Tại buổi thảo luận “Nâng cao chăm sóc và Đổi mới trong ung thư nhi”, diễn ra ở TPHCM ngày 10/12, bác sĩ Fu Jinfeng, Trưởng khoa Xạ trị ung thư tại hệ thống y tế vận hành 4 bệnh viện lớn ở Singapore cho biết, từ tháng 5/2023 đến nay, có hơn 400 bệnh nhân từ 30 quốc gia đến nơi ông làm việc xạ trị proton.
Trong đó, 94% là bệnh nhân trưởng thành, với đa số trường hợp là ung thư vùng đầu, cổ. Đặc biệt, có bệnh nhi Việt Nam cũng đến xạ trị proton tại đây.
Điển hình là trường hợp của bé B.N., được chẩn đoán mắc ung thư nguyên bào thần kinh vùng cổ từ 7 tuổi, đã điều trị ở nhiều bệnh viện ở Việt Nam và từng xạ trị bằng phương pháp truyền thống.
Khi bé 12 tuổi, bệnh tái phát phức tạp, khối u nằm sát các cấu trúc quan trọng như động mạch cảnh, dây thần kinh số 10, khí quản.
Sau nhiều lần điều trị bằng các phương pháp truyền thống, bé được chọn là 1 trong 2 trường hợp tham gia chương trình tài trợ xạ trị proton ở Singapore từ tháng 5. Quá trình điều trị, bé được kiểm soát khối u tại chỗ với độ chính xác cao, hạn chế ảnh hưởng cơ quan sống còn.
Bé B.N. (trái) và mẹ tại chương trình (Ảnh: Hoàng Lê).
Đến nay, sức khỏe bệnh nhi đã ổn định, quay trở lại cuộc sống bình thường, có thể đến trường, không cần vào hóa chất định kỳ như trước. Dù vậy, bé vẫn phải tái khám và tiếp tục theo dõi trong vòng 5 năm.
Bác sĩ cho biết, liệu pháp proton là phương pháp điều trị bức xạ tiên tiến, sử dụng các hạt proton mang điện tích dương để nhắm mục tiêu vào các khối u.
Xạ trị proton có lợi thế điều trị vượt trội so với xạ trị bằng chùm hạt electron hay các biện pháp truyền thống, khi giúp tiêu diệt khối u cực kỳ chính xác, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến mô lành vì điều chỉnh được liều.
Điều này đặc biệt quan trọng với trẻ em, ca bệnh tái phát hoặc khối u gần cơ quan quan trọng (như tủy sống, động mạch cảnh…).
Bên cạnh các lợi ích, việc ứng dụng xạ trị proton còn nhiều thách thức. Chi phí để xây dựng một cơ sở proton rơi vào khoảng 50-80 triệu USD, chưa kể chi phí bảo trì, quản lý cơ sở vật chất mỗi năm tốn hàng triệu USD. Đến nay, số cơ sở xạ trị proton trên toàn cầu còn khá hạn chế. Trong đó, ở châu Á chỉ có 38 cơ sở.
Bác sĩ chia sẻ các thông tin về phương pháp xạ trị proton (Ảnh: Hoàng Lê).
Ước tính, chi phí cho mỗi lần xạ trị proton hoàn chỉnh nếu bệnh nhân tự chi trả lên đến 45.000-55.000 USD. Bên cạnh đó, khi khối u co lại, giải phẫu bệnh thay đổi, bệnh nhân cần chụp CT lại và có kế hoạch điều trị mới.
Các chuyên gia cho biết, trong bối cảnh tỷ lệ mắc và tử vong do ung thư không ngừng gia tăng, việc triển khai các công nghệ tiên tiến như xạ trị proton là vô cùng cấp thiết.
Tại Việt Nam, Bộ Y tế đang xúc tiến Đề án xây dựng Trung tâm xạ trị proton tại 3 cơ sở y tế lớn, gồm Bệnh viện K, Bệnh viện Chợ Rẫy và Bệnh viện Trung ương Huế.
Khi dự án hoàn thành (dự kiến giai đoạn 2026-2030), bệnh nhân trong nước sẽ có cơ hội tiếp cận phương pháp điều trị tiên tiến, giảm chi phí ra nước ngoài, đồng thời nâng cao năng lực y tế quốc gia.
