Câu chuyện về trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ cướp đi "bát cơm" của người lao động đã trở thành một nỗi ám ảnh bao trùm thị trường nhân sự toàn cầu suốt thời gian qua. Những dự báo mang màu sắc bi quan liên tục được đưa ra bởi những cái tên quyền lực nhất giới công nghệ.
Elon Musk từng dự đoán về một tương lai "không còn việc làm" trong vòng 20 năm tới. Bill Gates, nhà sáng lập Microsoft, cũng cảnh báo rằng ngay cả những nhân sự được đào tạo bài bản để sử dụng AI cũng chưa chắc an toàn trước "móng vuốt" của công nghệ này. Thậm chí, CEO của Klarna, Sebastian Siemiatkowski, còn cho rằng giới công nghệ đang cố tình tô vẽ màu hồng để che giấu tác động nghiêm trọng thực sự mà AI sẽ giáng xuống đầu người lao động.
Tuy nhiên, giữa tâm bão của những lo ngại, một tiếng nói phản biện đầy sức nặng đã xuất hiện, không dựa trên cảm tính mà dựa trên dữ liệu thời gian thực. Bà Sue Duke, Giám đốc điều hành khu vực Châu Âu - Trung Đông - Châu Phi (EMEA) của LinkedIn, đã mang đến một góc nhìn hoàn toàn trái ngược và đầy hy vọng.
Elon Musk từng dự đoán gây sốc về một tương lai “không còn việc làm” trong 20 năm tới (Ảnh: Getty).
Khi những gã khổng lồ lo xa và con số biết nói
Tại Diễn đàn CEO Fortune diễn ra ở London (Anh) mới đây, bà Sue Duke đã thẳng thắn bác bỏ kịch bản "tận thế việc làm". Là nền tảng mạng xã hội việc làm lớn nhất thế giới với hàng trăm triệu người dùng và dữ liệu tuyển dụng được cập nhật từng giây, LinkedIn được ví như phong vũ biểu chính xác nhất để đo lường sức khỏe của thị trường lao động toàn cầu.
"Chúng tôi hoàn toàn không thấy điều đó xảy ra", bà Duke khẳng định chắc nịch khi được hỏi về việc liệu AI có đang làm chậm lại đà tuyển dụng hay không. Thực tế diễn ra trên nền tảng này đang đi theo một chiều hướng mà ít ai ngờ tới: Sự bùng nổ nhu cầu nhân sự tại chính những nơi đang ứng dụng AI mạnh mẽ nhất.
Theo dữ liệu của LinkedIn, thay vì cắt giảm nhân sự để thay thế bằng máy móc, các tổ chức đang tích hợp công nghệ này lại đang tuyển dụng nhiều người hơn. Lý do nằm ở chính bản chất của việc ứng dụng công nghệ. Để tận dụng tối đa lợi thế của AI, doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào máy móc. Họ buộc phải tìm kiếm thêm nhân sự phát triển kinh doanh, đội ngũ bán hàng và những người am hiểu công nghệ để hiện thực hóa các cơ hội kinh doanh mới, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và quản lý triển vọng tăng trưởng mà AI mang lại.
Điều này đồng nghĩa với việc AI không đóng vai trò là "kẻ hủy diệt" mà là một chất xúc tác. Nó đang tái định hình thị trường lao động theo hướng chuyển đổi chứ không phải triệt tiêu. Các công việc lặp đi lặp lại, mang tính hành chính có thể được tự động hóa, nhưng chính quá trình đó lại mở ra nhu cầu khổng lồ cho các vị trí đòi hỏi sự giám sát, tư duy chiến lược và tương tác giữa người với người.
"Phao cứu sinh" cho gen Z và sự lên ngôi của kỹ năng "thuần người"
Thông tin này thực sự là một cơn mưa rào giải tỏa cơn khát tin tốt cho gen Z - những người trẻ đang chập chững bước vào thị trường lao động với tâm thế lo âu. Suốt một thời gian dài, thế hệ này bị dọa dẫm rằng các công việc ở bậc khởi điểm sẽ là những nạn nhân đầu tiên bị AI "nuốt chửng", đẩy họ vào một cuộc khủng hoảng thất nghiệp chưa từng có.
