Hàng loạt bất cập, kẽ hở vừa được Bộ Công Thương nêu ra tại hồ sơ dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định việc nhập khẩu, tạm nhập khẩu ô tô theo hình thức quà biếu, quà tặng, tài sản di chuyển, gửi tới Bộ Tư pháp thẩm định.
Một ô tô hạng siêu sang xuất hiện trên đường phố Hà Nội (Ảnh minh họa: Gia An).
Ô tô nhập khẩu không nhằm mục đích thương mại chủ yếu tập trung vào xe nhập khẩu dưới dạng quà biếu, quà tặng. Các quy định về thủ tục hải quan và quản lý ô tô, xe gắn máy của đối tượng được phép nhập khẩu, tạm nhập khẩu không nhằm mục đích thương mại (Thông tư 45/2022 sửa đổi, bổ sung Thông tư 143/2015 của Bộ Tài chính) đã góp phần hạn chế nhập khẩu ồ ạt và bảo vệ hoạt động sản xuất, lắp ráp, kinh doanh của doanh nghiệp ô tô trong nước.
Tuy nhiên, theo Bộ Công Thương vẫn còn hiện tượng lợi dụng nhập khẩu xe dưới dạng quà biếu, quà tặng với nhiều dấu hiệu bất cập.
“Lý do cho biếu tặng thường chung chung, khó kiểm chứng trong khi trị giá món quà biếu tặng lại rất lớn, hầu hết là các xe sang, giá trị cao. Tổ chức được biếu tặng xe thường có chức năng kinh doanh, buôn bán ô tô hoặc các tổ chức nhận quà biếu, tặng xe có chức năng kinh doanh, buôn bán ô tô, có dấu hiệu né tránh chính sách nhập khẩu”, báo cáo gửi tới Bộ Tư pháp nêu rõ.
Thậm chí, có hiện tượng một số doanh nghiệp nhận biếu, tặng xe từ một cá nhân ở nước ngoài đứng tên đại diện doanh nghiệp.
Kết quả kiểm tra thực tế của hải quan cũng cho thấy có chuyện một người đại diện pháp luật cho nhiều công ty để được cấp nhiều giấy phép nhập khẩu ô tô. Một số công ty ở nước ngoài trong thời gian ngắn biếu tặng nhiều xe cho các doanh nghiệp tại Việt Nam hoặc một số doanh nghiệp Việt Nam được cấp giấy phép nhập khẩu ô tô có cùng địa chỉ, trụ sở.
Cơ quan chức năng còn phát hiện một số doanh nghiệp đã được các Cục Hải quan tỉnh/thành phố cấp giấy phép nhập khẩu ô tô nhưng hiện nay đã ở trạng thái “người nộp thuế không hoạt động tại địa chỉ đăng ký” hoặc “người nộp thuế đã tạm nghỉ kinh doanh có thời hạn”.
Bộ Công Thương khẳng định lượng xe nhập khẩu theo hình thức quà biếu, quà tặng và tổ chức, cá nhân nhập khẩu ô tô theo diện tài sản di chuyển vào Việt Nam cần được quản lý chặt chẽ, tránh lợi dụng.
Tại dự thảo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đề xuất ô tô nhập khẩu, tạm nhập khẩu theo hình thức quà biếu, quà tặng, tài sản di chuyển phải thuộc loại, nhãn hiệu, nhà sản xuất, loại nhiên liệu sử dụng được cấp giấy phép kinh doanh nhập khẩu ô tô theo Nghị định 116/2017 của Chính phủ quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô.
Các ô tô dạng này phải thực hiện qua đầu mối là doanh nghiệp được cấp giấy phép kinh doanh nhập khẩu ô tô theo quy định tại Nghị định 116.
Trường hợp nhập khẩu, tạm nhập khẩu ô tô đã qua sử dụng phải tuân thủ theo quy định pháp luật về quản lý ngoại thương.
Bộ Công Thương đề xuất nhiều chính sách kiểm soát chặt nhập khẩu ô tô theo hình thức quà biếu, quà tặng (Ảnh minh họa: Gia An).
Ngoài hồ sơ theo Luật Hải quan, dự thảo nêu rõ doanh nghiệp nhập khẩu, tạm nhập khẩu ô tô theo hình thức quà biếu tặng, tài sản di chuyển phải bổ sung tài liệu sau khi làm thủ tục.
Cụ thể gồm: Văn bản thể hiện mục đích nhập khẩu, tạm nhập khẩu ô tô làm quà biếu tặng, tài sản di chuyển, trong đó nêu rõ chủ thể tặng/cho hoặc chuyển giao, chủ thể nhận và thông tin cơ bản của ô tô; văn bản của tổ chức, cá nhân ủy thác nhập khẩu, tạm nhập khẩu cho doanh nghiệp.
Bộ Công Thương sẽ công bố danh sách các doanh nghiệp được cấp giấy phép kinh doanh nhập khẩu ô tô theo Nghị định 116 và danh mục loại, nhãn hiệu, nhà sản xuất, loại nhiên liệu sử dụng để tổ chức, cá nhân nhập khẩu ô tô không nhằm mục đích thương mại lựa chọn.
Doanh nghiệp nhập khẩu ô tô sẽ phải báo cáo Bộ Công Thương số lượng, giá trị, nhãn hiệu, nhà sản xuất, loại nhiên liệu sử dụng của ô tô nhập khẩu, tạm nhập khẩu không nhằm mục đích thương mại trong vòng 15 ngày sau khi thực hiện hoạt động nhập khẩu.
