Đi làm không chỉ là chuyện hoàn thành công việc, nhận lương rồi về nhà. Ở bất cứ cơ quan, văn phòng nào cũng có những "luật ngầm" không ai nói thẳng, nhưng ai khôn khéo đều tự hiểu. Có người làm rất chăm nhưng lúc nào cũng thấy thiệt thòi, ấm ức. Có người không ồn ào, không bon chen, nhưng lại được việc, được lòng, đi đến đâu cũng thấy thoải mái.
Thực ra, để "không bị ăn hiếp mà cũng không tự chơi xấu chính mình", chỉ cần làm tốt 7 việc tưởng nhỏ mà không hề nhỏ dưới đây. Bài viết này không dạy bạn phải khôn lỏi, chỉ rủ rỉ những điều chân thật để mỗi ngày đi làm bớt mệt hơn, bớt tủi hơn.
1. Đi làm trước hết phải học nghe, rồi mới học nói
Vừa chân ướt chân ráo vào chỗ làm mới, lao vào tám chuyện, bắt chuyện với tất cả mọi người, chuyện gì cũng góp ý, chuyện gì cũng bình luận… là sai ngay từ vạch xuất phát. Giai đoạn đầu, điều khôn ngoan nhất là nghe nhiều hơn nói. Nghe để biết: Ai thân với ai, ai là "cánh" của ai. Sếp thích kiểu báo cáo nào, chi tiết hay ngắn gọn. Trong phòng có những "vùng cấm" nào không nên đụng vào.
Những thứ này không ai đào tạo, không có trong mô tả công việc, chỉ có thể tự mình quan sát. Khi hiểu bối cảnh rồi, bạn mới biết câu nào nên nói, câu nào nên nuốt vào. Giống như chơi bài, không ai vừa vào đã tung "tứ quý" ra trước, phải nhìn xem người ta đánh thế nào đã.
2. Việc trong phần thì làm cho tốt, việc ngoài phần thì làm bằng… cái tình
Làm đúng việc của mình, làm cho chỉn chu, có trách nhiệm – đó là bổn phận tối thiểu. Nhưng nếu chỉ dừng ở đó thì bạn chỉ là một nhân viên "được việc", chứ chưa chắc "được lòng". Đi làm lâu sẽ thấy, những người được quý thường là người chịu khó làm thêm một chút: Đồng nghiệp máy tính trục trặc, bạn biết thì giúp một tay. Thấy người ta đang gấp "chết lên chết xuống", mình phụ xếp hồ sơ, chỉnh file, in ấn…
Những chuyện đó không cần ghi vào KPI, không ai trả thêm tiền. Nhưng đó là những "điểm cộng vô hình" giúp bạn tạo thiện cảm và xây dựng mối quan hệ. Ở chỗ làm, đôi khi câu "nó tốt tính, nhờ cái gì cũng giúp" còn có giá hơn cả chuyện học vị, bằng cấp.
3. Biết làm là một chuyện, biết báo cáo lại là chuyện khác
Nhiều người rất chăm, làm quên ăn quên ngủ, nhưng lại ngại báo cáo, ngại nói về những gì mình đã làm. Kết quả là sếp không nhìn thấy được công sức đó. Đi làm, hãy tập thói quen: Cuối tuần hoặc cuối giai đoạn, gửi một bản tóm tắt ngắn gọn: đã làm gì, tiến độ đến đâu, gặp vướng gì. Khi hoàn thành một việc khó, báo lại rõ ràng, đừng "làm xong là thôi".
Đó không phải là nịnh bợ, mà là tôn trọng công sức của chính mình. Ngoài ra, đừng lúc nào cũng thu mình. Họp thì ngồi tuốt phía sau, sự kiện công ty thì trốn, ảnh tập thể thì lảng… lâu dần, đồng nghiệp và lãnh đạo đều… quên mất bạn. Có mặt đúng lúc, xuất hiện đúng chỗ cũng là một cách "lên sóng" cần thiết.
