Tại hội nghị tổng kết 50 năm văn học - nghệ thuật TP.HCM diễn ra ngày 18/10, Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang cho biết thành phố từng giao đất cho nhà đầu tư triển khai dự án nhà ở thương mại tại khu vực Bến Nhà Rồng (Quận 4 cũ). Tuy nhiên, Thường trực Thành ủy TP.HCM đã thống nhất dừng dự án này để dành quỹ đất mở rộng Không gian văn hóa Hồ Chí Minh – một trong những công trình biểu tượng của thành phố trong tương lai.
Theo Bí thư Thành ủy, khu vực Bến Nhà Rồng sẽ được quy hoạch lại theo hướng mở, kết hợp công viên, khu dịch vụ công cộng và không gian sinh hoạt văn hóa, đồng thời mở rộng tuyến đường Nguyễn Tất Thành để kết nối hạ tầng giao thông khu trung tâm. “Giá trị kinh tế của dự án là rất lớn, nhưng xét về pháp lý và định hướng phát triển lâu dài, thành phố cần ưu tiên cho không gian văn hóa và lợi ích cộng đồng”, ông Trần Lưu Quang nhấn mạnh.
Bến Nhà Rồng – nay là Bảo tàng Hồ Chí Minh - chi nhánh TP.HCM là nơi ghi dấu sự kiện lịch sử ngày 5/6/1911, khi người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành rời Tổ quốc lên tàu Amiral Latouche-Tréville ra đi tìm đường cứu nước. Không chỉ là di tích quốc gia đặc biệt, nơi đây còn là biểu tượng văn hóa và niềm tự hào của người dân TP.HCM suốt hơn một thế kỷ qua.
Chính vì vậy, việc dừng dự án nhà ở để mở rộng Không gian văn hóa Hồ Chí Minh không chỉ là quyết định hành chính, mà còn là thông điệp về sự trân trọng quá khứ, gìn giữ “ký ức đô thị” giữa không gian đô thị đang không ngừng đổi thay. Nhiều người dân TP.HCM bày tỏ sự ủng hộ trước chủ trương này. Họ cho rằng thay vì mọc lên thêm những tòa cao ốc thương mại, khu vực Bến Nhà Rồng cần được quy hoạch thành không gian văn hóa mở, nơi người dân có thể tự hào giới thiệu về lịch sử, con người và bản sắc TP.HCM với du khách trong và ngoài nước
Theo ghi nhận của PV Báo Điện tử VTC News, khu vực được quy hoạch mở rộng Không gian văn hóa Hồ Chí Minh nằm tại vị trí đắc địa ven sông Sài Gòn, tiếp giáp tuyến đường Nguyễn Tất Thành – cửa ngõ kết nối trung tâm với khu Nam TP.HCM.
Trước đó, năm 2017, UBND TP.HCM từng chấp thuận cho Công ty TNHH Đầu tư Phát triển Đô thị Ngọc Viễn Đông (có liên quan đến Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) làm chủ đầu tư Khu phức hợp Nhà Rồng – Khánh Hội, với tổng vốn hơn 11.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, dự án sau đó bị đình trệ do các vướng mắc pháp lý, phần vốn chi phối bị kê biên để phục vụ điều tra.
Trong bối cảnh đó, việc thành phố quyết định dừng dự án nhà ở và chuyển hướng sang phát triển không gian văn hóa công cộng được đánh giá là bước đi hợp lý, vừa tháo gỡ nút thắt pháp lý, vừa định hình lại diện mạo khu trung tâm theo hướng “văn hóa – con người – phát triển bền vững”.
Theo Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang, mở rộng Không gian văn hóa Hồ Chí Minh tại Bến Nhà Rồng là một phần trong chiến lược phát triển TP.HCM trở thành đô thị sáng tạo, năng động, văn minh và hội nhập quốc tế. Khu vực này sẽ được quy hoạch thành quần thể văn hóa – nghệ thuật – cảnh quan ven sông, tạo điểm nhấn đặc sắc cho trung tâm thành phố.
Các chuyên gia đô thị nhận định, nếu được triển khai đúng hướng, Bến Nhà Rồng có thể trở thành “trái tim văn hóa” của TP.HCM – nơi giao thoa giữa lịch sử và hiện đại, giữa truyền thống và đổi mới. Đây cũng sẽ là không gian để người dân và du khách cảm nhận rõ hơn tinh thần của thành phố mang tên Bác – năng động, sáng tạo nhưng luôn gìn giữ cội nguồn.
Quyết định của Thành Uỷ TP.HCM được xem là tầm nhìn “phát triển không đánh đổi” hướng tới một đô thị không chỉ lớn mạnh về kinh tế mà còn giàu giá trị văn hóa và con người. Người dân kỳ vọng, Không gian văn hóa Hồ Chí Minh khi được mở rộng sẽ trở thành điểm nhấn mới, góp phần đưa thành phố vươn tầm quốc tế – vừa hiện đại, vừa giàu bản sắc Việt Nam.
