Bên ngoài cửa sổ, ánh sáng nhạt mang theo hơi lạnh. Chú Trương, 57 tuổi (Trung Quốc), dựa người trên ghế sofa, tay trái kẹp điếu thuốc, tay phải cầm chiếc bánh trung thu ngũ nhân bạn tặng, trên tivi đang phát chương trình giảng về sức khỏe.
Vợ chú không kìm được tiếng thở dài: “Anh lại thức khuya, còn hay uống rượu, cũng chẳng chịu đi khám sức khỏe, anh có thể nghĩ cho bản thân một chút không?”. Chú Trương cười khẩy xua tay: “Làm gì mà nghiêm trọng thế, ai mà chẳng từng uống chút rượu, ăn tí đồ khuya!”.
Nhưng chính cái thái độ chẳng mấy quan tâm ấy đã khiến chú bàng hoàng khi kiểm tra sức khỏe năm ngoái: Chỉ số chức năng gan nghiêm trọng vượt ngưỡng. Bác sĩ cảnh báo nếu không chú ý, hậu quả khó lường. “Bệnh gan? Bình thường tôi vẫn khỏe mà?”. Chú Trương hoang mang. Thực tế, chú không phải trường hợp cá biệt. Mỗi năm, ở nước ta có hơn 2 triệu người tử vong trên thế giới vì các bệnh liên quan đến gan .
Việt Nam là 1 trong 10 quốc gia có số người nhiễm viêm gan B và C cao nhất trên thế giới với khoảng 6,5 triệu người nhiễm viêm gan B và 900.000 người nhiễm viêm gan C. Đây là nguyên nhân dẫn đến khoảng 80.000 trường hợp xơ gan, ung thư biểu mô tế bào gan và khoảng 40.000 trường hợp tử vong hàng năm.
Bạn có nghĩ mình chẳng liên quan gì đến bệnh gan? Thực ra, có 4 thói quen xấu ẩn trong cuộc sống hằng ngày đang âm thầm "đánh cắp" sức khỏe của bạn mạnh chẳng kém rượu bia. Thực tế, 90% lượng cồn phải do gan chuyển hóa. Uống rượu lâu ngày có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ do rượu, thậm chí xơ gan. Nghiên cứu dịch tễ học về gan năm 2019 của Đại học Harvard cho thấy, người uống quá 500ml bia mỗi ngày, nguy cơ bị xơ gan tăng gần 15 lần.
Vậy 4 việc "phá gan" chẳng kém rượu là gì?
Chế độ ăn nhiều dầu mỡ và đường
Đồ uống có đường, thịt kho đậm vị, đồ chiên đang âm thầm làm suy giảm chức năng gan. Dữ liệu lâm sàng tại nhiều bệnh viện cho thấy, g an nhiễm mỡ đã trở thành bệnh gan mạn tính hàng đầu ở người trưởng thành , hơn 1/4 số người lớn có gan nhiễm mỡ ở các mức độ khác nhau, đặc biệt rõ rệt ở nhóm trên 40 tuổi.
Lạm dụng thuốc và thực phẩm bổ sung
"Dùng thuốc để dưỡng gan" là quan niệm sai lầm. Lạm dụng thực phẩm chức năng, thuốc Đông y, tự ý uống thuốc rất dễ gây tổn thương gan do thuốc .
Thức khuya và căng thẳng kéo dài
Thời gian gan trao đổi chất mạnh nhất là từ 22 giờ đến 2 giờ sáng . Ngủ không đủ làm gan khó tự sửa chữa, dễ gây phản ứng viêm mạn tính, tăng nguy cơ tổn thương chức năng gan.
Không khám định kỳ, xem nhẹ bệnh mạn tính
Nhiều bệnh nhân chỉ đến khi chức năng gan bất thường hoặc siêu âm phát hiện vấn đề mới để ý, nhưng lúc đó gan đã tổn thương lâu. Chuyên gia nhắc nhở n gười bị viêm gan, gan nhiễm mỡ, tiểu đường cần kiểm tra chức năng gan định kỳ .
Dấu hiệu gan đang kêu cứu
Nếu trong sinh hoạt hằng ngày bạn thường xuyên làm những điều gây hại cho gan, cơ thể sẽ xuất hiện cảnh báo dưới đây, đặc biệt dấu hiệu thứ 3 rất dễ bị xem nhẹ:
- Chán ăn, giảm thể lực: Khi gan bị ảnh hưởng, giải độc và trao đổi chất rối loạn, dễ mệt mỏi, chán ăn, lâu dần có thể sút cân hoặc đầy bụng.
- Nước tiểu sẫm màu, da bắt đầu vàng: Khi bilirubin không được chuyển hóa bình thường, nước tiểu trở nên vàng sẫm, da và lòng trắng mắt vàng, đây là tín hiệu sớm của suy giảm chức năng gan.
- Bụng to lên, phù chân: Tổn thương gan mạn tính có thể gây cổ trướng và phù chi dưới, nhiều người nghĩ tuổi tác, nhưng thực tế gan đang cầu cứu.
- Xuất hiện "mụn nhện" và bàn tay đỏ: Bàn tay đỏ hoặc xuất hiện các chấm đỏ nhỏ, thường là biểu hiện sớm của xơ gan, nhưng nhiều người trung niên nhầm với dị ứng da.
- Dễ cáu, giảm tập trung: Tổn thương gan ảnh hưởng cân bằng chất dẫn truyền thần kinh, gây lo âu, quên, mất ngủ.
(Ảnh minh họa: Internet)
