Kênh Euronews ngày 2/12 đưa tin, lần đầu tiên sau hơn ba thập kỷ, bao cao su sẽ không còn được miễn thuế giá trị gia tăng (VAT) tại Trung Quốc khi luật mới ra đời nhằm thúc đẩy tỷ lệ sinh.
Bộ luật được thông qua vào cuối tháng 12/2024, đưa ra danh sách sửa đổi về hàng hóa và dịch vụ miễn thuế tại Trung Quốc, bao gồm các lĩnh vực như nông nghiệp, điều trị y tế và hoạt động văn hóa — nhưng đáng chú ý là bỏ qua các sản phẩm tránh thai như bao cao su.
Những mặt hàng này sẽ phải chịu mức thuế 13%, báo hiệu sự thay đổi chính sách sau nhiều năm áp dụng luật kế hoạch hóa gia đình nghiêm ngặt tại Trung Quốc nhằm hạn chế gia tăng dân số.
Mặc dù luật VAT mới đã được thông qua vào năm ngoái, nhưng nó sẽ không có hiệu lực cho đến ngày 1/1/2026, vốn là thời điểm chuẩn bị thông thường cho các cải cách thuế lớn. Điều này cho phép chính quyền địa phương và doanh nghiệp tại Trung Quốc có trọn một năm để cập nhật hệ thống kế toán và đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ.
Một cặp đôi đi ngang qua máy bán bao cao su tự động vào ngày 16/7/2002 tại Bắc Kinh, Trung Quốc. Ảnh: Getty Images
Theo Euronews, quyết định của Trung Quốc được đưa ra trong bối cảnh bức tranh nhân khẩu học đang xấu đi nhanh chóng tại nước này.
Để khuyến khích việc lập gia đình, Bắc Kinh cũng đồng thời xóa bỏ thuế VAT đối với các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc trẻ em, cơ sở chăm sóc người cao tuổi và các dịch vụ liên quan đến hôn nhân.
Tỷ lệ sinh đã giảm đều đặn trong nhiều thập kỷ tại Trung Quốc do chính sách "Một con" kéo dài từ năm 1979 đến 2015, với trung bình 6,77 ca sinh trên 1.000 người vào năm 2024.
Chính sách này hạn chế hầu hết các gia đình người dân Trung Quốc chỉ được sinh một con thông qua cơ chế phạt tiền, giới hạn đăng ký khai sinh và thực thi pháp luật tại nơi làm việc của cha mẹ đứa trẻ. Nhà nước Trung Quốc khuyến khích sử dụng rộng rãi các biện pháp tránh thai và triệt sản vì lo ngại nguồn lực hạn chế không thể theo kịp tốc độ gia tăng tỷ lệ sinh.
Cách tiếp cận này cũng là một phần của niềm tin lớn hơn rằng việc kiểm soát dân số chặt chẽ là điều cần thiết cho quá trình hiện đại hóa kinh tế và ổn định xã hội của Trung Quốc.
Mặc dù tỷ lệ sinh giảm, nhưng chính sách "Một con" vẫn để lại những áp lực nhân khẩu học lâu dài tại Trung Quốc, bao gồm lực lượng lao động giảm sút, dân số già hóa nhanh chóng và mất cân bằng giới tính do tâm lý chuộng con trai.
Theo Ngân hàng Thế giới, tỷ lệ sinh của dân số Trung Quốc là 1 vào năm 2023. Con số này chỉ bằng khoảng một nửa mức 2,1 cần thiết để duy trì dân số của đất nước - được gọi là "mức thay thế".
Sự phát triển kinh tế của Trung Quốc kể từ những năm 1980 được thúc đẩy bởi lực lượng lao động trẻ, đông đảo, tạo điều kiện cho sản xuất quy mô lớn, tăng trưởng dựa trên cơ sở hạ tầng và các ngành công nghiệp xuất khẩu cạnh tranh, biến nước này từ một quốc gia nghèo đói thành một cường quốc kinh tế toàn cầu lớn - còn được gọi là "Phép màu kinh tế Trung Quốc".
Nếu dân số trong độ tuổi lao động tiếp tục thu hẹp, Trung Quốc có thể gặp nhiều khó khăn hơn trong việc duy trì tăng trưởng cao và hỗ trợ một xã hội đang già hóa nhanh chóng trong nửa thế kỷ tới.
Trong khi Bắc Kinh đang nỗ lực tăng giá các biện pháp tránh thai, những người chỉ trích vẫn lo ngại về ảnh hưởng của quyết định này đến sự lây lan của các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Những người khác cho rằng chính sách này chưa đủ mạnh khi chi phí nuôi con ở Trung Quốc vẫn là rào cản đối với nhiều bậc cha mẹ tương lai.
Theo báo cáo do Viện Nghiên cứu Dân số YuWa có trụ sở tại Bắc Kinh công bố vào năm 2024, chi phí trung bình để nuôi một đứa trẻ ở Trung Quốc từ lúc sinh ra cho đến năm 18 tuổi là 538.000 nhân dân tệ (tương đương hơn 2 tỷ VNĐ) - mức chi phí thuộc loại đắt đỏ nhất đối với các bậc cha mẹ.
