Tàu tốc hành lên trời - Thiên đường không ở đâu xa

Người ta gọi chuyến tàu từ Thành Đô đến Lhasa bằng nhiều cái tên mộng mị: “tàu tốc hành lên trời”, “hoả tiễn phóng lên nóc nhà thế giới”, hay “chuyến hỏa xa nối mây”. Nhưng với tôi, cái tên nào cũng trở nên thừa, bởi chỉ cần bước lên chuyến tàu đó, người ta sẽ hiểu: thiên đường không ở đâu xa, mà chính là hành trình này.

Thành Đô - nơi khởi đầu của một chuyến đi xa

Thành Đô đón chúng tôi bằng buổi sáng mờ sương, ẩm và lạnh. Sân ga rộng đến mức tưởng như vô tận, một khối kiến trúc khổng lồ tràn ngập người, vali, tiếng loa, và mùi trà nóng. Ở đây, mỗi người dường như đang mang theo một phần của câu chuyện Trung Hoa: những ông bà lão về thăm con cháu, người buôn hàng hóa ngồi co ro trong áo dạ, những đứa trẻ bám chặt tay cha mẹ, mắt ngước lên nhìn màn hình thông báo điện tử nhấp nháy đỏ. Tất cả tạo nên một nhịp sống hối hả mà kỳ lạ thay, vẫn có một trật tự vô hình, như thể cả ngàn người đều biết mình phải làm gì, đi đâu và đứng chỗ nào.

Trên những phiến đá tròn ngoài quảng trường, người ta nằm ngồi la liệt chờ tàu, những ấm trà được rót liên tục, khói bốc lên nghi ngút, mùi lá khô lan trong gió lạnh. Tôi ngồi lẫn giữa đám đông, tay cầm vé, nhìn dòng người qua lại và thấy rõ hơn bao giờ hết cái cảm giác nhỏ bé của con người trước guồng quay khổng lồ của một đất nước luôn vận động. Khi tiếng loa vang lên, gọi hành khách lên tàu, cả khối người chuyển động như một con sóng. Ai cũng tay xách nách mang, mang theo cả sự vội vã và háo hức, như thể chỉ cần chậm vài giây thôi là sẽ lỡ mất chuyến tàu lên thiên đường. Tôi cũng vậy, tim đập nhanh hơn khi nhìn thấy đoàn tàu màu bạc đang chờ sẵn phía xa, dài đến mức tưởng như không có điểm kết. Trong khoảnh khắc ấy, giữa khung cảnh lạnh và xám, tôi biết mình đang bắt đầu một cuộc hành trình mà mình sẽ còn nhớ rất lâu.

Những đêm đầu tiên trên đường ray của mây

Khoang tàu 4 giường, nhỏ mà ngăn nắp, có cửa sổ rộng nhìn ra bên ngoài. Cùng phòng là một người phụ nữ trung niên, đôi mắt hiền, ít nói, nhưng luôn nở nụ cười bằng ánh nhìn. Chị mang theo quýt, táo, mì hộp, bình trà và bắt đầu bày biện chúng ra bàn, như thể đang ở nhà. Tàu rời ga lúc 9 giờ tối. Thành phố Thành Đô lùi dần phía sau, ánh đèn vàng tan dần vào bóng tối. Tiếng ray sắt nghiến đều đặn dưới chân, âm thanh lặp đi lặp lại như nhịp tim của một sinh vật khổng lồ đang di chuyển giữa đêm. Tôi vẫn còn háo hức, đi qua các toa tàu đầy người: có những gia đình mang theo trẻ nhỏ, người già ngủ thiếp bên cửa, thanh niên cười nói ồn ào. Trong những hành lang hẹp, người ta rót trà, chia thức ăn, cười nói bằng nhiều thứ tiếng khác nhau. Ở giữa sự chen chúc đó, kỳ lạ thay, tôi lại cảm thấy yên tâm - như thể mình đang ở đúng nơi cần đến.

Đêm ấy, khi mọi người đã ngủ, tôi nằm im nhìn ra cửa sổ. Bên ngoài là một màn đen tuyệt đối. Không có đèn đường, không có nhà, chỉ có sự im lặng thăm thẳm. Tôi bật xem lại 7 năm ở Tây Tạng và thấy mình rơi vào trạng thái nửa mơ nửa tỉnh, giữa âm thanh của bánh sắt và những hình ảnh về vùng đất xa xôi. Tôi thiếp đi khi tiếng tàu rền rĩ dội vào vách đá, ru giấc ngủ bằng âm thanh kim loại đều đặn như lời hát cổ xưa của vùng cao nguyên.

Buổi sáng trên bình nguyên lạnh và tiếng thở khô của không khí loãng

Sáng dậy, cả khoang tràn ngập thứ ánh sáng trắng sữa của bình minh muộn. Ngoài kia, những thị trấn Trung Hoa lùi lại phía sau như tấm bưu thiếp cũ, giống nhau đến mức khó phân biệt. Trên hành lang, nhân viên tàu đẩy xe bán cơm, tiếng bánh xe kẽo kẹt lăn trên nền kim loại. Tôi mua một khay cơm - cơm mặn đến mức phải bật cười, rau xào dầu, thịt kho và đậu phụ nguội ngắt. Người phụ nữ cùng khoang đưa tôi một quả táo, nói điều gì đó bằng tiếng Hoa mà tôi chỉ hiểu được qua ánh mắt: “Ăn đi, cho đỡ mệt". Cử chỉ nhỏ ấy, trong cái lạnh ở độ cao 4.000 mét, bỗng khiến tôi thấy ấm lòng.

