Hành vi của Trần Nguyên Bình (43 tuổi, Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Dinh dưỡng Hoàng Sa - Công ty Hoàng Sa) và 20 bị can liên quan đường dây nhập lậu thịt động vật có nguồn gốc từ các nước bị cấm ở Châu Âu về được nêu trong cáo trạng VKSND TP HCM vừa hoàn tất, chuyển hồ sơ qua tòa cùng cấp để xét xử.
Trong đó, Bình cùng vợ là Đỗ Thùy Nhung (44 tuổi) và các đồng phạm bị truy tố về các tội Buôn lậu và Đưa hối lộ. 13 người trong vụ án bị truy tố về tội Buôn lậu.
Liên quan đến sai phạm trong công tác kiểm dịch, ông Bạch Đức Lữu (52 tuổi, cựu Chi cục trưởng Chi cục Thú y vùng VI), Trần Trung Nhân (51 tuổi, cựu Trưởng trạm Kiểm dịch động vật), Lý Hoài Vũ (54 tuổi, cựu Phó chi cục trưởng Chi cục Thú y vùng VI) cùng hai kiểm dịch viên bị truy tố về tội Nhận hối lộ.
Riêng Phạm Trung Trực (39 tuổi, chuyên viên Cục Thú y) bị truy tố về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; một đồng nghiệp của ông Trực bị truy tố về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Sử dụng con dấu kiểm dịch giả của cơ quan thú y nước ngoài
Theo cáo trạng, vợ chồng doanh nhân Trần Nguyên Bình đã thành lập 6 công ty cùng hoạt động tại một địa chỉ ở phường Hiệp Bình (TP Thủ Đức cũ) chuyên nhập khẩu phân phối sản phẩm động vật để làm nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi.
Để thu lợi nhuận cao, vợ chồng Bình thông qua các công ty do mình điều hành đã tổ chức nhập khẩu trái phép bột huyết, bột xương, bột thịt xương có nguồn gốc từ động vật nhai lại, xuất xứ từ nhiều quốc gia châu Âu - nơi từng có dịch hoặc nguy cơ dịch bệnh bò điên, do giá thành thấp hơn các thị trường khác.
Để hợp thức hóa các lô hàng, Bình và Nhung chỉ đạo nhân viên làm giả giấy chứng nhận kiểm dịch, sử dụng con dấu kiểm dịch giả của cơ quan thú y nước ngoài, khai gian nguồn gốc xuất xứ và chủng loại hàng khi làm thủ tục nhập khẩu. Đồng thời, nhóm này chi tiền cho các kiểm dịch viên để được tạo điều kiện trong quá trình lấy mẫu, xét nghiệm hoặc không trực tiếp lấy mẫu theo quy định.
Cụ thể, khi hồ sơ lô hàng không có hoặc không đủ điều kiện về giấy kiểm dịch, Nguyễn Thị Kiều Thi (nhân viên xuất nhập khẩu) báo cho Đặng Minh Đức (đều là nhân viên của Bình) làm giả giấy chứng nhận kiểm dịch, in từ máy tính và đóng dấu giả để hoàn tất hồ sơ. Khi khai báo kiểm dịch và hải quan, doanh nghiệp khai gian loại hàng theo giấy tờ giả.
Với các lô hàng là sản phẩm từ động vật nhai lại không được phép nhập khẩu, Bình và Nhung chỉ đạo chuẩn bị sẵn mẫu "sạch" (không có ADN động vật nhai lại) để đưa cho kiểm dịch viên, nhằm qua mặt khâu xét nghiệm. Nhóm này cũng thỏa thuận chi tiền cho Trần Trung Nhân từ 1 đến 3 triệu đồng mỗi lô hàng để được tạo điều kiện thông quan. Từ năm 2018 đến tháng 8/2023, mỗi tháng Bình và Nhung đã đưa cho Nhân từ 50 đến 150 triệu đồng, tổng cộng khoảng 2,9 tỷ đồng.
Với thủ đoạn trên, Đặng Minh Đức đã làm giả hai giấy chứng nhận kiểm dịch của Pháp, giúp Công ty Hoàng Sa nhập khẩu trái phép 10 container bột huyết động vật nhai lại, tổng trọng lượng 225 tấn, trị giá khoảng 6,5 tỷ đồng. Khi làm thủ tục, doanh nghiệp khai báo đây là bột hồng cầu lợn.
