Quang cảnh buổi làm việc. Ảnh: Thu Hiền - TTXVN
“Mong muốn Ngân hàng thế giới (WB) hỗ trợ nguồn vốn vay ưu đãi – “tín dụng xanh” để doanh nghiệp cơ giới hóa, hợp tác xã vay sản xuất phân bón hữu cơ từ rơm rạ,… để sử dụng canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp”. Đó là đề xuất của Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam trong buổi tiếp và làm việc với ông Carlos Felipe Jaramillo, Phó Chủ tịch của Ngân hàng Thế giới (WB) phụ trách Khu vực Đông Á và Thái Bình Dương liên quan đến Đề án Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng Đồng bằng sông Cửu Long (gọi tắt Đề án 1 triệu ha lúa) diễn ra tại Cần Thơ ngày 27/11.
Thông tin đến các thành viên Ngân hàng Thế giới, Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhận định sau gần 2 năm triển khai, Đề án 1 triệu ha lúa đã vượt khả năng mong đợi, đặc biệt là đã chuyển đổi tư duy, phương thức sản xuất lúa của người dân ở Đồng bằng sông Cửu Long. Ngoài ra, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành được quy trình đo lường, theo dõi, báo cáo và xác minh các hoạt động giảm phát thải khí nhà kính (MRV) để làm cơ sở pháp lý triển khai ở các địa phương. Hiện nay có gần 400.000ha lúa áp dụng quy trình canh tác lúa bền vững; trong đó, có 20.000 ha đăng ký triển khai thực hiện quy trình MRV trong vụ Đông Xuân 2025 – 2026.
Để đạt được kế hoạch này, theo ông Trần Thanh Nam có sự đóng góp của các tổ chức quốc tế: WB, Viện Nghiên cứu Lúa quốc tế (IRRI) và Qũy tài chính carbon chuyển đổi (T-CAF); trong đó, T-CAF đã cam kết cho Chính phủ Việt Nam vay 20 triệu USD không hoàn lại để chi trả cho diện tích canh tác lúa giảm phát thải (thuộc Đề án 1 triệu ha lúa) nhưng T-CAF cho rằng nếu quá hạn sẽ không chi trả 20 triệu USD này.
Để Đề án 1 triệu ha lúa tiếp tục triển khai trong thời gian tới, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị WB trao đổi với T-CAF giữ khoản cho vay 20 triệu USD không hoàn lại để chi trả cho diện tích canh tác lúa giảm phát thải như đã cam kết với Chính phủ Việt Nam. Bởi lẽ, Chính phủ Việt Nam quy định đến năm 2027 – 2028 mới cho phép bán tín chỉ carbon. Cùng đó, hiện nay một số mô hình thí điểm đã đo được kết quả phát thải trong canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp và có thể triển khai chi trả kết quả tín chỉ carbon.
Ông Phạm Thái Bình, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An (phải) chia sẻ về gạo hữu cơ, giảm phát thải. Ảnh: Thu Hiền - TTXVN
Ngoài ra, Thứ trưởng Trần Thanh Nam cũng đề nghị WB sớm triển khai cho Chính phủ Việt Nam khoản hỗ trợ không hoàn lại trong 2 năm để thực hiện tập huấn, thí điểm Đề án 1 triệu ha lúa.
Trước những đề xuất, kiến nghị của lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, bà Mariam J. Sherman, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam, Lào và Campuchia cho biết sẽ cố gắng hỗ trợ trao đổi với T-CAF về khoản vay không hoàn lại 20 triệu USD.
Bà Mariam J. Sherman cũng đề xuất Chính phủ Việt Nam sớm đẩy nhanh tiến độ thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa, Ngân hàng Thế giới cam kết sẽ phối hợp cùng Chính phủ Việt Nam thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa.
Tại buổi làm việc, hai bên cũng thống nhất tổ chức sơ kết Đề án và cùng tìm kiếm giải pháp để mở rộng Đề án 1 triệu ha lúa.
Sáng cùng ngày, ông Carlos Felipe Jaramillo cùng thành viên Đoàn WB đã có chuyến tham quan và tìm hiểu quy trình canh tác “Đề án 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp” tại Hợp tác xã New Green Farm, khu vực Tân Phước, phường Thới Long (thành phố Cần Thơ).
Hợp tác xã New Green Farm đã triển khai canh tác 4 vụ lúa chất lượng cao, phát thải thấp với 148 ha, mỗi vụ lúa đạt năng suất dao động từ trên 6 tấn - 8 tấn/ha. Sau vụ lúa, các xã viên hợp tác xã thu gom rơm để sản xuất nấm rơm. Phụ phẩm rơm sau trồng nấm được sản xuất thành phân hữu cơ. Sản phẩm phân hữu cơ từ rơm rạ phục vụ trở lại cho ruộng lúa, rau màu và cây ăn trái, góp phân tận dụng nguồn rơm tại địa phương, tránh tình trạng đốt đồng, góp phần bảo vệ môi trường và tăng thu nhập cho người nông dân.
Ông Đồng Văn Cảnh, Giám đốc Hợp tác xã New Green Farm thông tin về mô hình canh tác lúa giảm phát thải tại hợp tác xã. Ảnh: Thu Hiền – TTXVN
Ông Đồng Văn Cảnh, Giám đốc Hợp tác xã New Green Farm chia sẻ, kết hợp bón phân hữu cơ từ rơm giúp nông dân giảm 40% phân đạm hoá học, chi phí đầu tư giảm gần 1,7 triệu đồng/ha/vụ, lợi nhuận tăng 3,5 triệu đồng/ha/vụ.
Năm 2024, Ngân hàng Thế giới đã cam kết khoản vay 350 triệu USD cho Chính phủ Việt Nam để thực hiện Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
