Theo bệnh sử, khoảng ba ngày trước khi nhập viện, trong lúc tập luyện môn Karate cùng bạn bè, bệnh nhân bị va chạm mạnh vào vùng sinh dục. Do tâm lí chủ quan và e ngại, nam thanh niên không đến cơ sở y tế ngay mà cố gắng chịu đau tại nhà. Khi tình trạng sưng đau ngày càng tăng, gia đình mới đưa em tới bệnh viện thăm khám.
Thời điểm nhập viện là ngày thứ ba sau chấn thương. Qua thăm khám lâm sàng và các phương tiện chẩn đoán hình ảnh, các bác sĩ xác định tinh hoàn của bệnh nhân vẫn còn khả năng bảo tồn. Người bệnh được phẫu thuật kịp thời, sau mổ diễn biến ổn định và xuất viện sau hai ngày điều trị.
Bác sĩ phẫu thuật bảo tồn tinh hoàn cho bệnh nhân.
Bác sĩ, ThS. Cao Minh Phúc, Phó Trưởng khoa Phẫu thuật Tiết niệu, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, tinh hoàn là cơ quan có tỉ lệ chấn thương thấp do nằm ở vị trí trung tâm cơ thể và được bảo vệ bởi nhiều cơ chế tự nhiên. Khi gặp nguy hiểm, nam giới thường có phản xạ che chắn vùng sinh dục. Ngoài ra, tinh hoàn nằm trong bìu – cấu trúc có mô lỏng lẻo và độ đàn hồi tốt, giúp giảm bớt tác động của lực va chạm.
Tuy nhiên, chấn thương tinh hoàn vẫn có thể xảy ra khi có lực tác động trực tiếp mạnh vào vùng sinh dục, thường gặp trong tai nạn giao thông, tai nạn sinh hoạt, xô xát, đánh nhau, tai nạn lao động hoặc khi tham gia các môn thể thao có tính đối kháng như bóng đá, bóng rổ, võ thuật.
Theo các bác sĩ, chấn thương tinh hoàn có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến hơn ở nhóm thanh thiếu niên. Đáng lưu ý, do tâm lí e ngại hoặc chủ quan với chấn thương ban đầu, nhiều trường hợp đến khám muộn, khiến việc điều trị gặp khó khăn và làm tăng nguy cơ để lại hậu quả nặng nề.
Những dấu hiệu thường gặp của chấn thương tinh hoàn bao gồm đau dữ dội, nhức nhối vùng tinh hoàn, sưng nề hoặc bầm tím vùng bìu, khó khăn khi đi lại hoặc vận động do đau. Khi xuất hiện các triệu chứng này, người bệnh cần được thăm khám y tế sớm.
Cần thiết thăm khám sớm
Từ ca bệnh trên, ThS. Cao Minh Phúc khuyến cáo người dân không nên chủ quan với bất kì chấn thương nào ở vùng hạ bộ. Dù là tai nạn giao thông, tai nạn thể thao hay tai nạn sinh hoạt tưởng chừng đơn giản, nếu có biểu hiện đau, sưng, bầm tím vùng bìu – bẹn, người bệnh cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để được đánh giá kịp thời.
Bác sĩ nhấn mạnh, thời gian là yếu tố quyết định trong điều trị chấn thương tinh hoàn. Khoảng 24 giờ đầu sau tai nạn, đặc biệt là 6 giờ đầu, được coi là “thời gian vàng” để can thiệp. Việc đến viện muộn có thể dẫn tới hoại tử tinh hoàn, buộc phải cắt bỏ, ảnh hưởng lâu dài đến khả năng sinh sản và tâm lí người bệnh.
Bên cạnh đó, sơ cứu ban đầu đúng cách cũng đóng vai trò quan trọng. Người bệnh nên nằm nghỉ, kê cao bìu, chườm mát, mặc quần lót nâng đỡ, tuyệt đối không tự nắn chỉnh hoặc chườm nóng. Trường hợp có vết thương hở hoặc chảy máu cần băng ép bằng gạc sạch trước khi đến bệnh viện.
Qua ca bệnh này, các bác sĩ mong muốn nâng cao nhận thức của cộng đồng, đặc biệt là thanh thiếu niên và phụ huynh, về tầm quan trọng của việc phát hiện sớm và xử trí kịp thời các chấn thương vùng sinh dục, nhằm bảo vệ sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống lâu dài cho người bệnh.
Có đến 54% các nguyên nhân chấn thương tinh hoàn là do chơi thể thao, võ thuật gây ra, bởi lực va chạm mạnh của dụng cụ chơi và bạn chơi tác động mạnh trực tiếp vào bìu, 12% do tai nạn giao thông, té ngã, 16% do bất cẩn do leo cây, súc vật cắn, 7% do nắn bóp và đả thương. Ít gặp hơn là tự bóp, tự cắt trong lúc trạng thái tâm lí bất ổn, người chuyển đổi giới, tai nạn trong lúc phẫu thuật bộ phận sinh dục, hỏa khí.
Chấn thương kín không chỉ gây ra đụng dập hoặc vỡ tinh hoàn. Nếu một lực tác động đột ngột vào bìu có thể đẩy tinh hoàn chạy ngược vào trong ống bẹn, thậm chí tinh hoàn có thể chạy vào trong ổ bụng. Tổn thương loại này có thể gây đau rất dữ dội. Thừng tinh có thể bị xoắn và bao trắng của tinh hoàn có thể bị vỡ. Ða số các trường hợp này thường xảy ra trong bệnh cảnh đa chấn thương nên chấn thương tinh hoàn dễ bị bỏ sót. Khi khám có thể thấy một bên bìu không có tinh hoàn hoặc có thể sờ được tinh hoàn nằm ở vùng bẹn. Nếu tình trạng chung của bệnh nhân cho phép (không có thương tổn nặng khá đi kèm và sờ được tinh hoàn nằm ở nửa ngoài của ống bẹn thì có thể cho bệnh nhân thuốc giảm đau, tiền mê bằng đường tĩnh mạch để cố gắng dùng tay nhẹ nhàng đẩy tinh hoàn trở về vị trí trong bìu. Nếu cách làm này thất bại hoặc nếu nghi ngờ có vỡ tinh hoàn thì phải phẫu thuật thám sát và sửa chữa các thương tổn của tinh hoàn.
Ngay sau khi có tổn thương, tình trạng sản xuất tinh trùng bị thay đổi, thậm chí đưa đến vô tinh. Sau 3- 9 tháng, tình trạng sản xuất tinh trùng có thể phục hồi trở lại. Một số nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy tổn thương tinh hoàn một bên có thể gây ra những thương tổn vĩnh viễn ở tinh hoàn còn lại và làm giảm khả năng thụ thai. Tất cả những người bị chấn thương tinh hoàn đều phải được theo dõi tinh trùng đồ.
