Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, chiều 12/11, Quốc hội đã thảo luận tại hội trường về Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá, theo Cổng TTĐT Quốc hội.
Tham gia thảo luận, đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp, nhấn mạnh việc bình ổn giá theo giá thị trường hiện nay là rất cần thiết và rất quan trọng. Tuy nhiên, Đại biểu cũng thẳng thắn nhìn nhận việc thực hiện trong thời gian qua vẫn còn nhiều hạn chế. Một trong những nguyên nhân chủ yếu là đa số mặt hàng thiết yếu, hàng tiêu dùng trong nước đều do khu vực tư nhân nắm giữ và điều tiết giá cả.
Theo đại biểu, quy luật cung – cầu của thị trường khiến giá cả biến động theo nhu cầu tiêu dùng. Cụ thể, khi người dân tiêu thụ nhiều, giá sẽ tăng và ngược lại, khi nhu cầu giảm, giá sẽ hạ. Do đó, các biện pháp hành chính để “bình ổn giá” theo cách truyền thống gần như không còn phù hợp trong nền kinh tế thị trường hiện nay.
Đại biểu cũng chỉ ra thực tế bất cập hiện nay là tại một số thời điểm, khi Chính phủ điều chỉnh tăng lương cho cán bộ, công chức, viên chức, thị trường ngay lập tức phản ứng bằng việc tăng giá hàng hoá từ 5 - 10%, dù lương mới chưa được chi trả.
“Như vậy có còn gọi là bình ổn giá không?”, đại biểu tỉnh Đồng Tháp đặt câu hỏi và đưa ra những đề xuất để bình ổn giá sát với thực tế.
Trong đó, đại biểu đặc biệt lưu ý là việc phân công nhiệm vụ bình ổn giá cho cấp xã. Ông nêu rõ theo dự thảo và hướng dẫn hiện hành, các địa phương, trong đó có cấp xã được giao nhiệm vụ phối hợp với ngành chức năng thực hiện quản lý giá và triển khai bình ổn. Tuy nhiên, thực tế năng lực của đội ngũ cán bộ cấp xã còn rất hạn chế.
“Cán bộ chuyên trách ở cấp xã hiện nay vừa yếu vừa thiếu, không có chuyên môn về bình ổn giá như cán bộ cấp huyện hay cấp tỉnh. Vậy giao cho cấp xã thì họ sẽ bình ổn giá bằng cách nào?”, đại biểu thẳng thắn chỉ ra những thiếu sót và cho rằng nếu không có quy định cụ thể, rõ ràng về trách nhiệm và quyền hạn của UBND cấp xã, việc tổ chức thực hiện sẽ lúng túng, thiếu thống nhất, thậm chí dẫn đến hình thức, làm cho có mà không đạt hiệu quả thực chất.
Từ thực tiễn địa phương, ông Hoà đề nghị cần phân định rõ cấp nào chịu trách nhiệm chính, cấp nào phối hợp, tránh tình trạng “đẩy” nhiệm vụ xuống cấp dưới khi năng lực và nguồn lực không đủ. Đồng thời, cần có cơ chế giám sát chặt chẽ giữa các cấp chính quyền và ngành chuyên môn để đảm bảo việc triển khai chính sách bình ổn giá thực sự đi vào cuộc sống chứ không chỉ dừng lại ở khẩu hiệu hay văn bản hành chính.
Đại biểu Phạm Văn Hoà, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp. (Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội).
Cần giải pháp phù hợp để quản lý giá vàng
Một giải pháp khác được đại biểu đưa ra là rà soát, bổ sung danh mục các mặt hàng thuộc diện bình ổn giá. Theo ông, trong bối cảnh kinh tế thị trường ngày càng mở rộng, danh mục này không nên cứng nhắc mà phải linh hoạt, phản ánh đúng thực tiễn tiêu dùng và biến động của xã hội.
Lấy dẫn chứng từ mặt hàng vàng, ông Hoà cho biết dù đây không phải là hàng hoá thiết yếu như lương thực, thực phẩm hay nhiên liệu nhưng lại có vai trò đặc biệt trong tâm lý tích lũy và tiêu dùng của người dân Việt Nam. Khi giá vàng trong nước tăng cao, vượt xa giá vàng thế giới, không chỉ ảnh hưởng đến người dân có nhu cầu mua bán, tích trữ mà còn tác động gián tiếp đến mặt bằng giá chung của nền kinh tế, thậm chí ảnh hưởng đến tỷ giá và thị trường tài chính.
Ông cũng nhận định việc đưa vàng vào danh mục bình ổn giá là rất khó, vì giá vàng trong nước và thế giới chênh lệch khá xa, nhưng cần có một giải pháp quản lý phù hợp nếu tình trạng này vẫn tiếp tục kéo dài.
Cũng theo đại biểu Phạm Văn Hoà, vấn đề bình ổn giá không chỉ dừng ở các mặt hàng thiết yếu mà còn phải tính đến yếu tố tâm lý thị trường, niềm tin của người dân và khả năng kiểm soát rủi ro kinh tế vĩ mô.
Ngoài ra, ông nhấn mạnh bình ổn giá trong điều kiện kinh tế thị trường không đồng nghĩa với “giữ giá” mà là tạo ra khung chính sách ổn định, minh bạch, giúp thị trường tự điều tiết trong phạm vi kiểm soát của Nhà nước. Điều đó đòi hỏi hệ thống dữ liệu giá cả, chi phí đầu vào, năng lực dự báo phải được tăng cường. Đồng thời, cần phát huy vai trò của các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp chủ lực trong cung ứng và phân phối.
Cùng với đó, các chính sách trợ giá, hỗ trợ đối tượng yếu thế cũng cần được triển khai linh hoạt. Ông gợi mở Nhà nước có thể áp dụng quỹ bình ổn tạm thời hoặc gói hỗ trợ tiêu dùng có mục tiêu để giảm áp lực cho người dân và giữ ổn định thị trường trong giai đoạn giá lương thực, xăng dầu, điện, nước biến động mạnh.
Ngoài những giải pháp chính, đại biểu tỉnh Đồng Tháp cũng đề nghị Chính phủ và Bộ Tài chính cùng các bộ, ngành liên quan sớm ban hành hướng dẫn cụ thể về cơ chế phối hợp, quy trình triển khai bình ổn giá ở các cấp, đặc biệt là cấp cơ sở - nơi trực tiếp tiếp xúc với người dân và doanh nghiệp.
