Thiếu Lâm Ngũ Lão là 5 cao thủ huyền thoại đời nhà Thanh gồm Ngũ Mai sư thái, Chí Thiện thiền sư, Bạch Mi đạo nhân, Phùng Đạo Đức và Miêu Hiển. Tương truyền 5 cao thủ này xuất thân từ phái Nam Thiếu Lâm. Do những biến cố, 5 cao thủ trên đã tách nhau ra và thậm chí đối dịch với nhau.
Trong đó, Chí Thiện Thiền Sư được xem là người khởi phát ra nhiều nhánh võ thuật của miền nam Trung Quốc. Ngũ Mai sư thái được xem là tổ sư của Vịnh Xuân Quyền. Di sản của 2 nhân vật này có ảnh hưởng tới võ thuật Trung Quốc hiện đại.
Ngũ Mai sư thái
Ngũ Mai sư thái tên thật là Chu Hồng Mai. Huyền thoại về nữ võ sư này chỉ được lưu truyền qua các câu chuyện dân gian và phim ảnh. Bà được mô tả là ni cô thiền võ song tu, vừa tinh thông Phật pháp vừa võ công tuyệt thế.
Theo dân gian, Ngũ Mai Sư Thái sáng tạo ra hệ thống võ thuật đặc biệt thích hợp cho người thể lực yếu, chú trọng cơ học cơ thể, trung tuyến và phát kình ngắn. Đây chính là nền tảng cơ bản của Vịnh Xuân Quyền và nhiều tài liệu về võ thuật Trung Quốc cho rằng Ngũ Mai Sư Thái chính là sư tổ của môn võ này.
Hình tượng nhân vật Ngũ Mai sư thái trên phim ảnh
Về mối quan hệ của Ngũ Mai sư thái với Vịnh Xuân Quyền, hiện tồn tại ba giả thuyết chính đang được lưu truyền rộng rãi, được tái hiện trong phim ảnh, tiểu thuyết võ thuật. Giả thuyết thứ nhất, chính Ngũ Mai Sư Thái là người sáng lập và đặt tên “Vịnh Xuân”, trong đó chiết tự chữ Vịnh có chứa chữ "Vĩnh" với 8 nét cơ bản tượng trưng cho toàn bộ quyền lý của môn phái.
Giả thuyết thứ hai, bà truyền môn võ của mình lại cho đệ tử Nghiêm Vịnh Xuân. Môn võ này được gia tộc họ Nghiêm truyền lại cho thế hệ sau nên lấy tên là Vịnh Xuân Quyền. Giả thuyết thứ ba, “Vịnh Xuân” được cho là mật hiệu của một tổ chức bí mật kháng Thanh chủ yếu gồm phụ nữ do Ngũ Mai sư thái đứng đầu.
Ngũ Mai sư thái trở thành biểu tượng tinh thần bất diệt của võ thuật Nam phái Trung Quốc, đặc biệt là Vịnh Xuân Quyền. Dù bà có thực sự tồn tại hay không thì giá trị văn hóa và hình tượng nữ anh hùng “ni cô đánh đâu thắng đó” vẫn sống mãi trong lòng người yêu võ thuật và các tác phẩm điện ảnh Hồng Kông (Trung Quốc) suốt nhiều thập kỷ qua.
Chí Thiện thiền sư
Chí Thiện thiền sư được tôn xưng là tổ sư khai môn của Phúc Kiến Thiếu Lâm quyền với hệ thống môn đồ bao gồm rất nhiều môn phái Nam quyền nổi tiếng như Hồng quyền, Thái Lý Phật quyền, Mạc gia quyền, Lưu quyền, Ngũ tổ quyền, Bạch Hạc quyền, Bạch Hạc quyền, Hổ hình quyền, Sư hình quyền, Long tôn quyền… Những môn phái này lan truyền rộng rãi ở miền Nam Trung Quốc và các vùng hải ngoại, có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển và truyền bá võ thuật Trung Quốc.
