Thu nhập cao chưa chắc đã có tiền nếu không biết cách giữ tiền, ngược lại, thu nhập bình thường mà biết vun vén, thì vẫn là có dư. Thế nên khoảng cách giữa người có tiền và người không có tiền nằm ở tư duy, thói quen và cách mỗi người đưa ra quyết định hằng ngày.
Chúng ta đều đi làm, ai cũng chỉ có 24 tiếng 1 ngày, cùng đối mặt với những cơ hội và áp lực nhưng có người ngày càng tích lũy được nhiều, có người lại luôn cảm thấy thiếu thốn. Vậy điều gì tạo ra khoảng cách giữa người có tiền, và người không có tiền? Câu trả lời gói gọn trong 3 gạch đầu dòng dưới đây.
1 - Tư duy dài hạn và tư duy ngắn hạn
Người có tiền thường sở hữu tư duy dài hạn. Họ không chỉ nghĩ đến hôm nay hoặc tháng này, mà nghĩ đến 5-10 năm tới. Điều đó thể hiện qua việc sẵn sàng trì hoãn sự thoải mái trước mắt để đạt được lợi ích lớn hơn trong tương lai: học thêm kỹ năng, tích lũy vốn, đầu tư, hay xây dựng nguồn thu bổ sung. Họ hiểu rất rõ giá trị của lãi kép, của thời gian, và của mọi quyết định tài chính nhỏ lẻ lặp lại mỗi ngày.
Ảnh minh họa
Trong khi đó, người không có tiền lại thường bị mắc kẹt trong tư duy ngắn hạn. Họ ưu tiên cảm giác vui vẻ thoải mái trước mắt, hơn là nghĩ lâu dài. Kiếm được bao nhiêu tiêu hết bấy nhiêu, hoặc thậm chí tiêu trước - trả sau. Những lựa chọn chỉ thiên về cảm xúc tức thời như mua sắm để giải tỏa, chi cho những thứ không thật sự cần thiết, hay ngại đầu tư vì muốn “an toàn tuyệt đối” khiến họ mãi không có khoản tích lũy.
Và khi không có tích lũy, họ mất cơ hội, mất khả năng xoay xở, và cuối cùng giải pháp nào cũng trở thành tạm bợ. Cách suy nghĩ ngắn và hẹp đó vô tình nới rộng thêm khoảng cách với nhóm có tư duy dài hạn.
2 - Thói quen tích lũy và thói quen tiêu thụ
Người có tiền thường hình thành thói quen tích lũy ngay cả khi họ chưa dư dả. Họ đặt ra tỷ lệ tiết kiệm cố định mỗi tháng, xây dựng ngân sách chi tiêu, quản lý dòng tiền chặt chẽ, và chỉ mua thứ thật sự phù hợp với nhu cầu. Khi thu nhập tăng, họ không vội “nới” mức chi tiêu hay mức sống mà ưu tiên tăng khoản tiết kiệm hoặc đầu tư. Nhờ thói quen tích lũy liên tục, họ tạo ra một nền móng tài chính vững vàng, giúp họ vừa chống được rủi ro vừa sẵn sàng nắm bắt cơ hội mới.
Ngược lại, người không có tiền thường sống theo mô hình tiêu thụ. Có tiền là chi ngay. Nhận lương là tự thưởng. Mua sắm theo cảm xúc, không theo kế hoạch. Họ hiếm khi theo dõi dòng tiền, không phân biệt rõ giữa “muốn” và “cần”, và thường mở rộng mức sống nhanh hơn thu nhập. Điều nguy hiểm nhất là họ gần như không có quỹ dự phòng. Chỉ một sự cố như bệnh tật, xe hỏng hay thu nhập giảm là đủ để rơi vào vòng xoáy nợ nần.
Ảnh minh họa
Và khi đã rơi vào vòng xoáy đó, họ lại càng tiêu để giải tỏa, rồi lại càng thiếu tiền. Theo thời gian, thói quen tiêu thụ khiến họ đứng yên hoặc đi lùi, trong khi nhóm có thói quen tích lũy thì tiến xa.
3 - Tập trung vào cơ hội và tập trung vào rủi ro
Một sự khác biệt tinh tế nhưng cực kỳ quan trọng: Người có tiền nhìn thấy cơ hội nơi người không có tiền chỉ thấy rủi ro. Điều này không có nghĩa họ liều. Ngược lại, họ đánh giá kỹ, học hỏi, thử sức ở mức độ phù hợp và chấp nhận những rủi ro mang tính kiểm soát được để tiến lên. Khi thấy một xu hướng nghề nghiệp mới, một kỹ năng đang lên, hay một mô hình kinh doanh tiềm năng, họ tìm hiểu và bắt đầu sớm. Nhờ đó, họ đón được cơ hội trước khi đám đông nhận ra.
Người không có tiền thì ngược lại: nỗi sợ chi phối quyết định của họ. Sợ sai, sợ mất tiền, sợ thay đổi, sợ thử cái mới. Họ chờ “ổn định rồi tính”, nhưng chờ mãi vẫn không ổn. Nhìn đâu cũng thấy nguy cơ, nên bỏ lỡ các cơ hội tăng thu nhập, cơ hội đầu tư, cơ hội học nghề mới hay chuyển việc. Vì luôn tập trung vào điều tiêu cực, họ đứng ngoài các cuộc chơi tạo ra tài sản, và vì thế khoảng cách với nhóm có tiền ngày càng lớn, không phải vì họ kém, mà vì họ không dám bước.
Tựu trung lại, khoảng cách giữa người có tiền và người không có tiền được tạo ra từ những lựa chọn nhỏ nhưng lặp lại mỗi ngày. Tư duy dài hạn, thói quen tích lũy và khả năng nhìn thấy cơ hội là “ba chiếc cầu” dẫn một người từ mốc “không có tiền” tới mốc “bắt đầu có dư”.
