Rong biển từ lâu đã là một trong những thực phẩm lành mạnh được yêu thích trên khắp thế giới. Trong văn hóa ẩm thực châu Á, rong biển xuất hiện trong mọi dạng thức: từ súp miso, cơm cuộn, salad cho đến các món snack tiện lợi. Nhờ hương vị umami đặc trưng và khả năng “làm dậy vị” ngay cả khi chỉ sử dụng một lượng nhỏ, rong biển trở thành nguyên liệu quen thuộc trong nhiều gia đình. Nhưng giá trị của rong biển không chỉ nằm ở hương vị, mà còn ở hàm lượng dinh dưỡng phong phú mà hiếm loại rau nào sánh bằng.
Rong biển chứa nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể
Giới khoa học gọi rong biển là “kho báu vitamin của biển cả” bởi hàm lượng protein, chất xơ, vitamin A, C, K và các khoáng chất thiết yếu như canxi, magie, sắt, đặc biệt là iốt – vi chất quan trọng cho hoạt động của tuyến giáp. Chính nhờ nguồn dưỡng chất dồi dào, rong biển được nhiều người lựa chọn để bổ sung vào chế độ ăn lành mạnh, giúp cải thiện trao đổi chất, tăng sức đề kháng và hỗ trợ giảm cân. Trong bối cảnh ngày càng nhiều người theo đuổi lối sống xanh, rong biển thậm chí còn được xem là “siêu thực phẩm” cho tương lai với khả năng sinh trưởng nhanh, bền vững và ít gây tác động tới môi trường.
Tuy nhiên, không phải thực phẩm bổ dưỡng nào cũng phù hợp với tất cả mọi người. Rong biển, dù chứa nhiều dưỡng chất có lợi, vẫn tiềm ẩn một số “điểm tối” mà nếu không hiểu rõ, người dùng rất dễ vô tình gây hại cho sức khỏe. Thực tế, ba nhóm đối tượng dưới đây được khuyến cáo cần đặc biệt thận trọng khi ăn rong biển, bởi các thành phần bên trong loại thực phẩm này có thể gây ảnh hưởng không mong muốn tới cơ thể.
Nhóm đầu tiên cần chú ý là những người mắc bệnh cường giáp
Do rong biển chứa lượng iốt rất cao, việc tiêu thụ quá mức có thể làm rối loạn hoạt động của tuyến giáp, kích thích tuyến hoạt động mạnh hơn và khiến các triệu chứng như hồi hộp, run tay, sụt cân, khó ngủ trở nên nghiêm trọng.
Hàm lượng chất xơ trong rong biển giúp tăng cường sức khỏe đường ruột
Không ít trường hợp cường giáp diễn biến xấu đi chỉ vì thói quen ăn rong biển mà không kiểm soát liều lượng. Trong thực tế lâm sàng, bác sĩ thường yêu cầu bệnh nhân tuyến giáp hạn chế tối đa các thực phẩm giàu iốt, trong đó rong biển đứng đầu danh sách.
Nhóm thứ hai là những người có vấn đề về thận, đặc biệt là bệnh nhân suy thận hoặc đang điều trị lọc máu
Rong biển, nhất là các loại tảo lớn như kombu hoặc wakame, chứa hàm lượng kali cao. Đối với người khỏe mạnh, kali là khoáng chất quan trọng giúp duy trì nhịp tim và cân bằng dịch thể. Tuy nhiên, khi thận suy giảm chức năng, khả năng đào thải kali không còn hiệu quả, dẫn đến nguy cơ tăng kali máu – tình trạng có thể gây rối loạn nhịp tim và thậm chí đe dọa tính mạng. Việc ăn rong biển thường xuyên, dù chỉ trong các món tưởng như vô hại như canh rong biển hay salad rong biển, vẫn có thể gây quá tải kali ở nhóm đối tượng này.
Nhóm thứ ba cần cẩn trọng là những người có cơ địa dị ứng
Mặc dù tỷ lệ dị ứng rong biển không phổ biến như dị ứng hải sản, song vẫn có nhiều trường hợp ghi nhận phản ứng như nổi mề đay, ngứa, sưng môi, buồn nôn hoặc khó thở sau khi ăn rong biển. Các chuyên gia cho rằng một số protein trong rong biển có thể kích hoạt phản ứng miễn dịch ở người nhạy cảm. Do đó, những ai từng có tiền sử dị ứng với tảo, bào ngư, hoặc một số thực phẩm biển khác nên thử với lượng nhỏ trước khi ăn thường xuyên để tránh rủi ro.
Chỉ nên ăn rong biển vừa đủ, tránh ăn quá nhiều có thể phản tác dụng
Để làm rõ hơn những nguy cơ tiềm ẩn này, TS.BS Trương Hữu Khanh – chuyên gia sức khỏe cộng đồng – cho biết nhiều người hiện nay có tâm lý “ăn càng nhiều rau biển càng tốt” do nghe nói rong biển bổ dưỡng, nhưng hoàn toàn không nhận thức được nồng độ iốt và khoáng chất trong rong biển cao hơn nhiều so với các loại rau thông thường.
Theo ông, người khỏe mạnh hoàn toàn có thể ăn rong biển với tần suất hợp lý, nhưng ba nhóm đối tượng gồm người bệnh cường giáp, suy thận và người dễ dị ứng cần hạn chế hoặc sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. “Rong biển tốt, nhưng không phải tốt trong mọi tình huống. Ngay cả thực phẩm lành mạnh nhất cũng có thể gây hại nếu dùng sai cách”, TS Khanh nhấn mạnh.
Ngoài những nhóm người đặc biệt cần thận trọng, có một thực tế là ngay cả người khỏe mạnh cũng không nên ăn rong biển quá thường xuyên. Hàm lượng iốt cao trong rong biển có thể gây quá tải nếu ăn hàng ngày, đặc biệt với các loại rong biển khô vì chúng được cô đặc dưỡng chất.
Một số sản phẩm rong biển công nghiệp còn chứa muối, chất bảo quản hoặc kim loại nặng nếu không được sản xuất theo quy chuẩn. Bởi vậy, lựa chọn nguồn rong biển an toàn và sử dụng với tần suất hợp lý là điều rất quan trọng.
Các chuyên gia dinh dưỡng quốc tế thường khuyến cáo người trưởng thành chỉ nên ăn rong biển 1–2 lần mỗi tuần để đảm bảo cân bằng iốt trong cơ thể. Với trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai hay người đang sử dụng thuốc điều trị tuyến giáp, cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi thêm rong biển vào bữa ăn.
