Bước sang tuổi bốn mươi, tôi mới nhận ra nhiều điều tưởng như đúng đắn lại chính là nguyên nhân khiến mình dậm chân tại chỗ trong tài chính. Ai cũng từng được dạy rằng tiết kiệm là con đường duy nhất để ổn định cuộc sống.
Nhưng tiết kiệm theo kiểu nào mới là đúng, kiểu nào đang âm thầm khiến mình nghèo đi mỗi ngày thì không phải ai cũng hiểu. Tôi đã từng kiên trì áp dụng ba cách tiết kiệm dưới đây suốt mười mấy năm, để rồi nhận ra chúng không mang lại cuộc sống tốt hơn mà còn khiến tôi mất cơ hội, mất tiền và mất cả tương lai tài chính.
Ảnh minh hoạ
Cách tiết kiệm thứ nhất: Cắt giảm mọi khoản chi và nghĩ rằng sống càng kham khổ càng giàu
Ngày còn trẻ, tôi sống với tư tưởng càng tiêu ít càng tốt. Tôi hạn chế cà phê, bỏ luôn chuyện du lịch, không dám đầu tư cho bản thân, kể cả mua một đôi giày tốt hơn cũng ngần ngại. Tôi từng tự hào vì mỗi tháng để dành được vài triệu, nhưng tôi không nhận ra rằng mình chỉ đang lặp lại một vòng tròn cũ kỹ. Số tiền tiết kiệm đó chẳng tăng lên bao nhiêu, cũng không mở ra cơ hội phát triển.
Người kham khổ quá lâu sẽ đánh mất cả khả năng nhìn thấy những giá trị lớn hơn. Khi bạn quen với việc bóp nghẹt từng đồng, bạn sẽ không dám học thêm, không dám đầu tư, không dám thử thách bản thân. Bạn tiết kiệm được vài đồng, nhưng đánh đổi cả một tương lai có thể tốt hơn nhiều.
Đến năm bốn mươi tuổi, nhìn lại, tôi mới hiểu không phải chi ít là giàu. Quan trọng hơn là phải chi đúng. Một khóa học tốt, một món đồ giúp tăng hiệu suất, một chuyến đi mở rộng góc nhìn, hay một lần đầu tư có tính toán, đều có khả năng mang lại giá trị lớn hơn rất nhiều so với số tiền mà bạn ôm khư khư trong tài khoản.
Cách tiết kiệm thứ hai: Để tiền nằm yên trong ngân hàng và nghĩ đó là nơi an toàn nhất
Suốt nhiều năm, tôi tin rằng gửi tiết kiệm là lựa chọn thông minh nhất. Tôi sợ rủi ro, sợ đầu tư thua lỗ, sợ cảm giác mất tiền. Vì thế tôi chỉ chọn gửi ngân hàng và coi đó như chiến lược tài chính tối ưu. Nhưng càng về sau, tôi càng nhận ra thứ ăn mòn tiền của mình không phải là các khoản đầu tư thất bại mà là lạm phát.
Khi tôi nghĩ mình đang an toàn, giá cả lại âm thầm tăng lên từng ngày. Đồng tiền nằm bất động trong tài khoản không còn giữ được giá trị. Tôi làm bao nhiêu năm trời, nhưng sức mua của khoản tiết kiệm lại giảm xuống theo thời gian. Mỗi năm trôi qua, số tiền đó mất đi một phần giá trị mà tôi không hề hay biết.
Đáng tiếc là phải đến tuổi bốn mươi tôi mới thật sự cảm nhận được sự khác biệt giữa người biết dùng tiền và người chỉ biết cất tiền. Người dám học về tài chính, dám đầu tư có kiểm soát, dám thử nhiều kênh khác nhau, thường có mức tăng trưởng tài sản tốt hơn. Còn tôi khi đó lại chọn sự an toàn quá mức. Và chính sự an toàn đó khiến tôi nghèo đi theo cách âm thầm nhất.
Cách tiết kiệm thứ ba: Làm tất cả mọi việc một mình để tiết kiệm chi phí
Tôi từng tin rằng cái gì tự làm được thì không nên thuê. Tôi tự sửa nhà, tự làm vườn, tự làm tài liệu, tự thiết kế, tự tìm hiểu mọi thứ. Tôi nghĩ như vậy sẽ tiết kiệm được rất nhiều tiền. Nhưng thực tế thì không. Tôi tốn hàng giờ hàng ngày cho những việc vốn dĩ người khác có thể làm tốt hơn tôi chỉ trong một khoảng thời gian ngắn. Thời gian đó đáng ra tôi có thể dùng để làm những công việc đem lại thu nhập cao hơn hoặc để nghỉ ngơi, phục hồi, học hỏi.
Tiết kiệm chi phí bằng cách ôm hết mọi việc là một kiểu tiết kiệm khiến bản thân mệt mỏi và thu nhập bị giới hạn. Đến một lúc nào đó tôi nhận ra mình chỉ có hai mươi bốn giờ mỗi ngày, nhưng thu nhập của người biết sử dụng thời gian hiệu quả lại luôn cao hơn tôi. Tôi đã đánh đổi thời gian vàng bạc để tiết kiệm những khoản tiền nhỏ. Đó là một sai lầm lớn.
Kết lại: Tiết kiệm không phải giảm chi mà là tăng giá trị
Nhìn lại những năm tháng sống trong sự tiết kiệm sai cách, tôi mới hiểu sự giàu có thật sự không đến từ việc chi càng ít càng tốt, mà đến từ việc biết đầu tư cho đúng thứ. Tiết kiệm phải đi cùng phát triển. Giữ tiền phải đi kèm tăng giá trị. Tiêu tiền phải nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống hoặc mở ra cơ hội mới.
Bốn mươi tuổi, tôi không còn tin vào kiểu tiết kiệm thắt lưng buộc bụng. Tôi tin vào học hỏi, vào đầu tư có chiến lược, vào việc dám chi cho điều quan trọng và dám từ bỏ những khoản chi vô nghĩa. Tiền không tự sinh ra khi ta cắt giảm chi phí. Nó chỉ sinh ra khi ta biết sử dụng nó để tạo thêm giá trị.
Và đó chính là điều tôi ước mình hiểu sớm hơn.