4. Giữ cái miệng và giữ khoảng cách an toàn
Nơi công sở, thứ dễ gây họa nhất không phải là powerpoint lỗi font, mà là cái miệng không phanh. Hôm nay bạn ngồi than với A về B, mai lại buột miệng nói với C về D… chỉ vài ngày sau, mọi người sẽ gắn cho bạn cái mác "nhiều chuyện", "khó tin". Nhớ vài nguyên tắc: Đồng nghiệp không phải tri kỷ, đừng đào hết chuyện nhà mình ra kể. Hạn chế bình luận, phán xét người khác sau lưng. Không vội chọn phe, chọn cánh, đừng thấy ai đang được lòng là bám vào. Cứ giữ thái độ lịch sự, tử tế, nhưng có chừng mực. Đó là "khoảng cách an toàn" để bạn ít bị lôi vào drama hơn.
5. Ngoài mặt vẫn vui vẻ, nhưng trong lòng có ranh giới
Làm "người tốt việc gì cũng gánh, lỗi gì cũng nhận" nghe thì hiền nhưng rất dễ… thiệt thân. Đi làm nên nhớ: Việc của mình thì làm hết lòng nhưng việc rõ ràng không phải phần mình, hoặc lỗi không do mình, thì phải nói cho rõ, không nhận bừa.
Lịch sự, vui vẻ, hỗ trợ hết mức nhưng tuyệt đối không để người khác nghĩ "có gì cứ đổ cho nó là xong". Khi ai đó thử xem bạn có dễ bị ép hay không, ngay lần đầu tiên bạn đã phải thể hiện quan điểm: "Em sẵn sàng hỗ trợ, nhưng phần trách nhiệm này cần đúng người đúng việc". Vẫn cười nói, vẫn hòa đồng, chỉ là bên trong bạn biết mình có ranh giới. Người khác rồi sẽ hiểu, bạn tốt nhưng không dễ bị lợi dụng.
6. Lặng lẽ học thêm, không cần "treo băng rôn"
Nâng cấp bản thân luôn là chuyện nên làm, dù bạn ở độ tuổi nào, vị trí nào. Học thêm kỹ năng, học ngoại ngữ, đọc sách, tham gia khóa học… tất cả đều là "vốn liếng" của chính bạn. Nhưng học là một chuyện, khoe khoang là chuyện khác. Không nhất thiết phải ngày ngày đăng lên mạng: "Hôm nay tôi lại học cái này", "Tôi đang phấn đấu cái kia". Khi có cơ hội, bạn dùng những gì mình học được để giải quyết công việc, người ta tự khắc nhận ra năng lực. Còn nếu chưa dùng được ngay, ít nhất bạn cũng đã mở rộng thế giới của mình. Điều đáng sợ không phải là học chưa tới, mà là hô hào ầm ĩ rồi… bỏ dở.
7. Cơ quan là của người ta, sức khỏe là của mình
Câu này nghe phũ nhưng rất thật: Bạn nghỉ việc, công ty có thể tuyển người khác; nhưng sức khỏe bạn mất rồi, chẳng ai trả lại được. Chạy deadline là chuyện bình thường, có giai đoạn bận rộn, căng thẳng là điều khó tránh. Nhưng: Đau ốm thì đi khám, cần nghỉ thì xin nghỉ. Buổi tối, cuối tuần cố gắng giữ cho mình khoảng thời gian riêng. Đừng để cơ thể suốt ngày sống trong cà phê, mì tôm và stress.
Công việc có thể làm cả đời, nhưng cơ thể chỉ có một. Giữ sức khỏe, giữ tinh thần, bạn mới có sức mà đi xa dù là ở chỗ làm hiện tại, hay trên một hành trình mới nào đó.
Đi làm không phải cuộc thi ai "khôn" hơn, mà là hành trình tìm cách sống sao cho vừa không thiệt, vừa không phải hạ thấp mình. Bảy điều trên không phải bí quyết thành công thần tốc, nhưng là những nguyên tắc nhỏ giúp bạn bớt va vấp, bớt tủi thân, biết thương mình hơn một chút trong môi trường công sở nhiều áp lực.
