Có thể phạt 400.000 đồng với xe vi phạm vùng hạn chế khí thải ở TP HCM
Trong báo cáo gửi Bộ Xây dựng mới đây, Sở Xây dựng TP HCM cho biết đang triển khai đề án kiểm soát khí thải phương tiện theo hai giai đoạn, thực hiện Chỉ thị 20 của Chính phủ về giảm ô nhiễm môi trường.
Giai đoạn đầu tập trung vào xe buýt vận tải hành khách công cộng, với lộ trình chuyển đổi toàn bộ sang sử dụng điện hoặc nhiên liệu sạch vào năm 2030. Thành phố đã xây dựng chính sách hỗ trợ tài chính, miễn giảm lệ phí trước bạ xe điện, đồng thời phát triển hạ tầng trạm sạc và ưu tiên làn đường riêng cho phương tiện xanh.
Giai đoạn hai áp dụng cho toàn bộ phương tiện còn lại, dự kiến trình HĐND TP thông qua trong quý I/2026.
Trước đó theo đề xuất của tư vấn, vùng phát thải thấp (LEZ) tại khu trung tâm gồm các quận cũ: 1, 3, 5, 6, 8, 10, 11, Bình Thạnh, Tân Bình, Tân Phú và Phú Nhuận, giới hạn bởi 15 cây cầu và 17 trục đường lớn.
Từ 2026, ba nhóm phương tiện sẽ bị kiểm soát: xe tải nặng dùng diesel (cấm hoàn toàn), ôtô thương mại dưới chuẩn Euro 4 và xe máy kinh doanh dưới Euro 2.
Sang 2027, khi xe máy bắt buộc kiểm định khí thải, phạm vi kiểm soát mở rộng tới tất cả xe máy dưới Euro 2 và ôtô dưới Euro 4.
Sau năm 2032, thành phố dự kiến nâng chuẩn khí thải và mở rộng LEZ toàn bộ khu vực vành đai 1, gồm các tuyến Phạm Văn Đồng – Nguyễn Thái Sơn – Bảy Hiền – hương lộ 2 – Nguyễn Văn Linh... đồng thời áp dụng thu phí khí thải với xe cũ để khuyến khích chuyển đổi.
Để kiểm soát hiệu quả, dự thảo đề án đề xuất lắp đặt hệ thống camera giám sát giao thông và nhận diện biển số tự động (ANPR) tại các lối vào vùng LEZ.
Ở tháng đầu thí điểm, người vi phạm sẽ bị nhắc nhở. Từ tháng thứ hai đến tháng thứ sáu, thành phố bắt đầu xử phạt ở mức 50% của Nghị định 168: 100.000 đồng với môtô, xe máy và 200.000 đồng với ôtô. Sau 6 tháng, mức phạt áp dụng đầy đủ: 200.000 đồng cho môtô, xe máy và 400.000 đồng cho ôtô không đạt chuẩn khí thải đi vào vùng LEZ.
Thành phố Hồ Chí Minh còn thí điểm LEZ tại tuyến Rừng Sác (Cần Giờ) với xe tải container, ưu tiên phương tiện đạt chuẩn mức 5 hoặc năng lượng sạch.
Sau sáp nhập, TP HCM có hơn 12 triệu phương tiện giao thông - Ảnh minh hoạ: Tiền Phong
Đề xuất lắp đặt hệ thống 200 camera giám sát vi phạm
Để thực thi hiệu quả, đề án đề xuất lắp đặt hệ thống khoảng 200 camera nhận diện biển số tự động (ANPR) tại gần 70 vị trí ra vào LEZ. Dữ liệu biển số sẽ đối chiếu tức thì với cơ sở dữ liệu đăng kiểm để xác định mức khí thải, xử phạt vi phạm mà không cần lực lượng tuần tra trực tiếp, giảm tải cho cảnh sát giao thông.
Ngoài ra, thành phố sẽ bổ sung hạ tầng giao thông công cộng như metro số 1, BRT, xe đạp công cộng và làn ưu tiên xe điện, giúp giảm ít nhất 170 tấn CO2 mỗi ngày từ một tuyến metro vận hành ổn định.
Chính sách hỗ trợ đi kèm bao gồm trợ cấp đổi xe cũ cho hộ thu nhập thấp, ưu đãi vay vốn cho doanh nghiệp vận tải và mở rộng mạng lưới sạc điện công cộng. Các chuyên gia đánh giá đây là bước đi cần thiết, chuyển từ kiểm soát thụ động sang phát triển chủ động giao thông xanh.
Trong báo cáo của Sở Xây dựng TPHCM, việc mở rộng địa giới hành chính khiến quy mô, số lượng phương tiện và cơ sở đăng kiểm thuộc phạm vi quản lý của Thành phố tăng đáng kể.
Theo đó, sau khi TPHCM sáp nhập với tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, TPHCM mới hiện quản lý gần 12,7 triệu phương tiện giao thông, trong đó có hơn 1,4 triệu ôtô và gần 11,3 triệu xe máy.
Giao thông đường bộ chiếm khoảng 88% lượng bụi mịn PM2.5, gây thiệt hại kinh tế hơn 3.000 tỷ đồng mỗi năm do chi phí y tế và mất năng suất lao động.
Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải nâng cao năng lực giám sát, kiểm định và kiểm soát khí thải nhằm đảm bảo chất lượng môi trường và hiệu quả quản lý phương tiện cơ giới.
