Đột ngột cứng cổ, nôn ói rồi nguy kịch
Chị N.T.H.H. (46 tuổi, ngụ TPHCM) xuất hiện cơn đau đầu đột ngột dữ dội như "búa bổ", toát mồ hôi, tay chân bủn rủn rồi nhanh chóng tiến triển thành cứng cổ và nôn ói nhiều lần, sau khi đi vệ sinh tại công ty.
Mặc dù được nghỉ ngơi và dùng thuốc giảm đau, tình trạng bệnh nhân không cải thiện. Trên đường về nhà, chị tiếp tục nôn ói và được đưa đi bệnh viện. Tại khoa Cấp cứu, bệnh nhân được chụp CT và MRI để loại trừ đột quỵ. Tuy nhiên kết quả hình ảnh không ghi nhận xuất huyết não hay nhồi máu não.
Quyết tâm “không bỏ sót bệnh”, ê-kíp đơn vị Đột quỵ đã thăm khám kỹ lưỡng và nhận thấy triệu chứng lâm sàng phù hợp với xuất huyết dưới nhện - một dạng đột quỵ xuất huyết nguy hiểm, có thể dẫn đến hôn mê và tử vong chỉ trong thời gian ngắn.

Bệnh nhân được chọc dịch não tủy để xác định xuất huyết dưới nhện (Ảnh: BV).
Đứng trước mâu thuẫn giữa triệu chứng lâm sàng (đau đầu dữ dội, nôn ói, gượng cổ) và kết quả hình ảnh không rõ ràng, bằng kinh nghiệm cứu chữa cho nhiều bệnh nhân đột quỵ, cả ê-kíp thống nhất đưa ra một quyết định ít phổ biến trong chẩn đoán xuất huyết não là chọc dịch não tủy.
Chỉ định này nhằm xác định lượng máu trong não bệnh nhân. Kết quả cho thấy dịch não tủy màu hồng đồng nhất, khẳng định bệnh nhân bị xuất huyết dưới nhện.
Với chẩn đoán trên, bệnh nhân được tiến hành chụp CT mạch máu não (CTA) và phát hiện một túi phình kích thước 7-8mm ở động mạch cảnh, nằm tại một vị trí khó quan sát, gần sàn sọ và có dấu hiệu vỡ.
Bệnh nhân được hội chẩn đa chuyên khoa gồm Nội thần kinh, Phẫu thuật thần kinh và Can thiệp nội mạch và được lên phương án phẫu thuật khẩn cấp để xử lý túi phình cho bệnh nhân.
Dưới kính vi phẫu hiện đại, ThS.BSCKII Huỳnh Văn Vũ, Phó Trưởng khoa Sọ não cột sống 2 thực hiện phẫu thuật mở sọ, tiếp cận túi phình và kẹp túi phình não cho bệnh nhân, các cấu trúc thần kinh và mạch máu xung quanh được bảo tồn trọn vẹn. Hậu phẫu, bệnh nhân hồi phục tốt, không còn đau đầu.

Sau can thiệp và điều trị tích cực, bệnh nhân qua cơn nguy kịch (Ảnh: BV).
ThS.BSCKII Huỳnh Văn Vũ chia sẻ, đây là trường hợp đột quỵ xuất huyết hiếm gặp, trong đó hình ảnh học giai đoạn sớm không thể hiện rõ, nên bệnh dễ bị bỏ sót nếu chỉ dựa trên kết quả chụp chiếu.
Việc giữ vững lập luận lâm sàng và không bỏ qua triệu chứng là yếu tố giúp ê-kíp điều trị đưa ra quyết định chính xác, kịp thời cứu sống bệnh nhân.
Tỷ lệ tử vong có thể lên đến 80%
Ngoài trường hợp trên, vừa qua Bệnh viện Đa khoa Thủ Đức (TPHCM) cũng tiếp nhận một nữ bệnh nhân tên N.T.P (52 tuổi, TPHCM) bị xuất huyết dưới nhện lan tỏa, nguy cơ tử vong rất cao khi chẩn đoán và điều trị chậm trễ.
Theo bệnh sử, bà P. có những cơn đau đầu âm ỉ, chóng mặt nhẹ vài ngày, tự mua thuốc uống mà không đi khám. Khoảng 30 phút trước khi vào viện, cơn đau đầu đột ngột tăng dữ dội như "búa bổ", khiến bà nhanh chóng rơi vào trạng thái lơ mơ.
Bà được đưa đi cấp cứu trong tình trạng thang đo tri giác Glasgow tụt nhanh chóng, nguy cơ suy hô hấp và tổn thương não thứ phát rất cao. Kết quả chụp CT sọ não khẩn cấp ở bệnh viện cho thấy hình ảnh xuất huyết dưới nhện, sau đó xác định túi phình mạch máu não đã vỡ.
Sau khi hội chẩn liên chuyên khoa, các bác sĩ quyết định can thiệp nội mạch - nút túi phình bằng coils (vòng xoắn kim loại). Trong phòng can thiệp, ống thông được luồn từ động mạch đùi lên động mạch cảnh trong, tiếp cận túi phình và thả coils để bít kín hoàn toàn, ngăn chặn nguy cơ tái xuất huyết.
Ca can thiệp kéo dài gần 2 giờ và kết thúc thuận lợi.

Nữ bệnh nhân xuất huyết dưới nhện được điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Thủ Đức (Ảnh: BV).
BSCK1 Lê Công Trí, khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Thủ Đức, cho biết xuất huyết dưới nhện xảy ra khi máu chảy vào khoang dưới nhện quanh não, thường khởi phát đột ngột và không do chấn thương.
Nguyên nhân phổ biến nhất là vỡ túi phình mạch máu não, với triệu chứng thường gặp là cơn đau đầu dữ dội kèm nôn ói, chóng mặt, cứng cổ, lơ mơ hoặc hôn mê.
Tiên lượng tử vong của xuất huyết dưới nhện rất cao. Các trường hợp nhập viện khi tri giác giảm (Glasgow từ 12 điểm trở xuống), đặc biệt kèm suy hô hấp và hôn mê sâu, tỷ lệ tử vong có thể lên đến 50-80% dù được điều trị tích cực.
Các bác sĩ khuyến cáo, đây là một cấp cứu thần kinh tối khẩn, người bệnh cần được đưa ngay đến cơ sở y tế có khả năng chẩn đoán và điều trị chuyên khoa nếu phát hiện các triệu chứng nêu trên.




