Vitamin C (axit ascorbic) cần thiết cho sự tăng trưởng, phát triển và sửa chữa các mô trong cơ thể. Vì cơ thể không dự trữ vitamin C nên cần bổ sung đủ qua thực phẩm như cam, quýt, dâu tây, ớt chuông hoặc thực phẩm chức năng khi cần. Bổ sung vitamin C an toàn với hầu hết mọi người, nhưng dùng liều cao hoặc kéo dài có thể gây một số tác dụng phụ cho sức khỏe.
Sỏi thận
Liều cao vitamin C có thể làm tăng nồng độ oxalate trong nước tiểu - chất có thể kết hợp với canxi hình thành sỏi thận. Quá trình chuyển hóa vitamin C dư thừa thành oxalate, đáng lo ngại với những người có tiền sử sỏi thận, bệnh thận mạn tính hoặc nồng độ oxalate cao, làm tăng nguy cơ hình thành sỏi.
Rối loạn tiêu hóa
Một trong những tác dụng phụ phổ biến của vitamin C liều cao là rối loạn tiêu hóa, gồm co thắt dạ dày, buồn nôn, tiêu chảy và đầy hơi. Vitamin C có tính axit và hoạt tính thẩm thấu, khi dùng quá mức sẽ hút nước vào ruột, kích ứng niêm mạc và gây khó chịu. Những triệu chứng này thường xuất hiện khi tiêu thụ trên 2.000 mg mỗi ngày.
Quá tải sắt
Vitamin C tăng hấp thụ sắt không heme trong thực vật. Song liều cao có thể gây hại với người mắc bệnh nhiễm sắc tố sắt - rối loạn di truyền khiến cơ thể tích trữ sắt dư thừa. Ở những người này, vitamin C liều cao làm trầm trọng quá tải sắt, tăng nguy cơ tổn thương gan, tim và tiểu đường. Người bị rối loạn chuyển hóa sắt nên tránh bổ sung vitamin C liều cao trừ khi được bác sĩ khuyến nghị.
Vitamin C có thể gây ra những tác dụng phụ có hại cho sức khỏe nếu sử dụng quá liều. Ảnh minh họa tạo bởi AI
Kết quả xét nghiệm sai lệch
Vitamin C dư thừa có thể gây sai lệch một số xét nghiệm như máy đo đường huyết, xét nghiệm creatinine trong nước tiểu và các xét nghiệm dùng thuốc thử nhạy cảm với oxy hóa. Kết quả sai có thể ảnh hưởng đến chẩn đoán và điều trị.
Mòn men răng
Các chất bổ sung vitamin C dạng nhai hoặc kẹo dẻo thường có tính axit, có thể làm mòn men răng theo thời gian, dẫn đến răng nhạy cảm, đổi màu và tăng nguy cơ sâu răng. Để giảm rủi ro, nên súc miệng bằng nước sau khi dùng và tránh đánh răng ngay sau đó.
Tăng stress oxy hóa
Dù vitamin C có đặc tính chống oxy hóa, song liều cao và khi có mặt các ion kim loại tự do như sắt hoặc đồng, có thể hoạt động như chất gây oxy hóa. Điều này làm tăng stress oxy hóa - mất cân bằng giữa chất chống oxy hóa và gốc tự do, có thể gây hại tế bào. Nghiên cứu cho thấy nồng độ vitamin C rất cao có thể tạo gốc tự do khi có kim loại, tiềm ẩn nguy cơ tổn thương tế bào và rủi ro khi dùng liều lớn.
Lượng khuyến nghị hàng ngày (RDA) tùy thuộc độ tuổi, giới tính và giai đoạn: nam 90 mg/ngày, nữ 75 mg/ngày, phụ nữ mang thai 85 mg/ngày, cho con bú 120 mg/ngày. Mức hấp thụ tối đa cho người lớn là 2.000 mg/ngày. Vượt quá lượng này, đặc biệt là trong thời gian dài, làm tăng nguy cơ tác dụng phụ.
Những nhóm dễ gặp tác dụng phụ của vitamin C gồm người bệnh thận, rối loạn thừa sắt, tiểu đường, hoặc đang hóa - xạ trị. Để sử dụng an toàn, hãy tuân thủ liều khuyến nghị hàng ngày, trừ khi bác sĩ chỉ định. Thông báo với bác sĩ về tất cả chất bổ sung đang dùng, nhất là trước phẫu thuật hoặc xét nghiệm. Những người bị đau bụng kéo dài, tiểu ra máu hoặc có dấu hiệu sỏi thận nên đi khám.
(Theo Verywell Health)
