Đài Loan "rộng cửa" du học, cơ hội làm việc ở tập đoàn đa quốc gia

ẢNH: VÕ HIẾU

Trước khi đảm nhận cương vị lãnh đạo giáo dục tại TECO, TS Lâm Vi Chí (Wei-Chih Lin) là giáo sư danh dự công tác tại khoa Cơ khí và cơ điện tử ĐH Quốc lập Trung Sơn (NSYSU, Đài Loan) và từng làm việc ở nhiều doanh nghiệp, viện nghiên cứu hàng đầu. Ông lấy bằng tiến sĩ ở ĐH Cambridge (Anh) vào năm 2013, sở hữu hơn 30 bằng sáng chế và công bố hơn 60 bài báo khoa học tính tới nay.

Ông còn được trao Giải thưởng Khoa học nông nghiệp Đài Loan - giải thưởng cao quý nhất tại Đài Loan dành cho lĩnh vực nghiên cứu nông nghiệp - vào năm 2021.

Trong bối cảnh số lượng người Việt du học Đài Loan ngày càng tăng và hiện cán mốc gần 40.000, ông Lâm phân tích với Thanh Niên về động lực du học Đài Loan của người Việt, những thành công bước đầu của "Chương trình đặc biệt giáo dục tài năng công nghiệp quốc tế" (INTENSE), nét nổi bật trong quan hệ giáo dục Việt - Đài và dự định ông ấp ủ thực hiện khi đương nhiệm.

Tạo cơ hội làm việc tại NVIDIA, TSMC

Năm ngoái, Đài Loan chính thức triển khai INTENSE, một chương trình học bổng đặc biệt có sự kết hợp giữa "ba nhà" là chính quyền, doanh nghiệp và trường ĐH. Sau hơn một năm vận hành, chương trình đã gặt hái được thành tựu gì và kế hoạch sắp tới sẽ ra sao, thưa ông?

GS-TS Lâm Vi Chí: Tôi nghĩ rằng thành tựu đầu tiên chính là số lượng người học tham gia chương trình. Khi chúng tôi bắt đầu triển khai INTENSE vào năm 2024, chỉ có khoảng 340 du học sinh từ các nước và 25 ĐH Đài Loan tham gia đào tạo. Tới năm nay, số du học sinh và ĐH tham gia đều tăng, lần lượt lên mức 500 và 32, và chúng tôi dự kiến kỳ xuân sắp tới đón thêm khoảng 700-750 tân sinh viên. Trong số này, khoảng 30% tới từ Việt Nam.

Thành tựu thứ hai, theo tôi còn quan trọng hơn, chính là sự tham gia của các tập đoàn hàng đầu. Từ kỳ mùa thu năm nay, các doanh nghiệp như TSMC, NVIDIA, Micron, MediaTek... đã bắt đầu tiếp nhận học viên INTENSE, nâng tổng số đơn vị đồng hành cùng chương trình lên 600. Nhờ sự hợp tác này, chúng tôi cũng có thể cung cấp nhiều chương trình đào tạo đa dạng, theo sát xu hướng công nghệ hiện nay như bán dẫn, robot, trí tuệ nhân tạo (AI)...

Mới đây, tôi được biết một số sinh viên Việt cũng đã được NVIDIA liên hệ và tiếp nhận, là trường hợp vô cùng nổi bật bởi tập đoàn này luôn nhận được hàng trăm đơn ứng tuyển trên toàn cầu.

Ở Việt Nam, chúng tôi cũng đang xúc tiến thành lập các Văn phòng chương trình INTENSE với sự hỗ trợ từ các trường ĐH Đài Loan. Hiện chúng tôi đã có văn phòng đặt ở Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (Hà Nội) và ĐH Cần Thơ, dự kiến sắp tới mở thêm cơ sở tại Đà Nẵng và TP.HCM. Những văn phòng này sẽ cung cấp thông tin và tư vấn du học Đài Loan, mở lớp dạy tiếng Hoa miễn phí đồng thời đào tạo giáo viên Việt cách dạy tiếng Hoa.

Ngoài ra, chúng tôi cũng đang mời gọi ngày càng nhiều doanh nghiệp đa quốc gia tham gia INTENSE. Thực tế sáng kiến xây dựng chương trình INTENSE xuất phát từ chính nhu cầu của doanh nghiệp, trước lo ngại tỷ lệ sinh thấp tại Đài Loan sẽ dẫn đến việc thiếu hụt nguồn nhân lực. Chỉ riêng lĩnh vực bán dẫn, các công ty đã mở đến 34.000 vị trí việc làm mới vào năm 2024, theo thống kê của chính quyền. Cơ hội việc làm rất rộng mở.

ẢNH: NVCC

INTENSE ra mắt trong bối cảnh AI ngày càng phát triển. Ông có thể chia sẻ thêm về cách các trường ĐH Đài Loan thích ứng với bối cảnh này, đặc biệt ở các ngành chip và bán dẫn mà Đài Loan có thế mạnh?

