Sau đợt lũ lịch sử quét qua, làng rau Ngọc Lãng (phường Tuy Hòa, Đắk Lắk; thuộc xã Bình Ngọc, thành phố Tuy Hòa, Phú Yên cũ) hiện lên tan hoang như một bức tranh xé dở. Cánh đồng từng bát ngát rau tươi, màu xanh trù phú nuôi sống hàng trăm hộ dân, giờ chỉ còn lại những dải đất sét lồi lõm, xám ngắt và khô quắt.
Lũ lịch sử cuốn mùa vụ, ruộng rau hóa bãi đất sét
Đợt lũ lịch sử quét qua các xã, phường phía đông Đắk Lắk không những mang theo nước bạc đầu nguồn, mà còn cuốn phăng cả thành quả của nông dân Ngọc Lãng. Những luống rau thẳng tắp một thời giờ biến mất, lớp phù sa màu mỡ mà nhiều thế hệ dày công vun đắp bị lũ múc sạch, để lại nền đất trơ cứng như đá.
Những luống rau xanh mướt tại làng rau Ngọc Lãng nay trơ trọi sau đợt lũ lịch sử
ẢNH: TRẦN BÍCH NGÂN
Dưới cái lạnh sau lũ, ông Trương Văn Vinh (57 tuổi, ở khu phố Ngọc Phước 2, phường Tuy Hòa) cặm cụi rải vôi khử khuẩn trên mảnh ruộng chỉ còn trơ nền đất. Gần một sào cải đã đến kỳ thu hoạch của gia đình ông bị nước cuốn phăng chỉ trong vài giờ.
"Nước lũ đổ về quá nhanh, gia đình tôi không kịp trở tay. Giá cải lúc đó đang cao đến 30.000 đồng/kg, tiếc lắm nhưng biết làm sao. Lũ về chỉ kịp dọn đồ chạy lũ, chẳng kịp thu hoạch thứ gì, coi như mất trắng", ông Vinh buồn bã.
Ông Trương Văn Vinh cải tạo đất để chạy đua vụ tết
ẢNH: TRẦN BÍCH NGÂN
Lũ về cuốn trôi mùa vụ, nông dân làng rau Ngọc Lãng trắng tay
ẢNH: TRẦN BÍCH NGÂN
Cả cánh đồng Cây Tạo, vùng trồng rau nổi tiếng nhất Ngọc Lãng, cũng hằn chi chít những vết xói lở kéo dài hàng chục mét. Nền đất bị khoét sâu, để lộ tầng đất sét khô cứng mà nông dân gọi là "đất chết", thứ đất gần như không thể gieo trồng nếu không cải tạo từ đầu.
Lũ dữ xé nát cánh đồng Cây Tạo
ẢNH: TRẦN BÍCH NGÂN
Những người nông dân đứng bên mép ruộng chỉ biết thở dài. Họ mất vụ, nhưng mất mát lớn hơn là mất luôn "cái nôi" sản xuất, nơi từng nuôi sống cả gia đình qua nhiều mùa tết.
Nông dân chạy đua hồi sinh, kịp vụ hoa tết
Đứng bên mép ruộng bị khoét sâu gần phả đầu người lớn, anh Trương Ngọc Thái (40 tuổi, ở khu phố Ngọc Phước 1) thở dài: "Bỏ thì không được, nhìn thì đắng cay. Lũ cuốn hết đất màu mỡ, chỉ còn trơ lên tầng đất sét bên dưới. Giờ đào đâu ra đất để lấp lại, trong khi vài ngày nữa là phải xuống giống củ hoa lay ơn cho kịp vụ tết".
Đất phù sa bị lũ cuốn trôi, chỉ còn trơ nền sét khô cứng. Nông dân giờ không biết tìm đâu ra đất màu để cải tạo lại ruộng
ẢNH: TRẦN BÍCH NGÂN
Vụ mùa mất đã đành, nông dân Ngọc Lãng giờ còn phải đối mặt với bài toán nan giải làm sao khôi phục đất canh tác khi cả thời gian lẫn kinh phí đều cạn kiệt. Lũ vừa rút, người dân đã vội xuống đồng, nhưng đổi lại là sự bế tắc khi nhìn mảnh ruộng bị cát bồi lấp, đất bị xé nham nhở như vừa trải qua một trận động đất.
Cánh đồng rau màu mỡ nay lồi lõm, nham nhỡ
ẢNH: TRẦN BÍCH NGÂN
Ngồi thẫn thờ bên đống đổ nát, những gì còn sót lại của căn chòi trồng rau dựng hơn một tháng trước, bà Lê Thị Nhưng (66 tuổi, ở khu phố Ngọc Lãng, phường Tuy Hòa) nghẹn lời.
"Chòi mới dựng hơn 7 triệu đồng bị lũ cuốn mất, máy bơm tưới rau cũng trôi theo. Đất thì lồi lõm, trơ hết mặt. Giờ muốn xuống giống hoa phải băm đất, đổ bù đất màu, mà biết kiếm tiền đâu ra. Chỉ riêng vôi và phân cải tạo đất đã là cả một khoản lớn rồi. Tôi chỉ mong địa phương có phương án hỗ trợ giúp người dân khắc phục đất canh tác cho kịp mùa vụ", bà Nhưng nói.
Bà Lê Thị Nhưng, 66 tuổi, nông dân trồng rau bất lực nhìn tài sản mất trắng sau lũ
ẢNH: TRẦN BÍCH NGÂN
Chòi canh rau mới xây hơn 7 triệu của bà Nhưng bị lũ cuốn trôi
ẢNH: TRẦN BÍCH NGÂN
Theo ông Hà Văn Lam, Chủ tịch Hội Nông dân phường Tuy Hòa, làng rau Ngọc Lãng có diện tích canh tác là 42 ha. Mỗi năm người dân sản xuất bảy vụ rau và một vụ hoa lay ơn phục vụ dịp tết. Thế nhưng đợt lũ lịch sử lần này đã khiến nông dân gần như mất trắng, chỉ vài hộ may mắn thu sớm trước khi nước tràn về.
"Ngoài thiệt hại mất trắng mùa vụ, nông dân còn đối mặt với tình trạng cát bồi lấp, xói lở và mất lớp đất phù sa, những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng rau. Muốn cải tạo lại đất phải mất nhiều thời gian và chi phí. Trong khi thời vụ hoa tết đã cận kề, người dân không biết xoay xở sao cho kịp", ông Lam nói.
Mất trắng mùa vụ, đất đai phù sa màu mỡ bị nước lũ cuốn trôi, nông dân làng rau Ngọc Lãng loay hoay cải tạo đất chạy đua vụ tết
ẢNH: TRẦN BÍCH NGÂN
Ông Nguyễn Công Thành, Chủ tịch UBND phường Tuy Hòa, cho biết địa phương đã nắm bắt tình hình và sẽ sớm khảo sát thiệt hại để đưa ra phương án hỗ trợ.
"Đối với diện tích trồng rau của người dân bị sạt lở nghiêm trọng, chúng tôi sẽ đến hiện trường, kiểm tra thực trạng để có giải pháp khắc phục nhanh và phù hợp, giúp bà con sớm ổn định sản xuất", ông Thành nói.
