1. "Đây là một cơ sở pha chế dầu tại xã Bắc Sơn, H.Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai, đường Sông Mây 6, gần hồ Sông Mây. Địa chỉ, tên chủ cơ sở kể cả số phone nếu bên bạn cần tôi sẽ cung cấp…".
Giữa tháng 3.2023, Fanpage Báo Thanh Niên (https://www.facebook.com/thanhnien) nhận được tin nhắn từ tài khoản Quê Hương… gửi hàng loạt hình ảnh và đoạn video các cơ sở pha chế dầu nhớt thải lậu ở Đồng Nai. Giữa hàng ngàn bình luận và tin nhắn gửi về trang Facebook của Báo Thanh Niên mỗi ngày, bằng nghiệp vụ báo chí, chúng tôi nhận ra đây là những thông tin ban đầu rất quý giá có thể triển khai điều tra nên đã nhắn tin trao đổi, hỏi thêm nhiều chi tiết.
"Tôi có thể định vị vị trí chính xác cho bên báo. Còn số phone của tôi không thể cho. Nếu lỡ có tư thù cá nhân họ đe dọa. Nơi này nằm gần khu vực của mọi người. Đường Sông Mây 6, xã Bắc Sơn, H.Trảng Bom, Đồng Nai. Nó không những làm ô nhiễm môi trường mà còn là mối nguy hại cho cả nước". Bạn đọc xin giấu thông tin cá nhân nhưng nhiệt tình cho biết sẽ tiếp tục hỗ trợ thêm thông tin khi báo tiến hành điều tra.
Fanpage Báo Thanh Niên là cầu nối hữu hiệu giữa bạn đọc và tòa soạn
Sau khi chuyển các thông tin và tin nhắn cho ban chuyên môn, trong quá trình các PV thâm nhập tìm hiểu về các cơ sở pha chế dầu nhớt thải lậu liên tỉnh này, Fanpage Báo Thanh Niên vẫn duy trì kết nối với tài khoản Quê Hương… để khi cần có thể hỏi các thông tin cụ thể hơn.
Do bạn đọc này không thể cung cấp số điện thoại vì sợ lộ thông tin cá nhân, chỉ đồng ý cung cấp tin qua Fanpage nên khi ấy, có thời điểm Fanpage Báo Thanh Niên giữ vai trò như "trạm trung chuyển" kết nối thông tin giữa PV đang ở hiện trường và nguồn tin.
"Bạn có thể chỉ đường trực tiếp cho PV đang tìm hiểu sự việc này qua số điện thoại được không? Hiện PV đã đi thực tế theo chỉ dẫn của bạn nhưng vẫn chưa tìm thấy cơ sở này". "Thông tin thì em có thể gửi nhưng ra mặt thì em sẽ không ra được, xin thông cảm. Tấm ảnh thứ 2 chấm đỏ đó là nơi sản xuất. Tấm ảnh thứ 3 là đường dẫn vào công ty. Nơi sản xuất đó ngày nào cũng nhập hàng và xuất hàng. Đây là cơ sở thu mua để về tái chế dầu nằm chân cầu Phú Long, Q.12. Còn đây là cơ sở thu mua ở đường Võ Nguyên Giáp, đường Cảng Long Bình Tân, nơi này không có Google Maps. 846/25 Hà Huy Giáp, Q.12, hiện tại bên trong kho đang chứa 50 khối dầu…".
Cứ thế sau 3 tháng PV thâm nhập tìm hiểu đề tài này, đầu tháng 6.2023, Thanh Niên khởi đăng loạt bài phóng sự điều tra Bóc trần "tổ hợp" tái chế dầu nhớt thải liên tỉnh (do nhà báo Lê Bình và Trần Duy Khánh thực hiện), vạch trần nhiều cơ sở tái chế dầu nhớt thải lậu quy mô lớn ở tỉnh Đồng Nai, được xem là "đại bản doanh" cung cấp dầu tái chế lậu số lượng rất lớn đi các tỉnh. Loạt bài dài kỳ này đã thu hút sự quan tâm của dư luận và cơ quan quản lý.
2. Câu chuyện về phóng sự điều tra các cơ sở pha chế dầu nhớt thải quy mô lớn ở tỉnh Đồng Nai được khởi đầu từ các thông tin bạn đọc cung cấp qua Fanpage Báo Thanh Niên nói trên là một ví dụ rõ nhất cho thấy báo chí đang có thêm một nguồn tin quý giá từ bạn đọc qua các kênh mạng xã hội.
PV Đình Tuyển của Thanh Niên cùng 2 nạn nhân được giải cứu T.H.V và N.D.M tại Trạm biên phòng cửa khẩu Khánh Bình (H.An Phú, An Giang cũ)
ẢNH: Đ.T
Dĩ nhiên, giữa mênh mông các thông tin thật, ảo lẫn lộn trong không gian mạng, chúng tôi hiểu rằng nếu biết chắt lọc, thẩm định, việc khai thác nguồn tin từ tin nhắn bạn đọc qua mạng xã hội sẽ là một "mỏ đề tài" rất lớn, bởi lúc nào cũng có thể tiếp cận bạn đọc ngay, không bị giới hạn bởi vị trí địa lý, thời gian… Đặc biệt sự tương tác tức thời giữa nguồn tin và tòa soạn đã hỗ trợ các nhà báo rất nhiều trong quá trình thâm nhập điều tra tìm chứng cứ thuyết phục.
