Trong bối cảnh thị trường lao động còn khó khăn do làn sóng sa thải, chúng ta đều ngầm hiểu với nhau một sự thật: Thu nhập của mình có thể giảm bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, không phải ai bị giảm thu nhập cũng rơi cảnh lao đao, khủng hoảng. Có những người vẫn sống ổn, vẫn chủ động chi tiêu và không bị áp lực tiền bạc đè nặng. Sự khác biệt này đến từ 3 yếu tố dưới đây.
1. Quỹ dự phòng đủ “dày”: Lớp đệm tài chính quan trọng bậc nhất
Yếu tố đầu tiên và cũng là quan trọng nhất giúp tài chính ổn định khi thu nhập giảm chính là quỹ dự phòng. Đây là khoản tiền được tách riêng với tiền tiết kiệm - đầu tư, và chắc chắn cũng không phải là quỹ chi tiêu hàng ngày, hàng tháng.
Ảnh minh họa (Nguồn: Pinterest)
Tiền dự phòng chỉ phục vụ cho các tình huống bất ngờ như mất việc, giảm lương, ốm đau hay chi phí phát sinh ngoài kế hoạch. Khi có quỹ dự phòng, việc thu nhập giảm không còn là cú sốc quá lớn, chỉ đơn giản là tín hiệu cần tiết chế chi tiêu và cố gắng tìm thêm việc để “hồi phục” khoản thu vừa mất.
Bởi vậy, ngoài câu chuyện tiền bạc, quỹ dự phòng còn mang lại cảm giác an tâm.
Khi thu nhập giảm, người không có quỹ dự phòng sẽ ngay lập tức rơi vào trạng thái hoảng loạn: vay mượn, bán tài sản/danh mục đầu tư để lấy tiền trang trải cuộc sống. Ngược lại, người có sẵn quỹ dự phòng đủ cho vài tháng sinh hoạt sẽ có thời gian để bình tĩnh sắp xếp lại công việc, tìm hướng đi mới mà không phải đánh đổi bằng những quyết định tài chính sai lầm.
2. Cấu trúc chi tiêu linh hoạt: Sống dưới mức thu nhập!
Yếu tố thứ hai giúp tài chính đứng vững khi thu nhập giảm là cách bạn tổ chức chi tiêu hằng tháng. Những người dễ rơi vào khủng hoảng tài chính thường có một điểm chung: Mức sống phụ thuộc hoàn toàn vào mức thu nhập, nghĩa là kiếm bao nhiêu tiêu chừng đó, thu nhập tăng kéo theo mức sống cũng tăng.
Thế nên không có gì khó hiểu khi thu nhập giảm, chi tiêu không giảm kịp, áp lực tài chính xuất hiện ngay lập tức.
Ngược lại, người có cấu trúc chi tiêu linh hoạt luôn giữ mức sống dưới mức thu nhập. Họ phân biệt rõ đâu là chi phí thiết yếu, đâu là chi phí có thể cắt giảm hoặc hoãn lại. Vì vậy, khi thu nhập giảm, họ chỉ cần điều chỉnh một vài khoản không quá quan trọng mà không làm xáo trộn toàn bộ cuộc sống.
Sống dưới mức thu nhập không có nghĩa là sống kham khổ, mà là không để những khoản chi cố định quá lớn bóp nghẹt dòng tiền. Ví dụ, không vay nợ tiêu dùng, không biến chi tiêu hưởng thụ thành nghĩa vụ bắt buộc mỗi tháng,...
Ảnh minh họa (Nguồn: Pinterest)
Khi thu nhập giảm, người có cấu trúc chi tiêu tốt sẽ chủ động “thu nhỏ” nhịp sống mà vẫn giữ được sự ổn định cần thiết.
3. Năng lực tạo thu nhập: Tài sản vô hình nhưng bền vững nhất
Yếu tố thứ ba, mang tính dài hạn và quyết định, là năng lực tạo thu nhập của bản thân. Đây không chỉ là một công việc cụ thể, mà là tập hợp kỹ năng, kinh nghiệm, mối quan hệ và khả năng thích nghi với thị trường lao động.
Khi thu nhập giảm, người chỉ có bộ kỹ năng “hẹp” và phụ thuộc hoàn toàn vào một nguồn lương sẽ dễ rơi vào bế tắc. Trong khi đó, người có nhiều kỹ năng, có thể làm thêm, chuyển việc, nhận dự án ngoài hoặc mở ra nguồn thu mới,... chỉ coi giai đoạn thu nhập giảm như một thử thách tạm thời. Chính niềm tin vào khả năng của bản thân giúp họ không hoảng loạn và không đưa ra quyết định tài chính sai lầm.
Tựu trung lại, thu nhập có thể giảm, nhưng nỗi lo tài chính chỉ xuất hiện khi nền tảng yếu. Một quỹ dự phòng đủ dày, một cấu trúc chi tiêu linh hoạt và một năng lực tạo thu nhập bền vững chính là 3 “trụ cột” giúp bạn đứng vững trước mọi biến động. Khi có đủ ba yếu tố này, thu nhập giảm không còn là nỗi sợ, mà chỉ là một thử thách nhỏ trên hành trình kiếm tiền, xây dựng sự nghiệp, ổn định cuộc sống.
