Gần đây, dự thảo tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia do Bộ Xây dựng soạn thảo, liên quan đến mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình (CAFC) cho xe con tại Việt Nam đã gây nhiều chú ý. Theo dự thảo, đến năm 2030, tất cả các xe sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu mới sẽ phải đạt mức tiêu hao nhiên liệu trung bình 4,83 lít/100 km.
Thông tin này nhanh chóng thu hút sự quan tâm của dư luận, đặc biệt khi Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho rằng đây là mức tiêu chuẩn "quá nghiêm ngặt". VAMA cho rằng có khoảng 96% xe chạy xăng và 14% xe hybrid hiện nay sẽ không đạt yêu cầu nếu quy định này chính thức được áp dụng.
Các mẫu xe hybrid được giới thiệu tại Việt Nam ngày một nhiều hơn.
Sự lo ngại càng tăng lên khi nhiều ý kiến đặt vấn đề rằng phần lớn các dòng xe xăng phổ biến trên thị trường có thể buộc phải dừng bán từ năm 2030. Điều này đặt ra thách thức lớn cho doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu, đồng thời gây tâm lý hoang mang cho người tiêu dùng.
Giải thích của Cục Đăng kiểm
Trước những phản ứng từ công chúng và doanh nghiệp, ngày 23/9, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã lên tiếng làm rõ. Cơ quan này khẳng định việc cho rằng "96% xe xăng phải ngừng bán vào năm 2030" là không chính xác.
Mức tiêu hao nhiên liệu trung bình 4,83 lít/100km không áp dụng cho bất cứ mẫu xe riêng lẻ nào, cũng không áp dụng cho doanh nghiệp mà là mục tiêu trung bình của cả nước. Dựa trên cơ cấu sản phẩm và lượng xe bình quân sản xuất hay nhập khẩu, các đơn vị sẽ có mục tiêu riêng.
Mức tiêu hao nhiên liệu trung bình không áp dụng với một mẫu xe cụ thể, cũng không áp dụng với các xe đã và đang lưu hành trên thị trường.
Cần lưu ý thêm là tiêu chuẩn này không áp dụng với xe đã và đang lưu hành, chỉ áp dụng cho xe mới, gồm cả xe sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu. Điều này đồng nghĩa với việc người dân đang sở hữu xe xăng hiện nay sẽ không bị ảnh hưởng.
Cục Đăng kiểm cho biết: "Thông tin 96% xe xăng phải dừng bán vào năm 2030 là không đúng. Quy định mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình là nhằm khuyến khích các doanh nghiệp đa dạng hóa sản phẩm, hướng tới sử dụng công nghệ tiên tiến và giảm phát thải, chứ không phải để loại bỏ hàng loạt xe đang lưu hành."
Cục Đăng kiểm cũng nhấn mạnh rằng dự thảo vẫn đang trong quá trình lấy ý kiến, chưa có hiệu lực chính thức. Việc đưa ra các phương án lộ trình giảm tiêu hao nhiên liệu sẽ được cân nhắc để phù hợp với điều kiện thực tế của doanh nghiệp, thị trường và hạ tầng hỗ trợ.
Bên cạnh đó, văn bản vẫn sẽ có những điều chỉnh, đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn của trước khi hoàn thiện văn bản chính thức. Các giải pháp linh hoạt, như áp dụng nhãn năng lượng, cải tiến động cơ hay khuyến khích dòng xe tiết kiệm nhiên liệu, cũng được tính đến để tạo điều kiện cho doanh nghiệp thực hiện.
Các loại xe "xanh"
Trong bối cảnh các tiêu chuẩn về tiết kiệm nhiên liệu ngày càng chặt chẽ, xe hybrid và xe điện được coi là những lựa chọn khả thi nhằm giảm phát thải khí nhà kính.
Xe hybrid kết hợp động cơ đốt trong truyền thống với một hoặc nhiều mô-tơ điện giúp giảm tải cho động cơ đốt trong. Tùy cấu hình, mô tơ điện trên xe hybrid khi vận hành ở tốc độ thấp hoặc trong điều kiện đô thị đảm nhận phần lớn công suất, làm giảm tiêu hao nhiên liệu.
Một ví dụ điển hình là công nghệ Hybrid Synergy Drive của Toyota, cho phép xe tự động chuyển đổi giữa động cơ xăng và mô-tơ điện để tối ưu hiệu quả sử dụng năng lượng, nhờ đó lượng khí thải CO₂ giảm rõ rệt so với xe chạy xăng thông thường.
VinFast VF 8.
Trong khi đó, xe điện lấy năng lượng hoàn toàn từ pin, không có ống xả nên không trực tiếp phát thải khí CO₂ trong quá trình vận hành. Những mẫu xe điện hiện đại như VinFast VF 8 hoặc Tesla Model 3 còn được trang bị hệ thống phanh tái sinh (regenerative braking), có khả năng thu hồi năng lượng qua động năng khi xe giảm tốc để sạc pin, qua đó gia tăng hiệu suất sử dụng năng lượng.
Nhờ đặc điểm này, xe điện không chỉ góp phần giảm ô nhiễm không khí tại đô thị mà còn phù hợp với xu hướng phát triển bền vững của ngành giao thông.
