Có một giai đoạn, tôi từng nghĩ gửi tiết kiệm là chuyện đơn giản nhất trên đời: có tiền thì mang ra ngân hàng, chọn kỳ hạn, ký tên rồi… chờ lãi. Nghe nhẹ nhàng, an toàn, không đau đầu như chứng khoán hay crypto. Nhưng chỉ đến khi nhìn lại vài năm “ôm sổ tiết kiệm”, tôi mới nhận ra: giá mà mình biết sớm hơn vài điều, thì số tiền tích cóp đã không bị “hao mòn” một cách âm thầm như vậy.
Dưới đây là 4 điều tôi ước mình biết sớm hơn, trước khi nghiêm túc coi gửi tiết kiệm là một chiến lược tài chính dài hạn.
1. Lãi suất cao chưa chắc đã là lựa chọn tốt nhất
Ngày mới đi làm, tôi luôn bị hút mắt bởi những bảng lãi suất cao chót vót. Ngân hàng nào treo lãi cao hơn, tôi chọn ngân hàng đó, không cần suy nghĩ nhiều. Nhưng sau này mới hiểu, lãi suất chỉ là một phần của câu chuyện.
Có những ngân hàng niêm yết lãi cao nhưng kèm theo điều kiện khắt khe: gửi số tiền lớn, chỉ áp dụng cho khách hàng mới, hoặc yêu cầu gửi online trong khung thời gian nhất định. Chưa kể, lãi suất cao thường đi cùng kỳ hạn dài, nếu rút trước hạn thì coi như về mo.
Bài học rút ra là: đừng chỉ nhìn con số phần trăm. Hãy nhìn tổng thể: độ uy tín của ngân hàng, điều kiện rút tiền, dịch vụ hỗ trợ và cả sự linh hoạt nếu có biến cố tài chính xảy ra.
Ảnh Pinterest.
2. Gửi dài hạn không phải lúc nào cũng khôn ngoan
Tôi từng nghĩ: tiền chưa cần dùng ngay thì cứ gửi kỳ hạn càng dài càng tốt, vì lãi cao hơn. Nhưng thực tế, cuộc sống hiếm khi đi đúng kịch bản.
Có những lúc cần tiền gấp: đổi việc, ốm đau, đầu tư đột xuất… Và khi đó, việc phải rút sổ tiết kiệm trước hạn thực sự đau lòng. Toàn bộ phần lãi tích lũy trước đó gần như biến mất, chỉ còn mức lãi không kỳ hạn cực thấp.
Giá mà tôi biết sớm hơn về cách chia nhỏ khoản tiết kiệm: thay vì gửi một sổ lớn 12 tháng, có thể chia thành nhiều sổ 3–6 tháng khác nhau. Như vậy, nếu cần tiền, chỉ phải rút một phần, phần còn lại vẫn được hưởng lãi đúng kỳ.
3. Lạm phát là “kẻ thù thầm lặng” của tiền gửi
Có một sự thật mà rất nhiều người, trong đó có tôi từng bỏ qua: tiền gửi tiết kiệm vẫn có thể mất giá. Nếu lãi suất tiết kiệm thấp hơn mức lạm phát, thì dù tiền trong tài khoản có tăng lên, sức mua thực tế vẫn giảm.
Nói cách khác, gửi tiết kiệm không phải lúc nào cũng giúp tiền “sinh sôi”, mà đôi khi chỉ giúp… giữ tiền đỡ mất giá hơn so với việc để yên trong nhà.
Sau này, tôi mới hiểu rằng tiết kiệm nên là nền tảng an toàn, chứ không phải kênh duy nhất. Nếu có thể, nên kết hợp tiết kiệm với các hình thức đầu tư khác phù hợp với mức chấp nhận rủi ro của bản thân, thay vì bỏ hết trứng vào một giỏ.
Ảnh Pinterest.
4. Gửi tiết kiệm cũng cần mục tiêu rõ ràng
Trước đây, tôi gửi tiết kiệm theo kiểu rất cảm tính: có tiền dư thì gửi, không có kế hoạch cụ thể. Đến lúc cần tiền, lại rút ra, rồi lại gửi lại từ đầu. Vòng lặp này khiến tiền chẳng tích lũy được bao nhiêu, trong khi lãi nhận được thì không đáng kể.
Chỉ khi bắt đầu đặt mục tiêu rõ ràng – tiết kiệm cho quỹ dự phòng, mua nhà, du lịch hay học thêm – tôi mới thấy việc gửi tiết kiệm “đáng công” hơn. Mỗi sổ tiết kiệm lúc này không chỉ là tiền, mà là một cột mốc tài chính cụ thể, khiến mình có động lực giữ tiền đến cùng.