Ngày 25/8/2023, sau khi các lô hàng được vận chuyển về kho tại Đồng Nai, Công an TP HCM kiểm tra, phát hiện và tạm giữ để điều tra. Kết quả giám định cho thấy các mẫu đều có ADN bò, bao bì thể hiện rõ là sản phẩm từ động vật nhai lại.
Ngoài hai lô hàng bị phát hiện, từ năm 2020 đến khi bị phát hiện, với thủ đoạn làm giả giấy chứng nhận kiểm dịch, khai báo gian dối nguồn gốc xuất xứ và chủng loại hàng hóa, vợ chồng Bình đã chỉ đạo nhân viên nhập khẩu trái phép khoảng 750 lô hàng, tổng khối lượng hơn 116.000 tấn, trị giá khoảng 1.764 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, qua kiểm tra tại các cảng ở TP HCM, cơ quan chức năng xác định nhóm doanh nghiệp này còn làm thủ tục nhập khẩu trái phép thêm 10 lô hàng, trị giá hơn 30 tỷ đồng, đang lưu giữ tại cảng Cát Lái và cảng SP-ITC. Toàn bộ số hàng hóa đã bị tạm giữ để phục vụ điều tra, xử lý.
Nhập thịt nhiễm bệnh dịch tả lợn Châu Phi
Mở rộng điều tra, nhà chức trách đã bắt giữ 3 nhánh doanh nghiệp khác có trụ sở tại TP HCM, Hà Nội và Hải Phòng, cùng nhập hàng chục nghìn tấn sản phẩm động vật trái phép về làm nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi với cách thức tương tự đường dây của Bình.
Trong đó, cơ quan chức năng phát hiện trong một số sản phẩm tồn kho thu giữ được của Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Trung Chính (trụ sở tại Hà Nội) nhiễm dịch tả Châu Phi và bệnh Newcatxon.
Nhà chức trách xác định, công ty này do Trần Quốc Trung thành lập và làm Giám đốc. Ngoài doanh nghiệp này, Trung còn lập thêm ba công ty khác, thuê người đứng tên pháp lý nhưng do mình trực tiếp điều hành. Cả 4 công ty của Trung đều hoạt động trong lĩnh vực nhập khẩu sản phẩm động vật.
Khám 2 kho hàng của công ty này tại Hưng Yên và Long An, cơ quan điều tra xác định có 26 lô hàng nhập khẩu trái phép với tổng khối lượng gần 4.000 tấn, trị giá hơn 68 tỷ đồng. Kết quả giám định cho thấy nhiều lô hàng được khai báo là xương lợn, bột gia cầm, bột lông vũ nhưng bị tạp nhiễm ADN bò.
Đánh giá đây là nguy cơ nghiêm trọng đối với an toàn dịch bệnh, ngày 6/6/2024, Công an TP HCM phối hợp với VKSND và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã thống nhất phương án tiêu hủy toàn bộ số hàng vi phạm.
Trước đó, Trung và các đồng phạm đã thực hiện việc nhập khẩu và đưa vào thị trường trong nước tiêu thụ 18 lô hàng gần 3.300 tấn sản phẩm từ thịt động vật trị giá hơn 47 tỷ đồng.
Đối với nhóm Công ty TNHH Đại lý hàng hóa Việt Nam do Đoàn Thị Huyền và Dương Đức Thọ thành lập tại Hải Phòng, nhà chức trách xác định đã nhập 102 lô hàng với trị giá 250 tỷ đồng.
Còn Công ty Cổ phần dinh dưỡng PMT có trụ sở tại TP HCM do Vũ Văn Công cùng Nguyễn Thùy Minh thành lập đã lậu 4 lô hàng hơn 580 tấn trị giá hơn 13 tỷ đồng.
Đều là những người đứng đầu của các nhánh, vợ chồng doanh nhân Trần Nguyên Bình cùng Trần Quốc Trung và Đoàn Thị Huyền đều đang trốn truy nã. Công an TP HCM đã phối hợp Bộ Công an truy nã quốc tế những bị can này.
