Danh ca Họa Mi tên thật là Trương Thị Mỹ, sinh năm 1955. Khi vừa tròn 11 tuổi, cô đã phải chịu tang cha. Từ đây, cô từ giã cuộc sống "ngậm thìa vàng", vừa đi học, vừa chăm mẹ. Ở tuổi thiếu niên, cô phải ròng rã chở mẹ đi khám chữa mắt khi đôi mắt bà ngày càng mờ đục. Sau đó, mẹ sớm theo cha, Họa Mi trở thành trẻ mồ côi.
Họa Mi đi hát từ năm 15 tuổi nhưng khi ấy chỉ xem âm nhạc như một sở thích, chưa từng nghĩ sẽ gắn bó cả đời. Giấc mơ thuở ban đầu của cô thiếu nữ là trở thành bác sĩ, không phải ca sĩ.
Năm 1972, khi đang học tại trường Gia Long, Họa Mi được Đoàn Chính – em trai của nhạc sĩ Đoàn Chuẩn khuyên nên thi vào lớp thanh nhạc Trường Quốc gia Âm nhạc và Kịch nghệ Sài Gòn.
Nữ danh ca Hoạ Mi thời trẻ.
Ban đầu, cô gái chỉ là giọng ca trẻ được khán giả yêu mến. Mãi đến năm 1974, khi 19 tuổi, cuộc đời người đẹp rẽ sang trang mới, khi được nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ quyết định lăng-xê với nghệ danh Họa Mi.
"Bản chương trình ở nhà hàng Maxim's ghi tên ca sĩ là Họa Mi, tôi thắc mắc liệu có phải là nhầm lẫn. Khi đó, nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ đáp lại: 'Bắt đầu từ hôm nay, cháu là Họa Mi chứ không phải là Trương Mỹ nữa" - danh ca kể lại.
Từ đó, Họa Mi trở thành tiếng hát được yêu mến bậc nhất Sài Gòn, gắn liền với những giai điệu trữ tình sâu lắng. Giọng bà trong veo nhưng luôn tải đầy nỗi buồn. Bà ghi dấu ấn qua loạt bài Đưa em qua cánh đồng vàng; Em về thăm lại quê anh; Đưa em xuống thuyền; Tango nhớ; Bên đời quạnh hiu...
Nói về nhân duyên với âm nhạc, danh ca Họa Mi thổ lộ: "Bản thân tôi không phải là người tự chọn. Tôi thích âm nhạc và học âm nhạc, vậy thôi. Dịp đó, nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ đưa tôi trở thành một ca sĩ chuyên nghiệp, tôi mới có cơ hội hoạt động đúng nghĩa là một ca sĩ. Tôi xuất hiện trong một chương trình và nổi tiếng ngay, đó là điều may mắn".
Năm 1975, bà gia nhập đoàn ca nhạc của ông bầu số một thời đó là Ngọc Chánh. Đoàn của bà thường hát chung với đoàn kịch nói Kim Cương. Qua đó, bà làm quen với nghệ sĩ saxophone Lê Tấn Quốc. Một năm sau, họ kết hôn và có với nhau 3 người con.
Vì nghèo túng, Tấn Quốc - Họa Mi tự đãi tiệc cưới tại nhà và chiêu đãi bạn bè bằng... cơm đĩa. Nhà chồng cũng phải bán bớt bàn tủ để mua nhẫn và hoa tai cho nàng dâu trẻ.
Bi kịch ập đến khi chồng bị thoái hóa võng mạc, Họa Mi vừa lao động nuôi con, vừa bôn ba tìm cách chữa trị cho ông. Năm 1988, giọng ca "Nghìn trùng xa cách" được mời sang Pháp trình diễn và quyết tâm tìm cách đưa gia đình sang cùng để chữa bệnh cho chồng.
Chồng cũ xuất hiện trong chương trình "Sau ánh hào quang" vào năm 2017, xóa tan những tin đồn từng khiến Họa Mi phải nhận những miệt thị từ người đời.
Ở xứ người, bà sống một mình không người thân thích, nhớ chồng con, vừa học tiếng Pháp vừa làm ca đêm tại một nhà hàng Trung Quốc với đồng lương rẻ mạt. Trong khi đó ở Việt Nam, bà bị công chúng hiểu nhầm, chỉ trích là bỏ rơi chồng đau bệnh.
Họa Mi viết thư cho phu nhân tổng thống Pháp khi đó để trình bày hoàn cảnh của mình. Được phu nhân giúp đỡ, Lê Tấn Quốc đoàn tụ vợ ở Pháp, được các bác sĩ giỏi chạy chữa. Dù vậy, kết quả mà ông nhận được là kết luận bệnh không thể chữa.
