp “phẫu thuật hai thì” – kỹ thuật lần đầu được triển khai tại bệnh viện cho các ca biến dạng cột sống mức độ nghiêm trọng. Ở thì đầu, bác sĩ cắt mấu khớp, đặt vít chân cung và sử dụng khung chuyên dụng để kéo giãn cột sống liên tục trong 2 – 4 tuần, giúp tủy sống và các cấu trúc thần kinh thích nghi dần với sự thay đổi.

Ở thì hai, phẫu thuật viên tiến hành nắn chỉnh bằng thanh dọc, hàn xương cố định và tái lập trục cơ thể với sự hỗ trợ chuyên môn từ Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình TPHCM. Quá trình này đòi hỏi kiểm soát nghiêm ngặt đường thở, huyết động và nguy cơ tổn thương tủy sống.

BS Phan Huỳnh Bảo Nghi, khoa Gây mê Hồi sức Bệnh viện Nhi Đồng 1 TPHCM cho biết, ê kíp gây mê đã chuẩn bị nhiều phương án dự phòng, trong đó có các loại thuốc đặc biệt để kiểm soát thân nhiệt – yếu tố sống còn đối với bệnh nhân mang đột biến gene liên quan sốt cao ác tính. Suốt 12 giờ phẫu thuật, yêu cầu đặt ra là giữ mức độ gây mê ổn định, tránh kích thích gây phản ứng nguy hiểm, đồng thời bảo vệ tối đa chức năng hô hấp của bệnh nhi suy kiệt.

Trải qua hai cuộc đại phẫu phức tạp, cột sống cong vẹo như cầu thang xoắn của các bé được nắn chỉnh thành công. Sau mổ, các em đứng thẳng, đi lại bình thường và cao thêm khoảng 10 cm. Toàn bộ chi phí điều trị được bệnh viện vận động mạnh thường quân hỗ trợ, giúp các gia đình nhẹ bớt gánh nặng.

Theo BS Khải Minh, thành công của các ca phẫu thuật còn nhờ áp dụng chương trình ERAS (hồi phục sớm sau phẫu thuật). Bệnh viện tối ưu hóa trước – trong và sau mổ, từ dinh dưỡng, tâm lý, kỹ thuật gây mê ít xâm lấn cho đến kiểm soát đau đa mô thức. Nhờ đó, bệnh nhi có thể rút nội khí quản sớm, ngồi dậy và tập vận động chỉ sau vài ngày.

Từ hai trường hợp trên, BS Khải Minh khuyến cáo: Vẹo cột sống vô căn thường tiến triển âm thầm nhưng nhanh ở tuổi dậy thì. Phụ huynh cần quan sát sớm các dấu hiệu như lệch vai, lưng gù, hông không đều, dáng đứng nghiêng hay bất cân xứng khi cúi người để đưa trẻ đi khám kịp thời, tránh để biến dạng nặng buộc phải trải qua những cuộc đại phẫu đầy rủi ro.