Một nhóm các nhà khoa học quốc tế đang chuẩn bị thực hiện một dự án chưa từng có: sử dụng các hạt hạ nguyên tử từ vũ trụ để "chụp X-quang" toàn bộ ngôi đền El Castillo huyền thoại, nhằm tìm kiếm những căn phòng bí mật và lối đi dẫn xuống "thế giới ngầm" mà không cần đào xới.
El Castillo (hay đền Kulkulcan) thuộc quần thể Chichen Itza (Mexico) từ lâu đã là một trong những công trình bí ẩn nhất của nền văn minh Maya. Không chỉ nổi tiếng với hiệu ứng "rắn thần" trườn xuống tháp vào mỗi dịp Xuân phân và Thu phân, ngôi đền này còn được xây dựng ngay bên trên một hố sụt tự nhiên sâu khoảng 21 mét.
Giải mã bí ẩn bên trong kỳ quan đền thiêng Maya bằng tia vũ trụ.
Theo tín ngưỡng Maya cổ đại, hố sụt này chính là nơi trú ngụ của thần Mưa Chaac và là "cánh cổng thiêng" dẫn lối xuống địa ngục. Các nhà khảo cổ tin rằng, ẩn sâu trong lòng khối kiến trúc đá vôi khổng lồ này vẫn còn vô số bí mật chưa được khai phá: từ những đường hầm ngầm, các lăng mộ hoàng gia cho đến một kim tự tháp cổ hơn nằm lọt thỏm bên trong.
Để giải mã những câu hỏi hóc búa này mà không làm tổn hại đến di tích ngàn năm tuổi, Viện Nhân chủng học và Lịch sử Mexico (INAH) đã bắt tay cùng Đại học Tự trị Quốc gia Mexico (UNAM) và các đối tác Mỹ triển khai công nghệ Muography.
Về cơ bản, Muography sử dụng các hạt muon – một loại hạt có trong tia vũ trụ – để quét qua cấu trúc vật thể. Tương tự như chụp X-quang trong y tế nhưng ở quy mô khổng lồ, các hạt muon có khả năng xuyên qua đá dày. Bằng cách đo mật độ của các hạt đi qua, các nhà khoa học có thể vẽ lại bản đồ 3D bên trong ngôi đền, phát hiện các khoảng trống (như phòng bí mật hay đường hầm) hoặc các cấu trúc đặc hơn (như tường đá bị lấp).
Dự án sẽ bắt đầu bằng việc quét hai căn phòng đã được tìm thấy vào những năm 1930, sau đó mở rộng ra toàn bộ cấu trúc nền móng. Giới chuyên môn kỳ vọng công nghệ này sẽ trả lời dứt điểm những nghi vấn bấy lâu: Liệu El Castillo có phải là một lăng mộ hoàng gia? Cấu trúc của "thế giới ngầm" bên dưới đền thờ thực sự trông như thế nào?
Đền Maya có phải là một lăng mộ hoàng gia?
Nếu thành công, dự án này không chỉ vén màn những bí mật tôn giáo và kiến trúc của người Maya giai đoạn 700-1300 sau Công nguyên, mà còn mở ra kỷ nguyên mới cho khảo cổ học không xâm lấn, nơi công nghệ vật lý hạt giúp con người chạm tay vào quá khứ.
