Cầu thủ bóng đá phải cắt bỏ chân vì mắc bệnh do não mô cầu

Dang dở ước mơ đá bóng chuyên nghiệp

Flavio (23 tuổi), sinh ra tại quần đảo Guadeloupe (Pháp), từng là một cầu thủ bóng đá đầy triển vọng. Năm 17 tuổi, khi đang chuẩn bị ký hợp đồng với một câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp, anh phát hiện bị nhiễm trùng huyết do mắc căn bệnh não mô cầu, cơ hội sống sót chỉ còn 1%.

Các triệu chứng ban đầu của bệnh rất mơ hồ, như chỉ sốt, đau họng như cảm, cúm khiến anh bỏ lỡ thời gian điều trị sớm. Dù được cứu sống, song Flavio bị cắt cụt một chân do bệnh tiến triển nhanh, các mạch máu bị hoại tử. 

Nhìn con từ lành lặn, tương lai đang rộng mở trở thành người khuyết tật, Catherine Nordey - mẹ Flavio không tin và hối hận vì không biết đến căn bệnh, nên không tiêm ngừa vaccine cho con. Không chỉ Flavio, còn nhiều người khác phải chịu gánh nặng do não mô cầu gây ra. Ước tính mỗi năm toàn cầu có khoảng 1,2 triệu trường hợp nhiễm não mô cầu và khoảng 135.000 người tử vong. 

Tại Việt Nam, tính từ tháng 12/2024 đến nay, cả nước ghi nhận 95 ca mắc não mô cầu. Gần đây nhất là bé gái 11 tuổi, ở xã Dương Hòa, Hà Nội mắc bệnh khi chưa tiêm vaccine. Trước đó, thiếu niên 14 tuổi, ở Đắk Lắk được chẩn đoán mắc não mô cầu gây sốc nhiễm trùng huyết tối cấp, hoại tử chi. 

Vi khuẩn não mô cầu dễ lây lan, thanh thiếu niên mắc cao nhất

BS.CKI Nguyễn Lê Nga, Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết, vi khuẩn não mô cầu gây ra nhiều thể bệnh như viêm màng não, nhiễm trùng huyết, viêm khớp, viêm màng ngoài tim… Trong đó, hai thể bệnh thường gặp và nguy hiểm nhất là viêm màng não và nhiễm trùng huyết, có nguy cơ gây tử vong chỉ trong 24 giờ.

Nếu không được điều trị kịp thời, tỷ lệ tử vong của người bệnh lên đến 50%. 10-20% số người sống sót gặp phải các di chứng nặng nề như cắt cụt chi, sẹo da, điếc, liệt, chậm phát triển trí tuệ…

Vi khuẩn não mô cầu có trong dịch tiết mũi họng của người bệnh hoặc người mang vi khuẩn không biểu hiện triệu chứng, lây truyền cho người lành qua các giọt bắn khi ho, hắt hơi, nói chuyện. Vi khuẩn cũng có thể bám vào các vật dụng như ly uống nước, chén, bát, ống hút…, lây truyền khi sử dụng chung. 

Theo Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh (CDC) Mỹ, trong các nhóm tuổi mắc não mô cầu, trẻ vị thành niên và người trẻ từ 16 đến 23 tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất. Tại Việt Nam, thanh thiếu niên và người trưởng thành chiếm 60% số ca não mô cầu được báo cáo.

Nguyên nhân là thanh thiếu niên thường giao lưu, tiếp xúc với nhiều người, sinh hoạt ở nơi công cộng như trường học, ký túc xá, câu lạc bộ, lễ hội, quán xá…, dẫn đến dễ nhiễm mầm bệnh, đồng thời tăng nguy cơ mắc bệnh. Nhóm tuổi này cũng thường xuyên thức khuya, hút thuốc lá, uống rượu bia… gây suy giảm miễn dịch nên dễ bị bệnh tấn công. 

Trong khi đó, các triệu chứng như sốt, đau đầu, đau họng…, ban đầu của bệnh dễ nhầm lẫn với cảm lạnh, cúm dẫn đến chậm trễ điều trị, tăng nguy cơ tử vong, gặp các di chứng nặng nề của bệnh. 

Tiêm vaccine là cách hiệu quả nhất để phòng bệnh

Theo bác sĩ Nga, có 5 nhóm huyết thanh não mô cầu gây bệnh thường gặp và có lưu hành tại Việt Nam là A, B, C, Y, W-135, trong đó nhóm W và C ghi nhận có tỷ lệ tử vong cao nhất. Thanh thiếu niên cần tiêm đầy đủ các loại vaccine để được bảo vệ rộng trước 5 nhóm huyết thanh não mô cầu gây bệnh A, B, C, Y, W-135. Nếu chỉ tiêm vaccine phòng một hoặc vài nhóm huyết thanh, cơ thể vẫn có thể mắc bệnh do các nhóm còn lại chưa được bảo vệ. 

Hiện vaccine phòng 4 nhóm ACYW đã được đưa vào lịch tiêm chủng bắt buộc hoặc khuyến cáo cho học sinh, sinh viên tại nhiều quốc gia như Anh, Mỹ, Pháp Canada… Theo nghiên cứu, từ khi đưa vào sử dụng tại Mỹ, vaccine nhóm ACYW đã giúp giảm đến 90% số ca mắc bệnh ở nhóm thanh thiếu niên do các nhóm huyết thanh chính C, Y, W gây ra. 

Ngoài vaccine, thanh thiếu niên cũng cần phòng bệnh não mô cầu bằng cách mang khẩu trang khi đến nơi đông người, tăng cường sức đề kháng, ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc, tránh thức khuya, sử dụng chất kích thích.