Cây dại kết “trái vàng”
Ngưu bàng là một loài thực vật thuộc họ Cúc, có nguồn gốc từ châu Âu và Bắc Á. Cây ngưu bàng mới được di thực từ Trung Quốc sang Việt Nam trong những năm gần đây (1959), tuy nhiên cũng có cây mọc hoang trong tự nhiên. Trong đợt điều tra dược liệu ở dãy Hoàng Liên Sơn vào tháng 7/1967, người ta đã tìm thấy cây ngưu bàng mọc hoang ở vùng cao nguyên Bát Xát.
Đặc điểm nhận dạng của cây ngưu bàng là có cánh hoa màu tím khá đẹp, cụm hoa có hình đầu, lá mọc thành hoa thị ở gốc và mọc so le trên thân.
Nếu bắt gặp ngưu bàng, nhiều người sẽ dễ nhầm tưởng rằng đây chỉ là một cây dại thông thường. Còn đối với các bác sĩ Đông y hay những người kinh doanh dược liệu, họ sẽ ngay lập tức nhận ra đây là “mỏ vàng”.
Giá trị của cây ngưu bàng nằm ở quả. Tại Trung Quốc, nhiều người dân ở nông thôn có thể hái quả ngưu bàng và đem bán với giá 26 NDT (92.000đ)/kg, một số người còn trồng ngưu bàng để tăng thu nhập.
Quả ngưu bàng chín (hay còn gọi là ngưu bàng tử) thường được hái vào tháng 8-9. Quả có hình dáng hơi cong, màu xám nâu. Theo y học cổ truyền, ngưu bàng tử có vị cay, đắng, tính hành, quy vào 2 kinh phế và vị.
Loại dược liệu này có nhiều công dụng như giúp thanh nhiệt, giảm đau họng, làm dịu phổi, giải độc, giảm sưng, hỗ trợ tiêu hóa, hỗ trợ cải thiện tình trạng táo bón, ngăn ngừa bệnh trĩ.
Tại Trung Quốc, các nghiên cứu hiện đại cũng phát hiện ra rằng ngưu bàng tử có tác dụng đáng kể trong việc ngăn ngừa, điều trị các bệnh về đường tiết niệu.
Tại Việt Nam, theo y học hiện đại, ngưu bàng tử còn được dùng để chữa một số bệnh da liệu như hắc lào, mụn trứng cá hay lở loét. Lưu ý nhỏ là không sử dụng ngưu bàng tử cho những người bị tiêu chảy, tỳ vị hư hàn. Giá ngưu bàng tử sấy khô trên các sàn thương mại điện tử nước ta hiện dao động từ khoảng 200.000 - 240.000đ/kg.
