Từ cháu ruột Từ Hi đến "hoàng hậu không được chạm tới"
Diệp Hách Na Lạp thị Tĩnh Phân (chính là Long Dụ Hoàng hậu) là cháu ruột của Từ Hi Thái hậu. Năm Quang Tự thứ 14, bà được sắp đặt gả cho hoàng đế Quang Tự, không phải vì tình cảm, mà để củng cố quyền lực của Từ Hi trong triều.
Diệp Hách Na Lạp thị Tĩnh Phân (chính là Long Dụ Hoàng hậu) là cháu ruột của Từ Hi Thái hậu. (Ảnh: Sohu)
Ngay từ đầu, Quang Tự đã hiểu rõ thân phận thật sự của vị hoàng hậu này: một "tai mắt" do Từ Hi cài bên cạnh mình. Sự nghi kỵ khiến ông lạnh nhạt tuyệt đối, thề không chạm tới bà. Tĩnh Phân bước vào hậu cung với danh phận cao nhất, nhưng lại sống cuộc đời cô quạnh, chưa từng được thị tẩm suốt hơn 20 năm làm hoàng hậu.
Trong khi đó, Trân phi được sủng ái, trở thành đối lập cay đắng với một hoàng hậu lặng lẽ, cam chịu và gần như biến mất khỏi mọi cuộc tranh sủng.
Lên ngôi thái hậu giữa lúc triều Thanh hấp hối
Năm Quang Tự thứ 34, Quang Tự băng hà, chỉ một ngày sau đó, Từ Hi Thái hậu cũng qua đời. Theo di chiếu, Phổ Nghi kế vị khi mới ba tuổi, Tĩnh Phân từ hoàng hậu trở thành Long Dụ thái hậu.
Triều Thanh khi ấy đã ở bên bờ sụp đổ khi trong nước phong trào cách mạng dâng cao, thế lực nước ngoài lăm le xâu xé. Long Dụ Thái hậu bước vào chính trường không bằng tham vọng, mà bằng gánh nặng lịch sử.
Theo di chiếu, Phổ Nghi kế vị khi mới ba tuổi, Tĩnh Phân từ hoàng hậu trở thành Long Dụ thái hậu. (Ảnh: Sohu)
Năm Tuyên Thống thứ 3, Cách mạng Tân Hợi bùng nổ. Long Dụ Thái hậu đứng trước nhiều lựa chọn là dựa vào quân đội của Viên Thế Khải, cầu viện ngoại bang, hoặc chống lại làn sóng cách mạng.
Trước sự phản đối dữ dội của tông thất, Long Dụ Thái hậu tuyên bố nhận toàn bộ trách nhiệm, ký chiếu thoái vị, chấm dứt 260 năm thống trị của nhà Thanh trong hòa bình. Quyết định ấy khiến bà bị giới quý tộc Mãn Thanh xem là "tội nhân thiên cổ", nhưng lại cứu hàng triệu sinh mạng khỏi một cuộc nội chiến đẫm máu.
"Nữ trung Nghiêu Thuấn" – lời khen hiếm hoi của lịch sử
Việc triều Thanh thoái vị trong hòa bình được xem là bước ngoặt đặc biệt của lịch sử Trung Quốc cận đại. Tôn Trung Sơn từng công khai ca ngợi Long Dụ Thái hậu, gọi bà là người "vì sinh dân mà buông quyền lực".
Cụm từ "Nữ trung Nghiêu Thuấn" không dành cho quyền lực, mà dành cho sự tự chế và lựa chọn đạo đức hiếm hoi trong thời khắc lịch sử hỗn loạn.
Năm 1913, Long Dụ Thái hậu qua đời trong cô độc. Nhiều tông thất không đến viếng, xem bà là người đã chôn vùi triều đại. Nhưng trong mắt dân chúng và lịch sử, bà là người khép lại một đế chế bằng hòa bình.
Bà làm hoàng hậu hơn 20 năm cũng là người ở vị trí này lâu nhất triều Thanh nhưng không có hôn nhân đúng nghĩa. Bà làm Thái hậu chỉ 3 năm, nhưng để lại dấu ấn sâu sắc nhất: chấm dứt chế độ quân chủ mà không cần thêm máu đổ.
Theo Sohu, Sina, 163
