Tất cả bắt đầu từ một quyết định đơn giản: Mỗi tháng, bà chia tiền chi tiêu thật kỹ và cố định trích riêng 1,8 triệu đồng – không đụng đến trong mọi hoàn cảnh.
Tôi chưa từng nghĩ mẹ mình là người “giỏi tài chính”. Bà không dùng smartphone, không có app ngân hàng, chưa từng nghe tới thuật ngữ "quản lý dòng tiền". Nhưng điều mà sau này tôi phải công nhận là: mẹ có tư duy tài chính tự nhiên, sắc sảo – dù chưa bao giờ gọi tên điều đó.
Không dư dả, nhưng mẹ vẫn luôn “cắt ra được một phần” để dành
Từ năm 2016, khi tôi bắt đầu học đại học, mẹ tôi đặt ra một nguyên tắc mới: Mỗi tháng, bất kể chi tiêu thế nào, phải để riêng 1,8 triệu đồng. Không gửi tiết kiệm ngân hàng, không đầu tư – mẹ để tiền mặt, chia từng phong bì nhỏ, cất trong một ngăn riêng của tủ quần áo.
Tôi từng hỏi mẹ: "Nếu có việc gấp thì sao?", mẹ trả lời gọn lỏn: “Thì xoay chỗ khác. Khoản này không phải để chữa cháy. Nó để xây nền”.
7 năm, tương đương 84 tháng. Với mức trích đều 1,8 triệu đồng mỗi tháng, mẹ đã dành được 151,2 triệu đồng – đúng số tiền cần để tôi đặt cọc mua căn hộ đầu tiên.
Chi tiêu không khắt khe, nhưng cực kỳ nguyên tắc
Gia đình tôi không giàu có, nhưng cũng không thiếu thốn. Ba tôi là bảo vệ, mẹ ở nhà nội trợ. Sau khi tôi đi làm, tôi góp thêm chi phí sinh hoạt, nhưng mẹ vẫn là người duy nhất giữ và phân phối chi tiêu trong nhà.
Mỗi tháng, sau khi cộng các nguồn thu, mẹ lập tức chia tiền thành các khoản rõ ràng, viết tay trên một tờ giấy kẹp trong sổ:
| Khoản mục | Số tiền (VNĐ/tháng) | Ghi chú |
|---|---|---|
| Ăn uống, đi chợ | 4.500.000 | 3 người ăn ở nhà, tính cả bữa sáng đơn giản |
| Điện, nước, mạng | 1.000.000 | Cố định, thanh toán đầu tháng |
| Thuốc men, linh tinh | 700.000 | Phòng bệnh nhỏ, quà vặt, chi phát sinh |
| Tiết kiệm cố định | 1.800.000 | Ghi rõ: “Để riêng – không xài” |
| Tổng chi | 8.000.000 | Luôn cân đối dưới mức thu nhập gia đình |
“Cứ chia đều từ đầu, thì giữa tháng không bị loay hoay. Đến cuối tháng còn dư, coi như lộc” – mẹ nói.
Không ghi chép kiểu phức tạp, mẹ chỉ cần 3 dòng: Tên – số – xong
Không như những bảng Excel tài chính dài dòng tôi từng dùng, mẹ tôi chỉ có một quyển sổ tay mỏng, mỗi tháng ghi ba dòng:
- Tổng tiền về
- Các khoản đã chia
- Khoản “để riêng” ghi đậm nhất, bút đỏ
Mẹ không hề kiểm soát từng đồng lẻ, không bắt ai phải tiết kiệm tuyệt đối. Nhưng bà giữ nguyên tắc “tiền không tự dư ra – phải tách từ đầu”. Và khi đã chia rồi thì không được động vào – trừ khi là mục tiêu bà đã tính sẵn.
Đủ 150 triệu – mẹ đưa tiền đặt cọc nhà bằng phong bì giấy gói báo
Cuối năm 2023, tôi và chồng quyết định mua căn hộ nhỏ ở Bình Dương – giá 1,3 tỷ, cần đặt cọc 150 triệu. Khi tôi đang tìm cách xoay sở, mẹ lặng lẽ mở tủ, lấy ra 1 chiếc hộp giấy, trong đó có 15 cọc 10 triệu đồng, được bọc bằng giấy báo, thắt dây thun kỹ lưỡng. Tôi lặng người. Suốt 7 năm, mẹ chưa từng than “không đủ tiền”, chưa từng nói “mẹ để dành cho con”. Bà chỉ lặng lẽ làm, đều đặn, không gián đoạn.
Tiết kiệm không vì giàu – mà vì nhìn thấy trước một ngày cần đến
Khi tôi kể lại câu chuyện này với bạn bè, nhiều người hỏi: “Bà ấy để tiền mặt, không sợ mất giá à?”. Tôi nghĩ mãi, rồi chỉ đáp: “Bà không để tiền. Bà giữ mục tiêu”.
Không ai trong nhà tôi nghĩ mẹ đang “làm tài chính”, nhưng thật ra bà đã thực hành nó giỏi hơn bất kỳ ai. Bà không nói đạo lý, không đọc sách tài chính cá nhân, nhưng lại có một nguyên tắc rất “giàu”: Tiền để dành phải phục vụ một việc lớn. Nếu không có việc lớn, đừng lấy ra.
Tài chính không cần phức tạp – chỉ cần một người đủ kỷ luật để giữ đúng nguyên tắc
Căn hộ tôi đang sống hôm nay có thể không sang trọng, không đắt đỏ. Nhưng với tôi, nó được xây từ một trong những bài học lớn nhất đời: Sự kiên định về tiền, được mẹ truyền lại qua một chiếc phong bì đơn giản và 7 năm không đứt quãng. Không cần học cao, không cần tính toán phức tạp – chỉ cần biết rõ mình muốn để dành cho điều gì.
