Từ ngày 1.1.2026, khi chở trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35 m trên ô tô không được cho trẻ em ngồi cùng hàng ghế với người lái xe, trừ loại xe ô tô chỉ có một hàng ghế; người lái xe phải sử dụng, hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn (ghế an toàn) phù hợp cho trẻ em.
Đây được xem là bước thay đổi quan trọng trong chính sách an toàn giao thông đường bộ, tiệm cận với các tiêu chuẩn quốc tế nhằm giảm thiểu thương vong cho trẻ em. Nếu vi phạm quy định này, tài xế sẽ bị xử phạt hành chính từ 800.000 đến 1 triệu đồng theo Nghị định 168/2024.
Vi phạm quy định về thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô, tài xế sẽ bị phạt từ 800.000 đến 1 triệu đồng
ẢNH: NHẬT THỊNH
Tại sao không dùng chính dây an toàn mà cần ghế an toàn?
Giải thích vấn đề này, PGS.TS Phạm Việt Cường, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và Phòng chống chấn thương (Trường đại học Y tế công cộng) cho biết, dây an toàn trên xe ô tô có tác dụng rất lớn trong việc bảo vệ người ngồi trên xe, giúp giảm 70% chấn thương nghiêm trọng và giảm 40% khả năng tử vong.
Tuy nhiên, điểm mấu chốt nằm ở chỗ dây an toàn trên ô tô được thiết kế dành cho người trưởng thành, với chiều cao và khung xương đã phát triển hoàn thiện. Với trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ, dây an toàn có thể không giữ được cơ thể khi xảy ra va chạm mạnh. Thậm chí, trong một số trường hợp, trẻ có thể bị chấn thương nghiêm trọng ở cổ, ngực hoặc vùng bụng do chính dây an toàn gây ra.
Nhiều tài xế công nghệ hoang mang, lo bị phạt trước quy định mới
ẢNH: VŨ PHƯỢNG
"Bởi vậy với trẻ cao dưới 1,35 m thì chỉ có thiết bị an toàn mới bảo vệ được tốt nhất cho trẻ trong trường hợp không may có va chạm", PGS.TS Phạm Việt Cường nhấn mạnh.
Theo các báo cáo, việc sử dụng thiết bị an toàn đúng cách có thể giảm tới 70% tỷ lệ tử vong cho trẻ sơ sinh và 54% cho trẻ nhỏ. Thiết bị này có thể giúp giảm từ 34 - 81% tỷ lệ tử vong, giảm 35 - 72% các chấn thương nghiêm trọng và giảm 25 - 58% các chấn thương khác cho trẻ em khi xảy ra va chạm.
Bảo vệ trẻ em khi tham gia giao thông
Thực tế đáng lo ngại này đã được phản ánh qua nhiều vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng trong những năm gần đây. Ông Trần Hữu Minh, Chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, dẫn chứng một số vụ tai nạn điển hình để thấy rõ sự cần thiết của việc sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô.
Cụ thể, ngày 24.2.2021, tại Lâm Đồng, một ô tô 7 chỗ khi xuống dốc đã va chạm trực diện vào lan can bê tông. Vụ tai nạn khiến 4 người trong gia đình bị thương nặng và được đưa đi cấp cứu. Tuy nhiên, do chấn thương quá nghiêm trọng, cháu bé 7 tuổi đã tử vong trên đường tới bệnh viện.
Một vụ việc khác xảy ra ngày 14.7.2023 tại TP.Nam Định (nay là tỉnh Ninh Bình), khi một ô tô 4 chỗ va chạm với xe tải. Trên xe có 4 người, gồm 2 phụ nữ và 2 bé gái nhỏ. Cú va chạm mạnh khiến nữ tài xế và một cháu bé tử vong tại chỗ.
Các loại ghế an toàn theo độ tuổi của trẻ em trên ô tô
ẢNH: CỤC CSGT
"Đây là 2 trường hợp điển hình cho thấy các rủi ro dẫn tới thương tích với trẻ em trên xe ô tô đang diễn biến phức tạp. Theo đánh giá của các chuyên gia an toàn giao thông, các thiệt hại trên có thể phòng tránh và giảm thiểu rất nhiều nếu các trẻ em trên xe ô tô trên được bảo vệ bởi các thiết bị an toàn phù hợp với trẻ", ông Trần Hữu Minh thông tin.
Không chỉ tại Việt Nam, việc bắt buộc sử dụng ghế an toàn cho trẻ em khi đi ô tô là xu hướng chung tại nhiều quốc gia trên thế giới.
Ông Lê Kim Thành, Phó chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, cho rằng quy định mới càng có ý nghĩa trong bối cảnh số lượng ô tô tại Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng.
Các loại thiết bị an toàn trên ô tô cho trẻ em
ẢNH: CỤC CSGT
Theo thống kê, mỗi năm Việt Nam có khoảng 400.000 - 500.000 ô tô đăng ký mới, lưu lượng phương tiện trên nhiều tuyến đường chính tăng hơn 10% so với năm trước. Cùng với đó, nhiều tuyến đường chất lượng cao được đưa vào khai thác, cho phép tốc độ lưu thông cao hơn, kéo theo nguy cơ tai nạn nghiêm trọng.
"Có thể khẳng định đây là một quy định tiên tiến, một bước tiến lớn trong việc bảo vệ trẻ em trong tham gia giao thông tại Việt Nam", ông Lê Kim Thành nhận xét.
Thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ô tô có thể bao gồm một số loại cụ thể: Nôi trẻ em sơ sinh (thường < 2 tuổi); ghế trẻ em nhỏ (cho trẻ từ 2 - 6 tuổi) và các loại ghế nâng và đệm nâng (cho trẻ từ 6 - 10 tuổi).
