Đề xuất giảm 70% tiền sử dụng đất cho người dân

Trong dự thảo Nghị định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất nhằm tháo gỡ vướng mắc khi triển khai luật Đất đai, Bộ Tài chính đề xuất cho phép người dân khi chuyển mục đích sử dụng đất chỉ cần đóng 30% tiền sử dụng đất trong hạn mức và 50% vượt hạn mức thay vì thu 100% như hiện nay.

Tiền sử dụng đất đang quá cao

Đề xuất trên nhận được nhiều ý kiến hưởng ứng, bởi thực tế tiền sử dụng đất quá cao hiện nay đang gây nhiều hệ lụy. Cụ thể tại TP.HCM, ngay sau khi Quyết định 79/2024 được ban hành với mức tăng có nơi lên đến hơn 38% so với trước đó đã khiến nhiều người có nhu cầu chuyển mục đích từ đất nông nghiệp lên đất ở phải dừng lại vì tiền sử dụng đất vượt quá khả năng chi trả.

Như trường hợp của ông Quốc Duy nhà ở P.Tân Hưng (Q.7 cũ) đã phải dừng hơn 1 năm để chờ TP ban hành chính sách tính tiền sử dụng đất mới. Bởi theo tính toán, nếu chuyển 426 m2 đất vườn lên đất ở, gia đình ông phải đóng 100% tiền sử dụng đất theo quy định hiện hành lên đến 14 tỉ đồng. Trong khi đó, nếu đóng theo Quyết định 02/2020, con số này chỉ chưa đến 3 tỉ đồng và nếu tính tiền sử dụng đất theo đề xuất mới của Bộ Tài chính là khoảng 4,2 tỉ đồng.

Đề xuất giảm 70% tiền sử dụng đất cho người dân- Ảnh 1. — Tiền sử dụng đất hiện nay đang là gánh nặng cho người dân

"Cách thu tiền sử dụng đất như hiện nay không khác gì người dân phải mua lại đất của chính mình sát với giá thị trường. Nên không chỉ riêng tôi, người dân đang rất trông đợi chính sách miễn, giảm tiền sử dụng đất đối với những gia đình chuyển mục đích từ đất nông nghiệp lên đất ở, những người xin cấp sổ hồng lần đầu. Bởi hiện nay tiền sử dụng đất quá cao. Nếu chỉ thu 30% tiền sử dụng đất trong hạn mức và 50% ngoài hạn mức, tiền sử dụng đất sẽ giảm đi rất nhiều. Người dân như chúng tôi sẽ có cơ hội chia tách đất cho con hay bán một phần để lo trang trải cuộc sống", ông Quốc Duy nói.

Không riêng ông Quốc Duy, người dân tại TP.HCM, Đà Nẵng... thời gian qua đã đồng loạt gửi văn bản lên Ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội kiến nghị giảm giá đất, giảm tiền chuyển đổi sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở. Thực tế cho thấy, giá đất hiện nay chưa phù hợp với đời sống và thu nhập của người dân, đặc biệt là công nhân thu nhập trung bình, thấp. Một số hộ dân có hoàn cảnh khó khăn muốn thực hiện tách thửa, xây nhà cho con nhưng không đủ khả năng tài chính để chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở, đành phải gác lại chuyện cho con ra ở riêng.

Kiến nghị thu 20% đối với đất trong hạn mức

Bên cạnh đó, hiện nay mức thuế, phí, lệ phí và tiền sử dụng đất khi thực hiện các thủ tục chuyển quyền sử dụng quá cao, vượt quá khả năng của nhiều người dân, gây khó khăn trong việc thực hiện các quyền hợp pháp về nhà ở, sản xuất, kinh doanh. Chính vì vậy, cử tri kiến nghị lên Quốc hội giảm chính sách thuế, phí, lệ phí và tiền sử dụng đất theo hướng giảm giá đất từ 20 - 30% so với hiện nay, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và khả năng tài chính của người dân.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, cho biết trên cả nước, nhất là tại các tỉnh phía nam thì nguồn gốc sử dụng đất phổ biến là do các hộ gia đình, cá nhân tạo lập, thừa kế từ nhiều đời, không phải là đất do nhà nước giao. Nhiều hộ gia đình có nhiều thế hệ cùng sống chung, cùng canh tác và có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất để chia cho các thành viên trong gia đình ra riêng. Trong đó có cả nhu cầu chuyển nhượng, bán một phần đất ở (sau khi đã chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất ở) để có tiền xây dựng nhà và trang trải chi tiêu nên cần có chính sách hợp tình hợp lý. Dù vậy, ông Châu khuyến cáo vẫn phải kiểm soát chặt chẽ để phòng ngừa trường hợp đầu nậu, doanh nghiệp núp bóng hộ gia đình, cá nhân xin chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp để lợi dụng chính sách trục lợi bất chính.

Ưu đãi chỉ áp dụng một lần

Theo dự thảo Nghị định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất nhằm tháo gỡ vướng mắc khi triển khai luật Đất đai, khi hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở trong hạn mức giao đất ở của địa phương, mức thu tiền sử dụng đất chỉ bằng 30% phần chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp tại thời điểm được cơ quan có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích. Với phần diện tích vượt hạn mức, người sử dụng đất phải nộp 50% chênh lệch. Trường hợp diện tích vượt trên một lần hạn mức, mức thu sẽ là 100% chênh lệch. Chính sách ưu đãi này chỉ áp dụng một lần cho mỗi hộ gia đình, cá nhân trên một thửa đất. Các lần chuyển đổi mục đích sau sẽ phải nộp 100% chênh lệch theo quy định.

Ông Châu nêu ví dụ điển hình trường hợp hộ gia đình ông An ở H.Củ Chi cũ (TP.HCM) có 3 con trưởng thành đã kết hôn và các cháu cùng chung sống trong ngôi nhà xây dựng trên thửa đất rộng 2.000 m2 đất nông nghiệp trồng cây ăn trái, chuồng, ao. Khu đất này có nguồn gốc do tổ tiên để lại từ nhiều đời, có giá đất ở theo bảng giá đất là 10 triệu đồng/m2, giá đất nông nghiệp 300.000 đồng/m2, có hệ số điều chỉnh giá đất (hệ số K) 1,5 và hạn mức giao đất ở 200 m2. Ông An có nhu cầu tách thửa đồng thời chuyển mục đích sử dụng đất thành 4 lô đất, mỗi lô có diện tích 500 m2 phù hợp với pháp luật về quy hoạch đô thị, nông thôn. Nếu tính tiền sử dụng đất theo đề xuất mới, gia đình ông An phải nộp tổng số tiền 24,88 tỉ đồng. Đây là số tiền quá lớn đối với gia đình ông An và gần như gia đình ông phải mua lại đất của chính mình sát với giá thị trường.

Chính vì vậy ông Lê Hoàng Châu kiến nghị tính tiền sử dụng đất theo mức thu bằng 20% theo giá đất ở tại thời điểm có quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất và 30% với diện tích đất vượt hạn mức đối thì hợp tình hợp lý hơn. Nếu kiến nghị này được tiếp thu, trong trường hợp gia đình ông An, số tiền sử dụng đất chỉ phải đóng là 11,64 tỉ đồng, giảm được 13,24 tỉ đồng so với dự thảo nghị định.