Buổi sáng trôi đi bằng những cuộc nói chuyện vụn vặt, tiếng cười khe khẽ và những khoảng im lặng nhìn ra ngoài cửa sổ. Đường ray như sợi chỉ bạc căng giữa đất trời, chạy mãi, không dừng. Tôi nhận ra, có những nơi mà sự tĩnh lặng của nó trở thành ngôn ngữ - và mình chỉ việc ngồi nghe. 13h chiều, tàu dừng ở Lanzhou. Bầu trời mở rộng ra, mây bắt đầu loang xuống, tuyết xuất hiện lấm tấm trên các bình nguyên. Tôi xuống ga, hít căng ngực luồng không khí lạnh buốt, thấy phổi mình như được rửa sạch. Người ta bán lê, táo, hạt dẻ và trà nóng ở ngay sân ga. Tôi mua một túi lê, vừa ăn vừa nhìn đoàn người qua lại, thấy mình như đã rời xa thế giới quen thuộc quá đỗi. Khi tàu hú còi rời ga, tôi vẫn còn nhìn theo, để cảm ơn khoảnh khắc nhỏ bé đó - cái khoảnh khắc ta biết mình đang thật sự đi xa.

Những đêm cao nguyên và bình minh trên nóc nhà thế giới

Đêm thứ hai trên tàu, không khí trở nên khô hơn và loãng hơn. Tôi bắt đầu cảm thấy hơi khó thở, đặt một chiếc khăn ẩm lên mũi. Tiếng thở của mọi người cũng trở nên gấp gáp hơn. Bên ngoài, đêm đặc quánh như sương, thỉnh thoảng tiếng còi tàu hú lên, vang xa và kéo dài như tiếng gọi từ một thế giới khác. Người phụ nữ cùng khoang vẫn bình thản chải tóc, buộc bím gọn gàng, rồi lặng lẽ nhìn vào điện thoại. Tôi nhìn chị mà nghĩ: mỗi người có một lý do để đi - có người đi vì công việc, có người vì một người nào đó, và có người chỉ vì muốn biết thế giới ngoài kia rộng đến đâu. Tôi chắc mình thuộc nhóm cuối.

Khi tàu đi qua vùng cao nhất, độ cao hơn 5.000 mét, những dải tuyết trắng bắt đầu phủ kín tầm nhìn. Bình minh hôm ấy chậm rãi đến kỳ lạ. Bầu trời trắng đục, gần như không còn màu. Do Trung Hoa dùng chung một múi giờ, nên ở phía Tây, ngày bắt đầu muộn, ánh sáng và thời gian dường như lệch nhau một nhịp. Tôi mở rèm, thấy hồ Thanh Hải hiện ra - xanh đến mức gần như không thật. Nước phẳng lặng, phản chiếu những mỏm đá phủ tuyết, vài cánh chim bay ngang qua khung kính. Tôi bất giác ngồi lặng hàng chục phút, chỉ để nhìn...

Khi Lhasa hiện ra trong ánh sáng cuối cùng

Những giờ cuối cùng dài hơn bất kỳ đoạn đường nào. Ai cũng chen ra cửa sổ, cố níu lại hình ảnh cuối cùng: đàn bò yak đen thẫm trên đồng cỏ, những mái lều du mục nhỏ xíu lác đác, tuyết tan chảy trên triền đồi. Tàu chậm dần, bầu trời xanh lịm, những hồ nước xanh biếc, và cảm giác thanh khiết lạ thường lan ra khắp khoang. Khi tàu dừng hẳn, cửa mở, cơn gió lạnh ùa vào, mang theo mùi kim loại, mùi tuyết và mùi của hành trình. Tôi bước xuống, chân run lên vì lạnh nhưng lòng lại bình yên lạ lùng. Sau hơn 44 tiếng, tôi đã đến nơi mà người ta gọi là “mái nhà của thế giới” - và cũng là nơi khiến ta nhận ra: mình chỉ là một hạt bụi nhỏ trong cái vô cùng.

Tôi hít một hơi thật sâu, nhìn quanh, thấy những khuôn mặt xa lạ nhưng ánh mắt thì đều sáng rực. Không ai nói gì. Tất cả đều im lặng, như một nghi thức chung: nghi thức của những kẻ vừa đi qua giấc mơ bằng xương bằng thịt. Tôi không nhớ hết những cảnh đã đi qua, nhưng nhớ rõ cảm giác này - cái cảm giác vừa đầy, vừa trống, vừa muốn khóc, vừa muốn cười. Trong đầu tôi vang lên một câu duy nhất: “Tạm biệt chuyến tàu tốc hành trên mây”. Có thể rồi ta sẽ quên tên những nhà ga, những bữa cơm mặn, những đêm khò khè giữa không khí loãng, nhưng ta sẽ không bao giờ quên được cảm giác khi đoàn tàu ấy đưa ta chạm vào bầu trời. Và biết đâu, ở một nơi nào đó của ký ức, con tàu vẫn còn đang chạy - mang theo tất cả những người đã từng khao khát được nhìn thấy thế giới từ trên cao.