Khi ký ức lịch sử trở thành trải nghiệm nghệ thuật đương đại

Ngày 19/12, triển lãm sắp đặt Bạch Đằng của nghệ sĩ Lê Hữu Hiếu khai mạc tại Hạ Long (Quảng Ninh), mang đến trải nghiệm nghệ thuật hiếm gặp: Lịch sử không chỉ nằm trong sách vở, mà hiện diện ngay trước mắt qua không gian và cảm xúc.

Đây không chỉ là một sự kiện mỹ thuật, mà còn là cuộc đối thoại giữa nghệ thuật đương đại và di sản lịch sử dân tộc, được đặt trong bối cảnh vịnh Hạ Long - di sản thiên nhiên và văn hóa thế giới.

Ý tưởng về triển lãm Bạch Đằng đã được Lê Hữu Hiếu ấp ủ nhiều năm. Anh từng chia sẻ rằng, khoảnh khắc đầu tiên đứng trước bãi cọc Bạch Đằng đã để lại trong anh ấn tượng sâu sắc: Vẻ đẹp không nằm ở sự hoành tráng, mà ở trí tuệ chiến lược, ở sự kết hợp kỳ diệu giữa thiên nhiên và con người trong những thời khắc sinh tử của lịch sử.

Từ trải nghiệm ấy, Bạch Đằng trở thành nguồn cảm hứng xuyên suốt trong sáng tác của anh, là biểu tượng của bản lĩnh dân tộc, trí tuệ người Việt và chiều sâu ký ức lịch sử. Với Lê Hữu Hiếu, mỗi tác phẩm không chỉ là hình khối hay chất liệu, mà còn là cách kết nối người xem với dòng chảy lịch sử, giúp quá khứ sống động hơn trong hiện tại.

Khác với cách kể lịch sử truyền thống, Lê Hữu Hiếu dựng nên một không gian nghệ thuật ba chiều, nơi người xem bước vào, di chuyển, cảm nhận và suy tư. Lịch sử không còn là câu chuyện đã khép lại mà trở thành dòng chảy sống động, luôn tiếp diễn.

Tổ hợp nghệ thuật công cộng gồm 18 tượng binh sĩ kim loại, cao từ 3,3m đến 4,5m, trải rộng trên hơn 2.000m2, hướng ra vịnh Hạ Long. Lê Hữu Hiếu sử dụng ngôn ngữ tạo hình ước lệ, tối giản nhưng mạnh mẽ, biến các chiến binh Bạch Đằng thành biểu tượng của ý chí bất khuất và hào khí trường tồn của dân tộc Việt Nam.

Bạch Đằng không chỉ là tác phẩm để quan sát, mà còn mang đến trải nghiệm tương tác trực tiếp, kết hợp thị giác, thể chất và cảm xúc. Khi bước giữa những bức tượng khắc những vần thơ Hịch Tướng Sĩ, người xem như cảm nhận được dòng chảy lịch sử dưới lòng sông thuở ông cha giữ nước, choáng ngợp trong niềm tự hào dân tộc và tràn đầy biết ơn.

Điểm nhấn khác của tác phẩm là vật liệu bền vững được lựa chọn kỹ lưỡng, đảm bảo công trình tồn tại qua thời gian.

Nhận xét về cụm tác phẩm điêu khắc sắp đặt Bạch Đằng, cố vấn nghệ thuật Đỗ Tú Anh đánh giá: “Triển lãm lần này thể hiện rõ ngôn ngữ tạo hình của Lê Hữu Hiếu trong từng cấu phần riêng biệt. Đó là sự nhuần nhuyễn của kỹ thuật kết cấu, vật liệu và khao khát hướng đến sự vĩ đại. Nghệ sĩ sử dụng phong cách ước lệ đối với các nhân vật để ngợi ca mọi anh hùng của kỳ tích Bạch Đằng”.

Trước đó, các tác phẩm này đã được giới thiệu trong triển lãm sắp đặt Từ chiến thắng Bạch Đằng đến đại thắng 30/4/1975 tại phố đi bộ Nguyễn Huệ (TPHCM). Dự kiến, triển lãm sắp đặt Bạch Đằng sẽ được trưng bày trong 3 năm, mang đến trải nghiệm lâu dài cho công chúng.