Hình tượng Chí Thiện thiền sư trên phim ảnh
Chí Thiện thiền sư là sư phụ của các cao thủ như Hồng Hy Quan, Phương Thế Ngọc, Lục A Thái...Trong đó, Lục A Thái chỉ thu một đệ tử duy nhất trong đời là Hoàng Kỳ Anh, cha của Hoàng Phi Hồng. Nhờ sư huynh Hồng Hy Quan chỉ điểm, Lục A Thái võ công tiến bộ vượt bậc. Ông tinh thông hoa quyền, được gọi là “Hoa quyền Lục A Thái".
Hoàng Kỳ Anh theo sư phụ Lục A Thái học mười năm, không chỉ tiếp thu tinh túy võ công mà còn học được y thuật của sư phụ. Sau này, Hoàng Kỳ Anh trở thành đại sư võ thuật lẫy lừng Quảng Đông, dùng Vô ảnh cước cùng 9 cao thủ khác hợp xưng “Quảng Đông thập hổ. Hoàng Kỳ Anh cuối cùng truyền toàn bộ sở học võ thuật và y thuật cho con trai. Không ngờ Hoàng Phi Hồng vượt xa cả cha, trở thành bậc thầy Hồng quyền nối tiếp quá khứ mở ra tương lai của võ thuật Quảng Đông.
Ông kế thừa chân truyền của Lục A Thái và cha Hoàng Kỳ Anh, lại học Thiết tuyến quyền và Phi thùy từ Lâm Phúc Thành (đệ tử Thiết kiều tam Lương Khôn), sau đó dung hợp tinh hoa các nhà, hoàn thiện Hổ hạc song hình quyền, đồng thời dùng Phi thùy nhập sảnh, Ngũ lang bát quái côn, Vô ảnh cước… lừng danh võ lâm Quảng Đông. Như vậy, Hoàng Phi Hồng phải gọi Chí Thiện thiền sư là sư tổ.
Hoàng Phi Hồng là truyền nhân của Chí Thiện thiền sư
Một trong năm đệ tử tục gia của Chí Thiện thiền sư là Hồng Hy Quan đã sáng lập Hồng quyền – phái lớn nhất trong Nam quyền, trở thành hình mẫu tiêu chuẩn của Nam quyền. Ba bộ quyền pháp nổi tiếng nhất của Hồng quyền được gọi là “Hồng quyền tam bảo”: Công tự phục hổ quyền (do Hồng Hy Quan cải biên từ Thập bát La Hán phục hổ quyền, khí thế hùng tráng, cương mãnh); Thiết tuyến quyền (nội công) Hổ hạc song hình quyền (lấy uy mãnh của hổ, linh hoạt của hạc, luyện thành “hổ hạc hợp nhất”). Là thủ lĩnh Thiếu Lâm thập hổ, võ công của Hồng Hy Quan đương nhiên cao nhất.
Phùng Đạo Đức, Bạch Mi Đạo Nhân và Miêu Hiển
3 người còn lại trong Thiếu Lâm Ngũ Lão là Phùng Đạo Đức, Bạch Mi đạo nhân và Miêu Hiển ít tiếng tăm hơn. Không có sử liệu nào về 3 nhân vật này và thậm chí nhiều người hoài nghi họ chỉ là nhân vật hư cấu. Theo đó, Phùng Đạo Đức phản bội sư môn, cấu kết với triều đình nhà Thanh và cao thủ Võ Đang, dẫn quân đốt chùa Nam Thiếu Lâm Phúc Kiến. Ông đích thân sát hại nhiều cao thủ Thiếu Lâm khác.
Phùng Đạo Đức và Bạch Mi Đạo Nhân trên phim ảnh
Bạch Mi Đạo Nhân cũng được xem là phản đồ của Thiếu Lâm Tự. Tương truyền ông đã sáng tạo ra Bạch Mi Quyền, môn võ nội gia quyền của võ thuật miền nam Trung Quốc.
Miêu Hiển trên phim ảnh
Trong khi đó, Miêu Hiển được xem là nhân vật mờ nhạt nhất. Tương truyền ông sống ẩn cư, truyền dạy võ công cho con gái Miêu Thúy Hoa. Miêu Thúy Hoa sau đó truyền lại cho con trai Phương Thế Ngọc. Gia tộc Miêu Hiển có phương pháp rèn luyện ngâm loại thuốc đặc biệt, giúp Phương Thế Ngọc có thân thể “mình đồng da sắt”, nhưng vẫn tồn tại một điểm yếu chí mạng.
