Đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19: Giữ gìn ký ức, tôn vinh giá trị văn hóa
TS Huỳnh Văn Sinh, giảng viên Khoa Lý luận cơ sở – Học viện Cán bộ TP.HCM, nhận định đại dịch Covid-19 là một bi kịch chưa từng có trong lịch sử TP.HCM, ảnh hưởng sâu rộng tới gia đình, xã hội, hệ thống an sinh và để lại nhiều bất cập cần được nhìn nhận. Ông cho rằng việc xây dựng đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19 là hành động thiết thực, thể hiện lòng tri ân sâu sắc đối với những mất mát của thành phố, đồng thời tạo ra một không gian văn hóa kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai.
"Tôi nghĩ rằng đại bộ phận người dân sẽ đồng thuận với chủ trương này. Dù lựa chọn vị trí nào, điều quan trọng nhất vẫn là tấm lòng thành kính và tinh thần tri ân - nét văn hóa đặc trưng của người Việt", ông nhấn mạnh.
Hiện trạng khu đất có nhiều biệt thự cổ. Theo TS Huỳnh Văn Sinh, nên giữ lại những biệt thự này như một điểm đến văn hóa
Ảnh: NHẬT THỊNH
Đồng thời, TS Huỳnh Văn Sinh lưu ý, việc tưởng nhớ người đã mất không chỉ là nghĩa cử riêng lẻ mà còn là trách nhiệm với thế hệ tương lai, để con cháu hiểu rằng phải luôn đề phòng và cảnh giác với dịch bệnh, không để thảm kịch tái diễn. Theo ông, đài tưởng niệm nên mang ý nghĩa biện chứng, vừa ghi nhớ mất mát, vừa nhắc nhở con người sống trách nhiệm và đoàn kết. "Đây không chỉ là công trình tưởng niệm mà còn là biểu tượng tinh thần của người TP.HCM: đoàn kết, sẻ chia trong hoạn nạn, giúp nhau vượt qua khó khăn. Những ATM gạo, ATM khẩu trang… trong đại dịch chính là minh chứng sống cho tinh thần này".
TS Huỳnh Văn Sinh, Học viện Cán bộ TP.HCM
Cũng cần nói thêm, khu đất dành cho đài tưởng niệm còn lưu giữ nhiều biệt thự cổ mang dấu ấn kiến trúc phương Tây. Theo góc độ là một nhà nghiên cứu văn hóa, lịch sử Sài Gòn - TP.HCM, TS Huỳnh Văn Sinh cho rằng các công trình này nên được giữ nguyên hiện trạng, phục hồi và tôn vinh giá trị kiến trúc, để trở thành chứng nhân lịch sử sống, hài hòa với tổng thể không gian đài tưởng niệm.
"TP.HCM hiện nay ít không gian kiến trúc xưa còn nguyên vẹn. Việc bảo tồn sẽ tạo nên tổng thể văn hóa, lịch sử và tinh thần, vừa mang nét xưa vừa gắn kết với hiện đại. Tại Đài Loan, các công trình lịch sử được bảo tồn nguyên bản, kết hợp không gian xanh và kiến trúc hiện đại, trở thành điểm nhấn văn hóa, giáo dục lịch sử, đồng thời tạo cảm giác gần gũi và đáng trân trọng. Chúng ta cũng nên học hỏi và áp dụng tinh thần này", ông Sinh chia sẻ.
Hình ảnh "đốm lửa" tượng trưng cho lòng trắc ẩn
Về ý tưởng thiết kế, TS Huỳnh Văn Sinh gợi ý nên xây dựng tượng đài với hình ảnh "đốm lửa", tượng trưng cho lòng trắc ẩn và tình yêu thương của người dân dành cho những người đã khuất. "Ngọn lửa ấy không chỉ tôn vinh người đã mất mà còn nhắc nhở người sống về trách nhiệm và niềm tin vươn lên trước mọi khó khăn. Nó là biểu tượng sống, kết nối người còn sống với người đã ra đi, giữa quá khứ, hiện tại và tương lai", chuyên gia phân tích.
Về ngôn ngữ thiết kế, ông cho rằng: "Đài tưởng niệm nên mang tính dân dã, chân thực, phản ánh tinh thần đoàn kết, yêu thương và nghĩa tình của người TP.HCM. Từ nỗi bi thương này, chúng ta hướng tới tương lai với niềm tin và vững vàng vượt qua thử thách. Công trình không chỉ là nơi tưởng niệm mà còn là không gian văn hóa, nơi người dân và du khách có thể chiêm nghiệm, suy ngẫm và học hỏi".
Nhìn về quá khứ, những điều đau buồn mà đại dịch đã gây nên, TS Huỳnh Văn Sinh cho rằng đại dịch Covid-19 đã để lại những mất mát sâu sắc. Việc xây dựng đài tưởng niệm là hành động tri ân, đồng thời là bài học cảnh giác cho toàn xã hội. "Đài tưởng niệm sẽ nhắc nhở con cháu chúng ta về sự mong manh của sinh mệnh và giá trị của sự đoàn kết, sẻ chia. Chúng ta không quên đi nỗi đau, mà từ đó vươn lên, giữ niềm tin và trách nhiệm với cộng đồng".
Đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19 tại TP.HCM sẽ là biểu tượng của lịch sử, văn hóa và tinh thần cộng đồng, gửi gắm thông điệp về lòng tri ân, ý thức phòng chống dịch bệnh và sự đoàn kết vượt khó những giá trị sống còn của thành phố trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Qua đó, TP.HCM không chỉ tưởng nhớ quá khứ đau thương mà còn gửi gắm hy vọng, niềm tin và tinh thần vươn lên cho thế hệ tương lai, khẳng định một thành phố luôn biết trân trọng, đoàn kết và sẻ chia.
