Mệnh lệnh bất ngờ trong ngày Càn Long băng hà
Năm Gia Khánh thứ tư (1799), ngày mồng ba tháng Giêng, trong hoàng cung nhà Thanh xảy ra một chuyện khiến vị thân vương Miên Ức khóc không thành tiếng. Hôm đó, ông nghe được một mệnh lệnh khiến bản thân không thể chấp nhận, trong lòng đầy ấm ức và phẫn nộ.
Miên Ức là con trai thứ năm của Hòa Thạc Vinh Thuần Thân vương Ái Tân Giác La Vĩnh Kỳ. Mẹ ông là Trắc phúc tấn Tố Sát La thị, con gái của Quang Bảo – Tả đô ngự sử. Miên Ức sinh năm Càn Long hai mươi chín (1764) tại Cảnh Dương cung, là anh em song sinh với người con thứ tư của Vĩnh Kỳ. Định mệnh an bài để người đàn ông 35 tuổi này gắn bó sâu sắc với nhiều nhân vật có ảnh hưởng nhất trong lịch sử.
Miên Ức là con trai thứ năm của Hòa Thạc Vinh Thuần Thân vương Ái Tân Giác La Vĩnh Kỳ. (Ảnh: Sohu)
Đúng ngày mồng ba tháng Giêng năm Gia Khánh thứ tư (1799), tin tức Càn Long hoàng đế băng hà truyền đến. Gia Khánh cuối cùng cũng chính thức bước ra khỏi vai trò hoàng đế tương lai để trở thành một hoàng đế thực sự. Việc đầu tiên Gia Khánh làm chính là thanh trừng thế lực đối địch: tham quan Hòa Thân bị tịch thu gia sản và buộc tự vẫn. Sau đó, Gia Khánh tiến hành một đợt phong thưởng quy mô lớn. Miên Ức cũng nằm trong số được ban ân, từ Tam đẳng Bối lặc thăng lên Nhị đẳng Quận vương.
Lúc mới nghe tin được thăng tước, Miên Ức mừng rỡ vô cùng, cho rằng Gia Khánh đã thật sự coi trọng mình. Dù sao ông và Gia Khánh chỉ hơn kém nhau bốn tuổi, tình cảm từ nhỏ cũng rất thân thiết. Nhưng sự việc lại không diễn ra theo nguyện vọng của ông. Đang lúc Miên Ức chìm trong niềm vui thăng chức, Gia Khánh ban ra một mệnh lệnh khác khiến ông lạnh cả người, đó là phái ông đến Thanh Đông Lăng để canh gác lăng mộ hoàng gia.
Gia Khánh ban ra một mệnh lệnh khác khiến Miên Ức lạnh cả người, đó là phái ông đến Thanh Đông Lăng để canh gác lăng mộ hoàng gia. (Ảnh: Sohu)
Chiếu chỉ viết: "Miên Ức là con trai của Ngũ hoàng huynh. Ngũ hoàng huynh vốn là thân vương, sau khi qua đời, tiên hoàng giảm hai cấp phong cho Miên Ức, cho danh hiệu Bối lặc. Nay đặc ân thăng Quận vương, lệnh Miên Ức đến Đông Lăng, tận tâm xử lý việc trông coi."
Khi chiếu chỉ được truyền đến, ngọn lửa trong lòng Miên Ức lập tức bùng lên. Ông phẫn uất trong lòng mà quở trách: "Đây rốt cuộc là kiểu đãi ngộ gì?".
Miên Ức không phải một vương gia bình thường. Cuộc đời ông đầy bất hạnh và bi kịch. Năm Càn Long ba mươi mốt (1766), khi ông mới hai tuổi, phụ thân Vĩnh Kỳ qua đời. Từ nhỏ ông đã mất cha, cuộc sống chịu nhiều thiệt thòi. Vị vương gia bạc mệnh này từng phải chịu không ít đối xử bất công.
Nhưng vì sao Gia Khánh lại đối xử với ông như vậy?
Gia Khánh có thực sự thù ghét Miên Dật?
