Quốc hội chiều nay thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội. Dự thảo nghị quyết giao Chính phủ đề xuất thành lập quỹ nhà ở quốc gia, do Bộ Xây dựng quản lý.
Đại biểu Phạm Thúy Chinh (Hà Giang) nhận định việc hình thành các quỹ tài chính ngoài ngân sách để thực hiện các nhiệm vụ ngắn hạn là cần thiết. Đại biểu bày tỏ băn khoăn khi cùng thời điểm nhưng hình thành quá nhiều quỹ sẽ ảnh hưởng lớn đến sử dụng nguồn lực của nhà nước trong phát triển kinh tế xã hội.
Về nguồn hình thành quỹ, bà Chinh dẫn chứng, trước đây quỹ nhà ở của TPHCM, Đồng Nai, Bình Dương… cơ bản không phát huy hiệu quả trong phát triển nhà ở xã hội, do thiếu vốn điều lệ.
Đại biểu đặt vấn đề, liệu quỹ nhà ở quốc gia phụ thuộc vào ngân sách nhà nước có đảm bảo hiệu quả hoạt động. Tại Hà Nội, TPHCM, khoản thu từ sử dụng đất khá lớn, việc đóng góp vào quỹ nhà ở quốc gia không phải vấn đề lớn, với các địa phương khác đây lại là khó khăn...
Bà Chinh đề nghị nên giao Bộ Tài chính quản lý quỹ nhằm đảm bảo vận hành hiệu quả. Ngoài ra, nên quy định Quỹ nhà ở quốc gia kết thúc hoạt động vào năm 2030 - thời điểm hoàn thành mục tiêu có 1 triệu căn nhà ở xã hội.
Trước băn khoăn của đại biểu, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc “tin tưởng quỹ sẽ có hiệu quả” do đã xác định được mục tiêu rõ ràng, nguồn hình thành quỹ và cơ chế để quản lý quỹ.
Về việc quỹ có ảnh hưởng đến điều hành chính sách tài khóa không, Phó Thủ tướng khẳng định “không ảnh hưởng”. Quỹ hình thành chủ yếu từ nguồn đóng góp của các tổ chức, cá nhân; thu tiền sử dụng đất...
Phó Thủ tướng cũng khẳng định, quỹ sẽ kiến tạo ra nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp và nhà cho người trẻ, đáp ứng nhu cầu xã hội rộng hơn.
“Quỹ này sẽ tạo ra quỹ nhà ở giá rẻ, ngoài đảm bảo nhà ở xã hội sẽ đảm bảo cho người trẻ chưa có nhà. Quỹ hoạt động trên nguyên tắc bảo tồn quỹ và phi lợi nhuận, như thế mới có giá rẻ được”, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nêu.
Về lý do không giao Bộ Tài chính quản lý quỹ nhà ở như với quỹ vắc xin trước đây, mà giao Bộ Xây dựng, Phó Thủ tướng cho biết quỹ vắc xin hoạt động trên cơ chế tiền. Trong khi, quỹ nhà ở gắn với kiến tạo nhà ở xã hội thuộc chức năng của Bộ Xây dựng. Quỹ này làm nhiệm vụ đầu tư nhà giá rẻ, bán cho các đối tượng theo quy định của pháp luật và thu hồi tiền, quay vòng tiếp tục đầu tư...
Nguồn vốn quỹ Nhà ở quốc gia dự kiến huy động từ: Nguồn ngân sách Nhà nước; đóng góp tự nguyện của nhà đầu tư trong và ngoài nước, của tổ chức, cá nhân; nguồn thu từ quỹ đất 20% xây nhà xã hội trong các dự án nhà thương mại và các nguồn hợp pháp khác.
Dự thảo nghị quyết nêu, quỹ nhà ở quốc gia thực hiện chức năng đầu tư xây dựng, tạo lập quỹ nhà ở xã hội, nhà ở cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuê mua, thuê.
“Quỹ này làm nhiệm vụ kiến tạo nhà ở xã hội, nhà giá rẻ cho người trẻ chưa có nhà ở…”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, quỹ hoạt động trên nguyên tắc bảo tồn và phi lợi nhuận, bởi “phi lợi nhuận thì mới tạo ra nhà giá rẻ”.
Quỹ nhà ở quốc gia ở Trung ương sẽ do Bộ Xây dựng quản lý để xây dựng một số dự án, điều hòa cho những địa phương không cân đối được ngân sách.
Còn tại địa phương, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có quyền thành lập quỹ, rồi giao Sở Xây dựng quản lý.
Quỹ thực hiện chức năng đầu tư xây nhà giá rẻ, bán để thu tiền, rồi tiền này lại quay vòng đầu tư. Khi hết nhiệm vụ, hết đối tượng phục vụ, Thủ tướng, chủ tịch UBND tỉnh là người có thẩm quyền chấm dứt hoạt động quỹ này.
Phó Thủ tướng kỳ vọng quỹ nhà ở quốc gia sẽ hỗ trợ một phần thúc đẩy nhà ở xã hội, nhà giá rẻ cho người thu nhập thấp, người trẻ chưa có nhà ở.