Nếu muốn đào tạo ra những nhà khoa học và kỹ sư chất lượng cao, chúng ta không thể chỉ dạy một vài kỹ năng rồi kỳ vọng các bạn có thể làm việc tốt ngay được. Việc chúng tôi đang làm là vừa trang bị kiến thức nền tảng vững chắc cho học viên, vừa đào tạo kỹ năng chuyên sâu. Đây luôn là yếu tố cốt lõi dù có AI hay không. Chúng tôi cũng đang mở rộng dạy các môn đại cương như toán, lý, hóa... bằng tiếng Anh để sinh viên có triển vọng nghề nghiệp quốc tế.

Trong khi đó với một số ngành như ngôn ngữ, kế toán, không thể phủ nhận rằng ảnh hưởng của AI và công nghệ khiến nhiều sinh viên khó tìm việc hơn. Đó là lý do một số trường đã đào tạo thêm kiến thức nền tảng các ngành khác cho người học, chẳng hạn như vật lý, công nghệ bán dẫn. Sau đó, trường tạo cơ hội cho họ làm việc ở chi nhánh công ty Đài Loan tại các nước để đóng vai trò "cầu nối" giữa nhóm chuyên gia Đài Loan và người bản địa.

Ngoài INTENSE, người Việt còn có thể tìm đến những cơ hội học bổng nào khác để du học Đài Loan?

Từ Cơ quan giáo dục Đài Loan, chúng tôi có chương trình học bổng Đài Loan (MOE) dành cho ứng viên muốn học chương trình cấp bằng, từ ĐH đến tiến sĩ, cùng học bổng tiếng Hoa (HES) cho các bạn muốn học ngoại ngữ. Chúng tôi cũng triển khai chương trình trải nghiệm giáo dục Đài Loan (TEEP), tạo điều kiện để các bạn thực tập hoặc nghiên cứu ngắn hạn tại Đài Loan.

Chưa kể, gần như mọi trường ĐH tại Đài Loan đều cấp học bổng cho du học sinh, chỉ khác nhau về mức hỗ trợ. Nếu đạt thành tích cao trong quá trình học tập các bạn còn có thể được chính quyền địa phương khen thưởng.

ẢNH: NSYSU

Nhiều người Đài du học Việt Nam

Những năm qua, số lượng người Việt du học Đài Loan tăng mạnh. Dữ liệu mới nhất từ Cơ quan giáo dục Đài Loan cho thấy năm 2024 có gần 40.000 người học Việt Nam tại Đài và con số này đông nhất trong nhóm sinh viên quốc tế. Theo ông, đâu là những lý do dẫn đến sự tăng trưởng này?

Tôi tin rằng có 3 động lực chính thúc đẩy người Việt chọn học tập ở Đài Loan. Yếu tố văn hóa và môi trường sống là quan trọng nhất, nhất là khi thời tiết, ẩm thực... của Đài Loan và Việt Nam khá tương đồng. Người Đài Loan cũng rất thân thiện một phần bởi hệ thống giáo dục của chúng tôi luôn dạy dỗ rằng hãy giúp đỡ người khác nếu có thể. Chưa kể, cộng đồng người Việt tại Đài Loan cũng rất đông đảo, với nhiều bạn thuộc thế hệ thứ hai.

Yếu tố thứ hai là chi phí học tập vốn thấp hơn nhiều so với Mỹ và châu Âu, chưa tính các hỗ trợ tài chính từ cả trường lẫn chính quyền, trong khi chất lượng giáo dục vẫn rất cao. Cuối cùng là sự phát triển mạnh mẽ của các ngành công nghệ cao, trong bối cảnh ngày càng nhiều tập đoàn đa quốc gia đầu tư và mở rộng tại Đài Loan. Mới đây thôi, NVIDIA đã công bố mở trung tâm quốc tế mới ở Đài Bắc và sắp tới sẽ có thêm trung tâm đặt tại Cao Hùng.

Ngược lại, tôi tò mò liệu người Đài Loan có du học Việt Nam?

Chắc chắn là có. Dưới sự quản lý của Cơ quan giáo dục Đài Loan, chúng tôi có nhiều động thái hỗ trợ sinh viên Đài Loan đến Việt Nam nghiên cứu và thực tập ngắn hạn; hỗ trợ sinh viên có cha mẹ là người Việt sang tìm hiểu văn hóa, truyền thống Việt Nam; hoặc thậm chí hỗ trợ các bạn trẻ Đài Loan khởi nghiệp tại Việt Nam.

Tôi cũng muốn chia sẻ rằng việc hợp tác học thuật giữa các trường ĐH ở Đài Loan và Việt Nam cũng đang diễn ra thường xuyên, hầu như là mỗi ngày. Trước khi đảm nhận vị trí hiện tại, tôi cũng hay đến TP.HCM, Cần Thơ để giảng dạy và nghiên cứu. Nhiều dịp, tôi còn đi cùng sinh viên của mình đến Việt Nam và ở lại cả tháng.

Bản thân tôi cũng hy vọng Chính phủ Việt Nam có thể mời thêm nhiều trường ĐH hợp tác với Đài Loan. Tại Đài Loan, đặc biệt là miền Nam, nhiều bạn trẻ lớn lên trong gia đình đa văn hóa Việt - Đài. Tôi thường dặn dò các bạn hãy luôn tự hào về gốc gác và hãy học tiếng Việt, tới Việt Nam cống hiến nếu có thể với tri thức, kinh nghiệm đã học tại Đài Loan.

ẢNH: USSH