Chiều nay, Quốc hội thảo luận về dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật có liên quan đến an ninh, trật tự. Một trong các luật được đề xuất sửa đổi là Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ.
Dự thảo quy định ô tô kinh doanh vận tải, xe đầu kéo, xe cứu thương, xe vận tải nội bộ phải lắp thiết bị giám sát hành trình và thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái xe. Ô tô chở người từ 8 chỗ trở lên (không kể chỗ của người lái xe) kinh doanh vận tải phải lắp thiết bị giám sát hành trình, thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái xe, hình ảnh khoang chở khách.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đề nghị có đánh giá tác động, đây là điều cần thiết và quan trọng, bởi điều này sẽ ảnh hưởng đến quyền nhân thân.
Ông đặt vấn đề phải đánh giá khách quan, khảo sát thực tế, lấy ý kiến tác động, "tại sao chúng ta đưa ra quy định này, có bất cập gì mà quy định như vậy".
Đồng tình với quy định, tuy nhiên đại biểu Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn) cũng bày tỏ băn khoăn giống như đại biểu Phạm Văn Hòa. Bà dẫn thông lệ tại nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt tại EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, một số bang của Mỹ, hình ảnh hành khách được xếp vào nhóm dữ liệu cá nhân nhạy cảm. Các nước quy định rất chặt chẽ về phạm vi, mục đích sử dụng, giới hạn thời gian lưu trữ, đồng thời yêu cầu mọi truy cập đều phải được ghi nhật ký để đảm bảo kiểm soát
Theo bà Thái, dự thảo luật đã có các quy định về hệ thống thu thập, lưu trữ, chuyển dữ liệu từ thiết bị giám sát hành trình và thiết bị ghi nhận hình ảnh trên phương tiện; quy định về mục đích sử dụng dữ liệu cũng như việc xây dựng, quản lý, bảo đảm an ninh an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân…
Tuy nhiên, đại biểu cho rằng dự thảo vẫn còn khoảng trống về nguyên tắc sử dụng hình ảnh tại khoang chở khách - một dạng dữ liệu nhạy cảm liên quan trực tiếp đến quyền riêng tư của hành khách.
Dự thảo cũng chưa định rõ chủ thể được quyền truy cập dữ liệu, điều kiện truy cập, cơ chế kiểm soát truy cập, cũng như yêu cầu cấm sử dụng hoặc chia sẻ dữ liệu ngoài phạm vi pháp luật cho phép.
Theo đại biểu, khoảng trống này có thể dẫn tới việc lạm dụng, sử dụng sai mục đích hoặc chia sẻ trái phép dữ liệu hình ảnh, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.
Bà Thái đề nghị bổ sung quy định việc thu thập, ghi, lưu trữ, khai thác, sử dụng và chia sẻ dữ liệu, trong đó có hình ảnh khoang chở khách, phải được thực hiện đúng mục đích phục vụ công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông và xử lý vi phạm, đúng thẩm quyền, được kiểm soát và truy cập, không được sử dụng dữ liệu ngoài phạm vi cho phép.
Đại biểu nhấn mạnh việc bổ sung này sẽ tạo hàng rào pháp lý bảo đảm quyền riêng tư của lái xe, đề nghị Bộ Công an xác định rõ thẩm quyền truy cập dữ liệu.
Phát biểu giải trình về nội dung trên, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Công an cho biết, các quy định về lắp thiết bị ghi nhận hình ảnh trên xe kinh doanh vận tải hành khách có "mục tiêu cuối cùng" là bảo đảm an toàn cho hành khách. Tất cả dữ liệu sẽ được bảo vệ theo quy định của luật, ai vi phạm đều bị xử lý.
Bộ trưởng nhận định, dự thảo quy định việc lắp thiết bị ghi nhận hình ảnh tại khoang hành khách, tức là khoang công cộng chứ không phải khoang riêng tư, "khoang riêng tư hoặc xe không hoạt động vì mục đích công cộng thì chúng tôi không đặt vấn đề".
Ông nói thêm, ở nhiều nước, khi đi các xe dạng này đều thấy có camera giám sát. Mục đích của việc này là phòng ngừa tất cả những hoạt động vi phạm pháp luật, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.
"Nếu các đại biểu thống nhất thông qua, chúng tôi sẽ có quy định cụ thể từng loại phương tiện", Bộ trưởng nói và cho hay cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu, đánh giá tác động kỹ lưỡng.
Còn về thiết bị giám sát hành trình, Bộ trưởng Công an nói, trên thế giới hiện nay, các xe được sản xuất đều có thiết bị này như GPS... Sẽ có quy định rất cụ thể để đảm bảo tất cả những phương tiện khi tham gia giao thông phải tuân thủ các quy định pháp luật về giao thông để giám sát.
