Những tháng gần đây, nhiều ngư dân khu vực xã Quảng Hà, tỉnh Quảng Ninh thấp thỏm lo lắng khi vùng nước ven bờ tại các bãi triều nuôi hến hoa sặc mùi hóa chất, hàng loạt loài thủy sản cá tôm, cua ghẹ chết trắng bụng mỗi sáng.
Gần đó là những chai lọ hóa chất không rõ nguồn gốc với chữ Trung Quốc vẫn còn vương lại hiện trường.
Những buổi sáng đầy xác cá
5h sáng, khi thủy triều rút, dọc bãi triều xã Quảng Hà (tỉnh Quảng Ninh) lại hiện lên cảnh tượng bất thường: cá nhỏ, tôm sú, cua, ruốc… đều nằm la liệt. Nhiều con chưa kịp phân hủy, miệng há ra, bụng bạc trắng, mặt biển phả lên mùi hăng nghẹn của hóa chất.
Theo nhiều ngư dân địa phương, hiện tượng bất thường này trước đây từng xảy ra, nhưng thời gian gần đây xuất hiện với tần suất dày đặc hơn.
Hàng loạt loài thủy sản chết trắng bụng tại những bãi triều nuôi hến hoa.
Ông Hùng, người thường xuyên đi cào ngao, đào sá sùng trên bãi triều Quảng Minh (xã Quảng Hà), cho biết cách đây khoảng 2 - 3 ngày, ông ra khu Dậu Bảy để đào sá sùng, càng đi xa mùi hắc khó chịu giống mùi thuốc sâu càng xộc lên, phải đeo khẩu trang mới làm việc được. Xung quanh đó, rất nhiều cua ghẹ, cá, bề bề chết trắng nổi lên mặt nước.
“Hơn 20 năm gắn bó với các bãi triều từ Quảng Điền, Quảng Minh, Phú Hải, tôi chưa bao giờ thấy vùng biển quê hương xuất hiện thứ mùi lạ như vậy. Tình trạng này xuất hiện từ khi phong trào nuôi hến hoa nở rộ.
Ở đây ai cũng biết, để nuôi được hến hoa, chủ bãi sau khi lựa những khu vực có bãi cát thì sẽ “đánh” hoá chất xuống mặt bãi để tiêu diệt các loài cua, ghẹ chuyên ăn hến hoa. Điều này vô tình khiến các loài khác sinh sống trong khu vực bãi triều cũng bị nhiễm hoá chất mà chết theo”, ông Hùng cho hay.
Người dân địa phương tìm thấy nhiều chai lọ hóa chất không rõ nguồn gốc còn vương lại tại bãi triều.
Chị Nguyễn Thị Hồng, một ngư dân làm nghề cào ngao ở xã Quảng Hà nói thêm, nhiều lần người dân ra biển bắt gặp và thu được những vỏ chai ghi chữ Trung Quốc trôi nổi trên mặt bãi triều.
Nhiều ngư dân tại xã Quảng Hà lo lắng nếu tình trạng này kéo dài thì vùng biển quê hương có nguy cơ trở thành vùng biển chết. “Trước đây chúng tôi chỉ cần đi ra bãi một đoạn ngắn là đã bắt được hải sản, nhưng giờ có khi đi cả mấy cây số cũng không thu hoạch được gì. Tình trạng này nếu không sớm xử lý, vùng biển Quảng Hà chắc sẽ chẳng còn cá tôm để người dân mưu sinh”, chị Hồng nói.
Hiện chưa xác định được nguồn gốc hóa chất và nhóm người cung cấp, tuy nhiên nhiều người dân cho rằng việc sử dụng hóa chất này diễn ra trong vài tháng gần đây và thường xuất hiện theo chu kỳ hàng tháng.
Truy tìm thủ phạm thả hóa chất
Trả lời phóng viên Báo Điện tử VTC News, ông Hoàng Phi Trường, Chủ tịch UBND xã Quảng Hà, xác nhận có tình trạng hóa chất lạ được thả xuống biển tại các bãi triều trên địa bàn, chính quyền đang giao cơ quan chức năng khẩn trương vào cuộc truy tìm thủ phạm.
Chính quyền xã Quảng Hà xác định lượng hóa chất lạ chủ yếu bị thả xuống các bãi triều tự phát.
Theo ông Trường, khó khăn nhất hiện nay là địa phương chưa thể bắt quả tang do người thả hóa chất thường hoạt động vào ban đêm, các chai hóa chất được nhập lậu từ bên ngoài về và loại chất này hòa tan nhanh trong nước biển nên khó lấy mẫu tại chỗ.
“Chúng tôi xác định có dấu hiệu vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường biển nhưng muốn xử lý phải bắt quả tang hoặc có mẫu chất rõ ràng. Địa phương đang đề nghị người dân khi có thông tin cụ thể có thể cung cấp để cùng phối hợp xử lý”, ông Trường cho hay.
Cũng theo lãnh đạo xã Quảng Hà, tình trạng trên xảy ra chủ yếu tại các bãi triều tự phát nên công việc trước mắt hiện nay là chính quyền vào cuộc tích cực bằng việc kiên quyết tháo dỡ, thu hồi các bãi nuôi trái phép và tăng cường công tác tuần tra.
Liên quan tình trạng hóa chất lạ được thả xuống biển, Đoàn công tác liên ngành của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ninh cũng đã có buổi làm việc với UBND các xã: Quảng Hà, Móng Cái 1, Móng Cái 2, Móng Cái 3, Hải Ninh, Vĩnh Thực và Đầm Hà để bàn giải pháp ngăn chặn tình trạng sử dụng thuốc, hóa chất gây hủy hoại môi trường và hệ sinh vật vùng bãi triều, khu vực biển trong nuôi trồng thủy sản.
Cơ quan chức năng ghi nhận tại xã Quảng Hà xảy ra tình trạng người dân xây dựng công trình nuôi trồng thủy sản trái phép, tự ý sử dụng hóa chất lạ chưa được cho phép, gây ảnh hưởng xấu đến môi trường.
Bên cạnh việc truy tìm người thả hóa chất, địa phương đang quyết liệt chấn chỉnh tình trạng tự ý cắm cọc chiếm bãi triều.
Trước thực trạng này, đoàn công tác đã trực tiếp nắm tình hình và yêu cầu đại diện các xã báo cáo, đề xuất biện pháp xử lý. Trong đó, cần sớm xác định rõ đối tượng, tổ chức liên quan đến hành vi sử dụng hóa chất; làm rõ nguồn gốc các loại hóa chất độc hại.
Để xử lý dứt điểm tình trạng nuôi trồng trái phép và kịp thời ngăn chặn việc sử dụng thuốc, hóa chất gây hủy hoại môi trường biển, Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị các xã tăng cường công tác quản lý, xử phạt theo thẩm quyền.
Đồng thời, các đơn vị đẩy mạnh tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường vùng triều, không sử dụng các hóa chất độc hại và tố cáo các trường hợp sử dụng hóa chất trong nuôi trồng thủy sản.
