Ảnh minh họa
Giá gạo tại Nhật Bản tiếp tục leo thang và vừa thiết lập mức kỷ lục mới, làm gia tăng áp lực lên người tiêu dùng trong bối cảnh quốc gia này đang xem xét điều chỉnh chính sách hỗ trợ nông nghiệp và phân phối. Dữ liệu mới nhất từ Bộ Nông nghiệp Nhật Bản cho thấy giá gạo bán lẻ trung bình đã đạt mức cao nhất lịch sử kể từ khi nước này bắt đầu khảo sát vào năm 2022.
Trong tuần kết thúc vào ngày 14/11, giá trung bình của gạo 5 kg bán tại khoảng 1.000 siêu thị trên toàn quốc đã tăng lên 4.316 yên, cao hơn 81 yên so với tuần trước đó. Mức này vượt qua kỷ lục 4.285 yên được thiết lập vào tháng 5 năm nay, bất chấp thị trường đang chào đón lượng gạo mới thu hoạch – vốn thường giúp hạ nhiệt giá trong ngắn hạn.
Đà tăng kỷ lục của giá gạo tại Nhật Bản.
Giá trung bình của nhóm các loại gạo thương hiệu, bao gồm cả gạo mới, cũng tăng thêm 33 yên, lên 4.573 yên/5 kg, đánh dấu tuần tăng giá thứ tư liên tiếp và tiếp tục lập kỷ lục mới. Trong khi đó, gạo pha trộn, bao gồm cả gạo được giải phóng từ kho dự trữ chính phủ, ghi nhận mức tăng mạnh hơn – tăng 176 yên lên 3.732 yên.
Một khảo sát riêng biệt đối với khoảng 6.000 nhà bán lẻ ghi nhận giá gạo trung bình ở mức 4.444 yên, tăng 116 yên so với kỳ báo cáo trước. Các con số trên phản ánh rõ xu hướng tăng giá dai dẳng của mặt hàng lương thực thiết yếu này trong suốt thời gian qua.
Trong bối cảnh giá trong nước lập đỉnh, Nhật Bản vẫn duy trì mức thuế lên tới 341 yên/kg đối với gạo nhập khẩu của doanh nghiệp tư nhân. Tuy nhiên, ngay cả khi cộng thuế, gạo nhập khẩu vẫn rẻ hơn đáng kể so với gạo nội địa, tạo ra sự quan tâm lớn từ người tiêu dùng và khiến thị trường nội địa đối mặt áp lực cạnh tranh ngày càng tăng.
Trước diễn biến này, nhiều chuyên gia nhận định chính phủ mới của Nhật Bản đang tái định vị chính sách gạo theo hướng ưu tiên ổn định thu nhập cho nông dân và hỗ trợ các đơn vị phân phối. Điều này trái ngược với các chính sách trước đây vốn tập trung nhiều hơn vào việc giữ giá bán lẻ ở mức dễ chịu cho người tiêu dùng.
Sự thay đổi thể hiện rõ nhất ở điều chỉnh mục tiêu sản lượng. Sau khi từng đề xuất nâng sản lượng gạo lên 7,48 triệu tấn trong năm nay, chính quyền mới đã công bố mục tiêu thấp hơn – 7,11 triệu tấn cho năm 2026. Điều này nhằm cân đối cung – cầu và tránh nguy cơ dư thừa khiến giá giảm sâu.
Ông Takahide Kiuchi, chuyên gia kinh tế điều hành tại Viện Nghiên cứu Nomura và cựu thành viên Hội đồng Ngân hàng Nhật Bản (BOJ), đánh giá: “Các chính sách đang chuyển hướng sang hỗ trợ nhà sản xuất và nhà phân phối. Hiện chưa thấy tín hiệu nào cho thấy giá gạo sẽ được kéo giảm từ mức khoảng 4.000 yên, điều này có thể gây thất vọng lớn cho người tiêu dùng.”
Ở chiều ngược lại, nhiều nông dân cho rằng mức giá cao hiện nay, dù bất thường, vẫn chưa đủ để bù đắp chi phí tăng mạnh. Ông Yasuji Oshima, nông dân tại tỉnh Ibaraki, cho biết: “Giá gạo quá đắt – đây là mức bị thị trường thổi phồng. Nhưng nếu giá quay lại mức trước năm 2024 trong khi chi phí lao động, phân bón, thiết bị đều tăng, thì lợi nhuận của nông dân sẽ bị bóp nghẹt.”
Ông Oshima cho rằng nếu lợi nhuận suy giảm, người trẻ sẽ càng ít mặn mà với nghề trồng lúa, gây nguy cơ thiếu hụt sản xuất trong dài hạn. “Tôi hy vọng chính phủ sẽ có chính sách đảm bảo phát triển nông nghiệp bền vững trong 10 đến 50 năm tới.”
Trong bối cảnh cả giá bán lẻ lẫn chi phí sản xuất đều tăng, thị trường gạo Nhật Bản thời gian tới sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức. Các điều chỉnh chính sách liên quan đến sản lượng và thuế nhập khẩu được kỳ vọng sẽ góp phần ổn định nguồn cung, nhưng áp lực giá đối với người tiêu dùng được dự báo khó có thể giải tỏa ngay trong ngắn hạn.
Theo Reuters