Không muốn làm gánh nặng cho vợ, nghệ sĩ Tấn Quốc đề nghị ly hôn rồi về Việt Nam. Những cay đắng, tủi hờn ấy khiến Họa Mi tắt tiếng hát. Ai đó đã ví, giai đoạn này, Họa Mi như "loài chim đơn thân", lịm dần những ý chí vẫy vùng trên vòm trời vô định.
Tại trời Âu, nữ danh ca làm công việc bán kem vào ban ngày khoảng 8 tiếng, còn buổi tối thì chăm lo cho các con. Thỉnh thoảng, bà mới nhận lời mời đi hát hay thu âm. Sau khoảng 3 năm, Họa Mi có được số vốn nhỏ để mở cửa hàng bán bánh mì.
Trong chương trình The Khang Show mới đây, danh ca Hoạ Mi chia sẻ về quãng thời gian vất vả đó: “Ban đầu có người phụ giúp, nhưng sau đó họ bận, tôi phải cáng đáng mọi việc, trộn bột, nướng bánh, bán hàng... 5h phải có mặt, 22h mới về, chẳng còn thời gian gặp ai, ” bà kể.
Danh ca Hoạ Mi trong chương trình "The Khang Show".
Khi MC Nguyên Khang hỏi vì sao không mở tiệm bánh mì tại Việt Nam, Họa Mi cười : “Rất nhiều người cũng hỏi tôi như vậy. Tuy vậy, khi về Việt Nam, tôi không còn muốn nhớ tới khoảng thời gian vất vả đó nữa".
Sau cuộc hôn nhân đổ vỡ, Họa Mi tìm thấy bến đỗ hạnh phúc bên người chồng hiện tại là một người Pháp gốc Việt. Chồng sau của Họa Mi có một xưởng làm bánh, bà phụ chồng quán xuyến công việc của xưởng.
Nữ danh ca cho biết ông xã hiện tại từng lỡ một lần đò nên hiểu rõ những vất vả mà bản thân bà gánh gồng. Do đó, ông hết mực yêu thương, nuôi nấng 3 con riêng khiến Họa Mi hạnh phúc.
Mãi đến năm 60 tuổi, được sự đồng thuận của chồng, nữ danh ca mới quay lại với âm nhạc. Từ khi về nước hoạt động, Họa Mi rất đắt show.
"Năm 2015, tôi đứng hát tại Nhà hát Hòa Bình. Ngày hôm đó, khán giả hưởng ứng rất nhiệt tình, có người chạy xe từ Thủ Đức tới xem, tôi xúc động vô cùng. Từ khoảnh khắc ấy, tôi tự nhủ sẽ làm hết mình, sống trọn vẹn với âm nhạc. Ở Pháp, tôi chỉ có các con và công việc, nhưng khi được hát, tôi như sống lại", danh ca Hoạ Mi chia sẻ.
Hiện nay, các con của Họa Mi đều đã trưởng thành, có gia đình và sự nghiệp ổn định. Khi mẹ quyết định trở về Việt Nam ca hát, họ hết lòng ủng hộ.
Gia đình của danh ca Hoạ Mi.
"Tôi thấy số mình vất vả. Người ta chỉ cực nhọc vài năm, còn đời tôi giai đoạn khó khăn cứ kéo dài mãi. Chỉ đến khi trở lại Việt Nam vài năm gần đây, tôi mới cảm thấy cuộc sống nhẹ nhõm hơn, ít nhọc nhằn hơn so với trước" , Họa Mi nói.
Sau nhiều năm vất vả, danh ca Họa Mi vẫn mong sẽ có một ngôi nhà cho riêng mình: "Thuở nhỏ, tôi sống trong ngôi nhà của cha mẹ. Sau khi lập gia đình, tôi ở cùng nhà chồng, khi sang Pháp định cư thì phải thuê nhà. Đến nay, tôi muốn có một ngôi nhà cho riêng mình mà chưa được" .
Nói về cuộc sống hiện tại, nữ danh ca cho biết những ngày không phải đi diễn, bà thường dành thời gian đi uống cà phê, xem phim hoặc làm bánh. Khi có lịch diễn, bà lại miệt mài với sân khấu, tìm lại cảm xúc nghệ thuật.
Ngoài đi hát, giọng ca 5X còn tham gia các chương trình với vai trò giám khảo, mang những kinh nghiệm có được trong chặng đường làm nghề chia sẻ với đàn em. Bà chọn cuộc sống đơn giản, suy nghĩ tích cực và dành tất cả nhiệt huyết cho âm nhạc.