Có một thời gian, Fanpage Báo Thanh Niên nhận được rất nhiều tin nhắn xin giúp giải cứu của các bạn trẻ đang ở Campuchia hay người thân tại VN nhờ giải cứu. Xuất phát từ việc Thanh Niên từng có bài viết về Giải cứu thanh niên 17 tuổi cầu cứu vì bị lừa bán sang Campuchia vào năm 2022, bạn đọc đã dành trọn niềm tin cho chúng tôi.
Điều đáng nói là bài viết này cũng đã được PV Thanh Niên thực hiện từ nguồn tin của bạn T.H.V, 17 tuổi (ngụ P.Trà Nóc, Q.Bình Thủy, TP.Cần Thơ cũ) qua Fanpage Báo Thanh Niên vào tháng 8.2022: "Em và bạn bị lừa bán sang Campuchia. Ở đây còn rất nhiều người bị hành hạ, thương xót lắm. Họ bảo từ nay đến 15.9, nếu em không lừa được người khác sang đây làm việc, họ sẽ bán em sang chỗ khác ạ. Làm ơn giúp. Hai đứa em sợ lắm".
Còn nhớ, khi nhận được những dòng tin nhắn này vào buổi tối muộn, Fanpage Báo Thanh Niên đã rất quan tâm, tập trung dành thời gian trao đổi kỹ các thông tin với bạn đọc để chuyển sớm ngay cho ban chuyên môn.
Bài viết của nhà báo Đình Tuyển (Văn phòng Tây Nam bộ) cùng hành trình kết hợp với cơ quan chức năng giải cứu bạn trẻ 17 tuổi này từ Campuchia đã có cái kết tốt đẹp như tâm sự xúc động của bạn trẻ sau đó: "Không có bài báo trên Thanh Niên và Công an TP.Cần Thơ không vào cuộc kịp thời, thì không đời nào họ thả tụi em…". V. cho biết sau khi Thanh Niên đăng bài, tổng quản lý của công ty đã gọi cậu lên. "Họ cầm bức ảnh em và M. đăng trên Thanh Niên hỏi có phải em không? Sao em báo công an? Sau đó họ bàn tán rồi nói sẽ thả tụi em, tránh rắc rối", V. nói. (trích bài viết Hành trình cứu người của PV Thanh Niên: Cuộc "giải cứu" từ bên kia biên giới - Đình Tuyển đăng ngày 31.12.2022).
Có thời điểm Fanpage Báo Thanh Niên giữ vai trò “trạm trung chuyển” kết nối PV hiện trường và nguồn tin
ẢNH: T.T
3. Tính đến tháng 11.2025, trong năm nay, Fanpage Báo Thanh Niên đã nhận được tổng cộng hơn 510.880 bình luận, 12.998 tin nhắn từ bạn đọc gửi về. Ngoài việc đăng tải thông tin hằng ngày, việc trao đổi, nhắn tin với bạn đọc qua Fanpage Báo Thanh Niên được xác định là một trong những đầu việc quan trọng, luôn được các biên tập viên ở tổ Truyền thông mạng xã hội lưu tâm. Những thông tin từ tin nhắn bạn đọc gửi qua Fanpage Báo Thanh Niên hằng ngày đều được tổng hợp chuyển cho các phòng ban chuyên môn và thực tế đã có nhiều tin, bài đã được khai thác hiệu quả từ nguồn tin này ở nhiều lĩnh vực.
Đó có thể là các vấn đề về ô nhiễm môi trường từ nước thải, khói bụi ô nhiễm ở các địa phương; các đoạn camera hành trình ghi lại hành vi chưa đúng cần chấn chỉnh khi tham gia giao thông; thông tin về các "bẫy" việc làm nhưng lại là công ty đa cấp; hình ảnh thịt cá bốc mùi, chảo dầu "đen kịt" trong bếp ăn trường học hay các khoản thu học phí không hợp lý…
Mỗi khi xem lại các bài viết, bản tin được khai thác từ những thông tin mà bạn đọc cung cấp qua Fanpage Báo Thanh Niên, chúng tôi luôn có cảm xúc đã làm tròn trách nhiệm với niềm tin mà bạn đọc gửi gắm. Thông tin mà các bạn gửi về đã giúp Thanh Niên có thêm được một kênh cung cấp nguồn thông tin hữu ích, từ đó giúp chúng tôi phản ánh các vấn đề xã hội một cách phong phú, kịp thời hơn.
"Cảm ơn bạn đã tin tưởng và đồng hành cùng Thanh Niên" là dòng tin nhắn mà Fanpage Báo Thanh Niên gửi đến các bạn đọc sau các cuộc trò chuyện qua hộp thư như một lời tri ân. Chúng tôi mong sẽ tiếp tục nhận được sự ủng hộ và đồng hành quý giá này…
