"Made in Japan": Thế mạnh mới của ô tô Nhật Bản tại Việt Nam

Thị trường Việt Nam đang chứng kiến một số mẫu xe sau nhiều năm sản xuất tại Đông Nam Á nay chuyển sang nhập khẩu nguyên chiếc từ Nhật Bản. Trong 10 tháng đầu năm 2025, lượng ô tô nhập khẩu từ Nhật Bản là 3.938 xe (trị giá 211 triệu USD), cao hơn đáng kể con số 3.034 xe (trị giá 145 triệu USD) cùng kỳ năm 2024. Sự chuyển dịch đã tạo ra những thay đổi nhất định, dù đằng sau vẻ hấp dẫn của “Made in Japan” có không ít thách thức.

Bất lợi lớn nhất của các dòng xe khi chuyển sang nhập khẩu từ Nhật Bản lâu nay nằm ở chi phí, khiến giá bán cao hơn đáng kể so với xe lắp ráp trong ASEAN. Ô tô nhập từ Thái Lan, Indonesia đủ điều kiện hiện được hưởng thuế nhập khẩu về Việt Nam ở mức 0% nhờ Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA).

Ngược lại, xe nhập từ Nhật Bản phải chịu thuế nhập khẩu 35% (năm 2025), cộng thêm chi phí vận chuyển, kiểm định và tỷ giá tiền yên, khiến giá bán có thể cao hơn 100–200 triệu đồng, thậm chí hơn nữa ở phân khúc cao cấp.

Một ví dụ là Forester. Từ năm 2019 trở về trước, chiếc crossover nhà Subaru nhập khẩu nguyên chiếc từ Nhật Bản, khiến giá tại thị trường Việt Nam lên tới gần 1,7 tỷ đồng, cao gấp rưỡi các đối thủ cùng phân khúc nhập khẩu trong ASEAN. Cuối năm 2019, xe chuyển sang nhập Thái Lan, giá bán còn từ 1,1 tỷ đồng. Một số thời điểm còn chứng kiến giá Forester sau ưu đãi chưa tới 900 triệu đồng.

Tuy nhiên, thế hệ Forester 2025 (ra mắt ngày 12-11) lại một lần nữa nhập khẩu Nhật Bản. Động thái này kết hợp với việc thế hệ mới được gia tăng trang bị, khiến giá xe trở lại mức tương đối cao, từ hơn 1,3 tỷ đồng - vượt giá nhiều mẫu xe ở phân khúc cao hơn. Kịch bản tương tự cũng diễn ra với Crosstrek - mẫu CUV cỡ nhỏ hơn mà Subaru đang bán tại Việt Nam.

Ngoài Subaru, Suzuki lúc này cũng có nhiều mẫu xe từng được nhập từ Thái Lan nhưng nay chuyển sang Nhật Bản như Swift (giá từ 569 triệu đồng). Một số xe mới của hãng này chỉ nhập Nhật Bản như Jimny.

Bên cạnh giá, một bất lợi khác cho các nhà sản xuất là xe nhập từ Nhật Bản sẽ khó khăn hơn so với xe từ ASEAN trong tùy biến cấu hình, đồng nghĩa với khó khăn trong việc cập nhật nhanh chóng các xu hướng công nghệ hay điều chỉnh giá bán cạnh tranh hơn khi cần. Việc điều chỉnh số lượng nhập khẩu để thích ứng diễn biến thị trường cũng kém linh động hơn.

Tuy nhiên, xu hướng nhập xe "Made in Japan" được dự báo sẽ tiếp diễn, trong bối cảnh thuế nhập khẩu từ mức 35% hiện nay giảm dần về 0% vào năm 2029. Nhiều hãng xe Nhật Bản lúc này đã tính chuyện nhập khẩu từ "sân nhà", coi đây là những bước tập dượt để chuyển dịch chuỗi cung ứng trong dài hạn. Trao đổi với đại diện các nhà sản xuất, nhiều ý kiến lạc quan về cơ hội thời gian tới, kỳ vọng giá bán sẽ ngày càng cạnh tranh, đồng thời có thể mở rộng sang phân khúc mới như kei-car (xe nhỏ đô thị) hay xe thể thao...

Việc nhập khẩu xe từ Nhật Bản cũng đem lại một số lợi thế, đặc biệt là chất lượng ổn định. Xe sản xuất tại Nhật Bản được lắp ráp trực tiếp trong chuỗi nhà máy có tiêu chuẩn kiểm soát nghiêm ngặt nhất của các hãng. Nhờ thế, Toyota, Honda, Suzuki hay Subaru có thêm lợi thế cạnh tranh từ “trải nghiệm gốc” của thương hiệu Nhật - một giá trị vô hình nhưng rất có lợi khi tiếp cận khách hàng Việt Nam. Thực tế, Forester thế hệ mới khi chuyển sang nhập khẩu Nhật Bản đã thúc đẩy chiến dịch "Japan Premium", nhằm nhấn mạnh tới xuất xứ và chất lượng tay nghề lắp ráp.

Tuy nhiên, trước làn sóng mới, người tiêu dùng cần lưu ý một số điểm. Thứ nhất, xe nhập khẩu từ Nhật Bản có thể có các chi tiết sản xuất riêng đôi khi không thuận lợi tìm kiếm đồ thay thế như xe lắp ráp nguyên chiếc ở ASEAN. Ngay cả với linh kiện phổ biến, việc thay thế có thể cũng kéo dài hoặc tốn kém hơn nếu các đại lý không tích trữ đủ số lượng, buộc phải đặt hàng trực tiếp từ Nhật. Bù lại, xe nhập từ Nhật thường có khả năng giữ giá tốt hơn, là một trong những tiêu chí mua xe quan trọng của các khách hàng Việt.

Nhìn chung, xu hướng xe nhập khẩu nguyên chiếc từ Nhật Bản sẽ ngày càng chi phối mạnh mẽ thị trường ô tô Việt Nam, giúp các nhà sản xuất ô tô nước này cạnh tranh tốt hơn trước các đối thủ Hàn Quốc, Trung Quốc.