Theo Sohu và Sina, hoàng đế chỉ trừng phạt người thuộc phe cánh đối địch. Rõ ràng Miên Ức không thuộc nhóm đó. Vĩnh Kỳ, phụ thân ông, tuy được Càn Long sủng ái nhưng chưa từng tranh ngôi thái tử, cũng không hề đối đầu với Gia Khánh. Huống hồ Vĩnh Kỳ mất đã lâu, chẳng còn đe dọa gì đến vị trí của Gia Khánh. Bản thân Miên Ức lại là người ít ham quyền lực, tính tình hướng nội, sống kín đáo, sức khỏe yếu, không hề có ưu thế hay dã tâm chính trị. Không hề có lý do gì để Gia Khánh phải đề phòng hay trút giận lên ông.
Thực tế, Gia Khánh và Vĩnh Kỳ có tuổi thơ gắn bó với nhau. Gia Khánh luôn đánh giá cao Vĩnh Kỳ. Càn Long từng nhiều lần khen ngợi Vĩnh Kỳ là người văn võ song toàn, thậm chí từng xem ông là một trong các ứng cử viên kế vị. Vì vậy, giữa Gia Khánh và Miên Ức vốn không có thù oán nào. Nhưng sự lạnh nhạt này dường như đã manh nha từ thời Càn Long.
Càn Long từng nhiều lần khen ngợi Vĩnh Kỳ là người văn võ song toàn. (Ảnh: Sohu)
Miên Ức suốt thời Càn Long cũng không được trọng dụng. Năm Càn Long bốn mươi sáu (1781), ông 18 tuổi mới được phong Bối lặc, so với con cháu các thân vương khác rõ ràng kém ưu ái hơn. Năm Càn Long năm mươi tư (1789), mừng thọ 80 của Càn Long, phần thưởng dành cho Miên Ức cũng thấp hơn nhiều người. Đến năm Càn Long năm mươi tám (1793), khi nhiều thân vương hậu duệ được thăng tước, Miên Ức vẫn dậm chân tại chỗ.
Nguyên nhân sâu xa có thể liên quan đến cha vợ của ông là đại thần Trương Giai A Quý. Gia tộc của A Quý cực kỳ hiển hách thời Càn Long. Miên Ức lấy cháu gái của A Quý làm vợ, nhờ đó nhận được nhiều ưu đãi. Nhưng sự cưng chiều này khiến ông phóng túng, mê tửu sắc, sức khỏe ngày càng suy kiệt. Dù vậy, ông vẫn không thể xoay chuyển cái nhìn thiếu thiện cảm từ Càn Long.
Bởi thế, khi Gia Khánh ra lệnh đưa Miên Ức đi thủ lăng, đây rõ ràng là một biện pháp "lạnh nhạt hóa" hơn là ân điển. Việc thủ lăng dù đãi ngộ không tệ vẫn luôn bị xem là hình thức lưu đày mềm, chỉ dành cho người bị thất sủng hoặc cần tách khỏi triều đình. Ngoài Miên Ức, năm Gia Khánh thứ sáu (1801), một số hoàng tử không được sủng ái khác cũng từng bị điều đi thủ lăng.
Khi xảy ra loạn Thiên Lý Giáo, Miên Ức dốc sức giúp đỡ hoàng đế, đề xuất kế sách quan trọng, nhờ đó mới dần được Gia Khánh nhìn nhận và trọng dụng hơn. (Ảnh: Sohu)
Về sau, trong năm Gia Khánh mười tám (1813), khi xảy ra loạn Thiên Lý Giáo, Miên Ức dốc sức giúp đỡ hoàng đế, đề xuất kế sách quan trọng, nhờ đó mới dần được Gia Khánh nhìn nhận và trọng dụng hơn. Tuy nhiên vận mệnh ông không vì vậy mà thay đổi nhiều. Cả đời ông thành tựu không lớn, lại nhiều long đong, đến năm Gia Khánh hai mươi (1820), ông mất ở tuổi 50.
Tóm lại, cuộc đời Miên Ức là sự đan xen của bi kịch số phận và những sóng ngầm trong hoàng thất Đại Thanh. Dù ông thông minh, có tài, nhưng do xuất thân phức tạp, tính cách yếu đuối và tình thế lịch sử, ông không thể trở thành nhân vật nổi bật trong sử sách.
Theo Sohu, Sina, 163