Nhưng thực tế lại cho thấy một bức tranh tươi sáng hơn. Các công việc bậc khởi điểm vẫn giữ vai trò thiết yếu trong cấu trúc nhân sự. Doanh nghiệp vẫn tích cực tuyển dụng người trẻ, không phải để làm những việc máy móc cũ kỹ, mà để đào tạo họ trở thành lớp nhân sự kế cận, những người có thể cộng sinh cùng AI.
Vậy để nắm bắt làn sóng này trong giai đoạn từ nay đến năm 2026, người lao động cần trang bị gì? Bà Sue Duke chỉ ra 2 trụ cột kỹ năng then chốt mà thị trường đang "khát" nhất.
Đầu tiên, không ngạc nhiên khi kỹ năng về AI đang ở trạng thái "nóng đỏ" trên toàn bộ nền kinh tế. Từ hiểu biết nền tảng, khả năng viết câu lệnh (prompt) cho đến các năng lực kỹ thuật chuyên sâu, nhu cầu này trải dài ở mọi ngành nghề, không chỉ riêng lĩnh vực công nghệ. Bất kể bạn là một nhân viên marketing, một kế toán hay một nhà quản lý, việc biết cách "giao tiếp" và điều khiển công cụ AI là vé thông hành bắt buộc.
Tuy nhiên, điều bất ngờ nằm ở trụ cột thứ hai - những kỹ năng "thuần con người". Khi máy móc dần đảm nhiệm tốt các công việc kỹ thuật và hành chính, ánh đèn sân khấu lại chiếu rọi vào những phẩm chất mà AI không thể sao chép.
Bà Duke nhấn mạnh rằng kỹ năng giao tiếp, khả năng xây dựng đội nhóm và tư duy giải quyết vấn đề đang trở nên giá trị hơn bao giờ hết. Đây là những năng lực bền bỉ, ổn định và nằm ở trung tâm của mọi nhu cầu tuyển dụng. Trong một thế giới ngày càng số hóa, chính chất "người" lại trở thành lợi thế cạnh tranh độc bản.
Theo bà Sue Duke, AI không cướp việc mà nó đang tái định hình bản chất công việc (Ảnh: LinkedIn).
Thích nghi hay là chết: Tư duy quyết định tất cả
Dẫu vậy, nếu phải chọn ra một yếu tố duy nhất quyết định sự thành bại của ứng viên trong kỷ nguyên mới, lãnh đạo LinkedIn khẳng định đó không phải là một kỹ năng kỹ thuật cụ thể, mà là khả năng thích nghi.
Thị trường lao động đang biến đổi với tốc độ chóng mặt. Công cụ làm việc thay đổi nhanh hơn cả chức danh công việc. Những gì doanh nghiệp tìm kiếm không phải là một người thợ lành nghề với bộ công cụ cố định, mà là một nhân sự có tư duy tăng trưởng.
"Nhà tuyển dụng thấu hiểu rằng công nghệ đang chuyển động rất nhanh. Vì thế, họ tìm kiếm những người có tư duy sẵn sàng bước vào bàn phỏng vấn với tâm thế học hỏi và thay đổi", bà Duke kết luận. Khả năng thích nghi hiện đang đứng đầu danh sách những phẩm chất được săn đón nhất toàn cầu. Sự linh hoạt, nhạy bén trước cái mới chính là chìa khóa vàng để mở mọi cánh cửa cơ hội.
Nhìn nhận lại, những cảnh báo của Musk hay Gates không hẳn là sai, nhưng có lẽ họ đã quá tập trung vào năng lực lý thuyết của công nghệ mà bỏ qua tính linh hoạt của nền kinh tế thực. AI không làm "bốc hơi" thị trường lao động, mà nó đang buộc thị trường đó phải tiến hóa.
Tương lai không thuộc về những người sợ hãi AI hay những người cố gắng cạnh tranh với máy móc. Tương lai thuộc về những ai biết xem AI là đối tác, biết kết hợp sức mạnh tính toán của máy tính với sự tinh tế, sáng tạo của con người.
Thay vì lo lắng về một ngày tận thế, người lao động, đặc biệt là giới trẻ, nên tập trung vào việc rèn luyện bản lĩnh thích ứng, bởi trong kỷ nguyên số, sự ổn định duy nhất chính là sự thay đổi.
