Ủy ban châu Âu ngày 3/12 đã trình lên các nước thành viên EU 2 lựa chọn để cung cấp 90 tỷ Euro (105 tỷ USD) cho Ukraine trong hai năm tới: sử dụng tài sản Nga bị đóng băng hoặc vay trên thị trường quốc tế.
Ủy ban châu Âu cho biết họ ưu tiên khoản “vay bồi thường”, sử dụng lợi nhuận từ tài sản Nga bị phong tỏa sau khi Moskva tiến hành chiến dịch quân sự tại Ukraine. Tuy nhiên, Bỉ – quốc gia nắm giữ phần lớn khối tài sản này – cho rằng nhiều lo ngại của họ chưa được giải quyết đầy đủ.
Chủ tịch Ủy ban Ursula von der Leyen nói EU đề xuất đáp ứng khoảng 2/3 nhu cầu tài chính của Ukraine trong hai năm tới, tương đương 90 tỷ Euro. Phần còn lại sẽ do các đối tác quốc tế đóng góp. Bà khẳng định việc gia tăng áp lực là cần thiết vì đây là “ngôn ngữ duy nhất mà Điện Kremlin phản ứng”. Mục tiêu là làm gia tăng chi phí chiến sự với Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen tham dự họp báo cùng Ủy viên Kinh tế Valdis Dombrovskis về nhu cầu tài chính của Ukraine giai đoạn 2026–2027, tại Brussels (Bỉ), ngày 3/12/2025. (Ảnh: REUTERS/Yves Herman)
Bà von der Leyen cho biết dự thảo mới đã tính đến hầu hết yêu cầu của Bỉ. Euroclear – tổ chức tài chính có trụ sở tại Brussels và hiện giữ phần lớn tài sản Nga bị phong tỏa – nằm trong nhóm chịu tác động trực tiếp. Bà cho biết dự thảo mới cũng áp dụng đối với các định chế tài chính khác trong EU đang nắm giữ loại tài sản tương tự.
Nga đã nhiều lần cảnh báo việc sử dụng tài sản của Moskva sẽ bị coi là hành vi chiếm đoạt. Ủy ban châu Âu khẳng định đây không phải là tịch thu vì khoản hỗ trợ cho Ukraine được cấu trúc dưới dạng cho vay. Ukraine chỉ phải hoàn trả nếu Nga bồi thường tổn thất chiến sự. Tính phức tạp của kế hoạch tăng lên sau khi một đề xuất hòa bình do Mỹ hậu thuẫn đề cập khả năng sử dụng một phần tài sản Nga trong quỹ đầu tư chung Mỹ – Nga.
Theo bà von der Leyen, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã “đánh giá tích cực” kế hoạch EU khi bà thông báo về ý định thúc đẩy khoản vay bồi thường.
Ủy ban cho biết cơ chế này có thể được triển khai nếu tối thiểu 15 trong số 27 nước thành viên, đại diện cho ít nhất 65% dân số EU, bỏ phiếu tán thành. Phương án còn lại, đó là vay dựa trên ngân sách EU, đòi hỏi sự đồng thuận tuyệt đối và được xem là khó khả thi vì Hungary duy trì lập trường thân Nga và từng phản đối các gói hỗ trợ Ukraine.
Bỉ yêu cầu bảo đảm từ các nước EU
Trước khi Ủy ban công bố các đề xuất pháp lý chi tiết, Ngoại trưởng Bỉ Maxime Prevot cho biết các văn bản hiện tại chưa đáp ứng yêu cầu của Brussels. Ông nói Bỉ cảm thấy “không được lắng nghe” và những quan ngại “đang bị xem nhẹ”.
Bỉ yêu cầu các nước EU khác chia sẻ toàn bộ chi phí pháp lý nếu Nga kiện cơ chế này. Brussels cũng muốn các đối tác cam kết hỗ trợ nhanh chóng trong trường hợp tòa án quốc tế yêu cầu hoàn trả tài sản cho Nga. Ngoài ra, Bỉ muốn các nước EU khác đang nắm giữ tài sản Nga bị phong tỏa cũng phải đưa tài sản đó vào cơ chế hỗ trợ Ukraine.
Ngoại trưởng Prevot cho rằng các yêu cầu trên đều có thể xử lý được, nhưng hiện vẫn thiếu sự đồng thuận cần thiết từ các đối tác trong khối.
