Lần đầu lên báo và cơ duyên gặp mẹ lần cuối
Năm 9 tuổi, tôi lần đầu được cha đưa xuống Hà Nội. Với những đứa trẻ lớn lên ở miền quê nhỏ như chúng tôi mà nói thì việc được đi một chuyến dài hơn 50 km xuống thủ đô quả là một sự kiện lớn trong đời, đã thế lại còn được đi chơi ở Hồ Gươm. Chị em tôi gần như nhảy cẫng lên vì sung sướng khi nhìn thấy cây cầu Thê Húc "cong cong như con tôm dẫn vào đền Ngọc Sơn" (theo tác giả Ngô Quân Miện). Và tròn 20 năm sau, nhờ buổi lễ trao giải đặc biệt của Báo Thanh Niên mà tôi đã có cơ hội được cùng cha thêm một lần đi chơi ở thủ đô.
Năm 2020, Báo Thanh Niên tổ chức cuộc thi viết Hà Nội thành phố tôi yêu. Cuộc thi diễn ra trong hơn 3 tháng (từ ngày 10.10.2020 - 31.1.2021) cùng thể lệ viết rất cởi mở, hướng về những điều tích cực, vun đắp những giá trị nhân văn của vùng đất ngàn năm văn hiến nên đã tạo sức hút rất lớn. Từ hơn 1.000 bài viết dự thi, tôi vinh dự nằm trong danh sách 13 tác giả đoạt giải với bài viết Hà Nội - Những người và những mùa.
Ban tổ chức đã chuẩn bị rất chu đáo cho các tác giả đoạt giải ở xa tới dự lễ trao giải ở Hà Nội: từ thông tin chuyến bay, khách sạn lưu trú, tới buổi lễ trao giải trang trọng và ấm cúng.
Tác giả và cha ở lễ trao giải cuộc thi Hà Nội thành phố tôi yêu năm 2021
ẢNH: TÁC GIẢ CUNG CẤP
Sau lễ trao giải, 3 cha con tôi đi chơi một vòng Hà Nội rồi về thăm nhà ở Vĩnh Phúc. Về nhà là về ăn cơm mẹ nấu, là ngày dăm bận lượn lờ ra chơi ở gian hàng nhỏ của mẹ ngoài chợ, là con gái nhỏ của cha mẹ.
Những điều bình thường giản dị nhưng lại là những điều sau này tôi chẳng có cơ hội được trải nghiệm nữa. Tôi mải miết với công việc liên miên ở xa nhà. Sau đó, dịch Covid-19 bùng phát, thành phố nơi tôi sinh sống bị ảnh hưởng rất nhiều. Tôi mất mẹ ngay trong một ngày tháng 10.2021 - mẹ ra đi trong một tai nạn bất ngờ. Bởi không có chuyến bay nào rời khỏi thành phố khi đó, nên mãi 2 tuần sau tôi mới có thể về nhà.
Trong rất nhiều những ngày buồn thênh thang, lòng tôi bỗng dịu dàng và ngập tràn sự biết ơn bởi nhờ Báo Thanh Niên và lễ trao giải, tôi đã có một chuyến đi về nhà không có trong kế hoạch ban đầu. Ít nhất tôi đã được gặp mẹ. Ít nhất tôi đã có thời gian ở bên mẹ nhiều hơn (dù cho đó cũng là lần cuối).
Về ngôi nhà không còn bóng hình của mẹ, tôi đã quyết định xây dựng một thư viện Tổ Kiến Nhỏ miễn phí ngay trong nhà mình. Tôi trở thành một cô giáo ở làng, ngày ngày trẻ tới mượn sách, đọc sách, viết văn tíu tít, ngôi nhà ấm áp biết bao.
Lần thứ hai lên báo - vượt lên khỏi nỗi đau
Lần thứ hai tôi được lên báo, đó là câu chuyện nối dài của tôi với thư viện Tổ Kiến Nhỏ. 4 năm sau ngày mẹ mất, nỗi đau vẫn như sờ chạm được.
Tôi làm dâu Sài Gòn. Có bữa, tôi và má chồng cùng qua thăm mái ấm Mai Tâm (ở Thủ Đức, TP.HCM) - nơi nuôi dưỡng các em nhỏ có hoàn cảnh đặc biệt. Từ tình thương mến, tôi cùng các bạn tình nguyện viên đã cùng nhau xây dựng lên thư viện Tổ Kiến Nhỏ thứ hai.
Thư viện đặt ở một nhà nguyện cũ, các con có những giờ đọc sách thật hiền. Mỗi ngày, thấy các con ở thư viện đọc sách tiến bộ hơn, yêu thích việc viết lách hơn, tôi thấy lòng mình lấp lánh niềm vui.
Và rồi, trong ngày 20.11.2025, trong không khí của ngày Nhà giáo Việt Nam, bài viết về thư viện Tổ Kiến Nhỏ được giới thiệu trên Báo Thanh Niên. Tôi đã chia sẻ với phóng viên về động lực xây dựng thư viện ở mái ấm, đó là: "Tôi mất mẹ khi gần 30 tuổi đã thấy đó là nỗi đau lớn. Trong khi đó các con ở đây lại chẳng thể biết cha mẹ mình là ai. Mẹ tôi làm nghề mua ve chai, nhưng khi nào mua được sách mẹ cũng giữ lại cho chị em tôi đọc. Những cuốn sách cũ đó là nền tảng đầu tiên khiến tôi thích đọc sách và yêu thích văn học, để sau này tôi trở thành giáo viên dạy văn. Sách là món quà tuổi thơ tuyệt vời nhất với tôi, vì thế tôi muốn mang sách tới mái ấm như một người bạn đồng hành, bù đắp những khoảng trống vô hình trong lòng các con".
Trên hành trình trưởng thành, trên hành trình sống mỗi ngày, mẹ vẫn luôn đồng hành cùng tôi.
Tác giả Nguyễn Thị Ngân, thường được học trò gọi thân thương là cô Chân Kiến, trong một buổi đọc sách cùng các em tại mái ấm
ẢNH: NVCC
Chia sẻ những bài viết hay trên Báo Thanh Niên đến học trò
Buổi sáng mỗi ngày, tôi cập nhật những thông tin mới trên trang báo. Giữa một thế giới mạng ngập tràn thứ để đọc nhưng đọc gì chất lượng lại là một chuyện không hề đơn giản. Từ góc độ là một người nghiên cứu và giảng dạy văn học, tôi rất vui mừng khi gặp được những bài viết ý nghĩa, chất lượng ở chuyên mục Sống đẹp và cuộc thi Sống đẹp được tổ chức hằng năm của báo.
Tôi thường chia sẻ những bài viết hay tới các học trò của mình, để các con (đang ở lứa tuổi hình thành nhân cách, xây dựng thần tượng) được truyền cảm hứng về tinh thần sống cống hiến, về sự cho đi của biết bao con người đang âm thầm đóng góp trên dải đất hình chữ S này.
Học trò của tôi từng bần thần xúc động trước bài viết Vòng xe của Hậu (tác giả Võ Minh Huy); hay nghị lực vươn lên của thầy giáo Hoàng An (Long An) trong bài viết Bài ca cuộc đời (tác giả Dương Giang Châu)...
Tôi cũng mong rằng Ban biên tập Báo Thanh Niên có thể phát triển thêm những góc văn học để các độc giả ngoài việc đọc và cập nhật nhiều thông tin hữu ích có thể tiếp cận thêm nhiều sáng tác chất lượng nữa.
