Đề nghị có cơ chế xử lý trách nhiệm khi hồ sơ của người dân bị chậm

Chiều 1/12, phát biểu thảo luận ở hội trường Quốc hội về dự án Luật Chuyển đổi số, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TPHCM) cho biết dự thảo đưa ra khái niệm "bản sao số" nhưng phạm vi còn rất rộng, sẽ dẫn đến cách hiểu và trách nhiệm quản lý dễ bị trùng lặp giữa các cơ quan Nhà nước và doanh nghiệp phát triển công nghệ.

Cần quy định rõ trách nhiệm về dịch vụ công trực tuyến toàn trình

Ông Hùng đề nghị cân nhắc làm rõ ranh giới của bản sao số, xác định phạm vi chỉ áp dụng cho mô hình mô phỏng thời gian thực phục vụ phân tích, dự báo, ra quyết định, không bao gồm các hệ thống thông tin và tài liệu dữ liệu thông thường.

Việc này nhằm tránh mở rộng quá mức đối tượng điều chỉnh, gây khó khăn trong quản lý, kiểm toán và trách nhiệm bồi thường khi bản sao số gây rủi ro trong vận hành thực tế, theo vị đại biểu.

Liên quan dịch vụ công trực tuyến toàn trình, ông Hùng cho hay dự thảo quy định cơ quan Nhà nước không được yêu cầu người dân nộp lại giấy tờ đã có trong cơ sở dữ liệu quốc gia, nhưng chưa quy định trách nhiệm pháp lý khi hệ thống dữ liệu lỗi hoặc không kết nối liên thông gây chậm trễ giải quyết thủ tục cho người dân và doanh nghiệp.

Đại biểu đề nghị cân nhắc bổ sung cơ chế xử lý rõ ràng gồm quy định về trách nhiệm giải trình, trách nhiệm bồi thường thiệt hại và nghĩa vụ công khai nguyên nhân kỹ thuật khi hồ sơ bị chậm hoặc bị từ chối không do lỗi của người dân.

Ông Hùng nhấn mạnh đây là điểm mấu chốt để chuyển đổi số đi vào thực chất, người dân thực sự trở thành trung tâm.

Tránh tình trạng "trăm hoa đua nở" trong chuyển đổi số

Phát biểu góp ý về dự thảo luật, đại biểu Phạm Trọng Nhân (TPHCM) cho rằng chuyển đổi số hôm nay không còn là cải cách kỹ thuật, mà là tái cấu trúc quyền lực Nhà nước, cách doanh nghiệp tạo ra giá trị và cách người dân tiếp cận dịch vụ thiết yếu.

Theo đại biểu, trong khi kinh tế số toàn cầu tăng trưởng nhanh hơn nhiều lần so với kinh tế truyền thống, các quốc gia đi trước như Nhật Bản, Hàn Quốc, các nước châu Âu... đều hình thành bộ khung thể chế số gồm Luật Chuyển đổi số, Luật Dữ liệu, Luật Trí tuệ nhân tạo, cùng vành đai an ninh mạng, an toàn thông tin, giao dịch điện tử.

"Đó là một chỉnh thể pháp lý, chứ không phải một đạo luật đơn lẻ", ông Nhân nói và cho rằng nếu Việt Nam muốn bắt kịp, chúng ta phải thiết kế Luật Chuyển đổi số như "bộ khung thể chế số quốc gia".

Đại biểu cho rằng phạm vi luật rộng nhưng chưa rõ vai, dễ chồng lấn với Luật Dữ liệu và luật về AI. Dự thảo bao trùm Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, nhưng chưa phân rõ đâu là việc của Luật Chuyển đổi số, đâu là của Luật Dữ liệu, đâu của Luật AI.

Từ đó, ông Nhân bày tỏ lo ngại rủi ro là luật sẽ "nói nhiều, làm được ít", dễ dẫn đến tình trạng trùng, chồng, mòn, kéo giảm hiệu lực thi hành và các luật sau phải sửa lại chính luật này...

Đại biểu Nhân nhấn mạnh chuyển đổi số không thể theo mô hình cũ những năm về trước, đó là "trăm hoa đua nở nhưng kín cổng cao tường", hệ thống không liên thông, dữ liệu không kết nối. Nếu không thiết kế mạnh, đúng, trúng ngay từ đầu thì chi phí sẽ tăng và chuyển đổi số khó đạt mục tiêu.

"Luật Chuyển đổi số phải trở thành trụ cột đủ mạnh để Việt Nam tự chủ dữ liệu, tự chủ công nghệ, tự chủ phát triển quốc gia", ông Nhân nêu ý kiến.

Phát biểu làm rõ một số vấn đề đại biểu nêu, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng Luật Chuyển đổi số là một lĩnh vực mới, trên thế giới chưa có luật tương tự. Vì vậy, tinh thần xây dựng là làm luật ngắn, luật khung, dành không gian cho hệ thống pháp luật dưới luật.

Theo ông Hùng, Luật Chuyển đổi số nhằm tạo khung pháp lý cho chuyển đổi số quốc gia, nhằm khắc phục tình trạng "cát cứ" số, manh mún số trên các nền tảng.

Ông Hùng cho biết thuận lợi là khi thiết kế bức tranh tổng thể về một quốc gia số chúng ta đã có những mảnh ghép quan trọng nhất. Tuy nhiên, nếu chậm ban hành các quy tắc, chậm kết nối, đồng bộ, thống nhất các luật chuyên ngành... thì việc "trăm hoa đua nở" có thể phá vỡ bức tranh tổng thể về chuyển đổi số quốc gia.