Dạ dày là một trong những cơ quan tiêu hóa quan trọng nhất của cơ thể. Một khi dạ dày gặp vấn đề, không chỉ gây khó chịu trong ăn uống mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống. Trên thực tế, rất nhiều bệnh lý dạ dày hiện nay không đến từ nguyên nhân bẩm sinh, mà bắt nguồn từ chính những thói quen ăn uống, sinh hoạt sai cách kéo dài mỗi ngày.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc), có ít nhất 5 thói quen phổ biến mà dạ dày “sợ nhất”, nhưng đáng tiếc là nhiều người lại đang lặp lại chúng gần như mỗi ngày.
Trước hết là ăn quá mặn
Không chỉ gây hại cho tim mạch, việc tiêu thụ nhiều muối còn trực tiếp kích thích niêm mạc dạ dày. Lượng muối cao có thể làm bong tróc lớp tế bào bảo vệ bên trong dạ dày, khiến hàng rào phòng vệ tự nhiên bị suy yếu. Khi lớp bảo vệ này bị tổn thương lâu ngày, nguy cơ viêm dạ dày tăng cao, thậm chí có thể tiến triển thành ung thư dạ dày.
Khuyến nghị: Nhiều nghiên cứu cho thấy những người thường xuyên ăn đồ muối chua, thực phẩm chế biến sẵn có hàm lượng muối cao như dưa muối, thịt xông khói, xúc xích… có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao gấp hơn 2 lần so với người ăn nhạt.
Bên cạnh muối, ăn quá nhiều đường cũng là một “kẻ thù thầm lặng” của dạ dày
Trong cuộc sống hiện đại, nhiều người có thói quen ăn đồ ngọt để giải tỏa căng thẳng mà không biết rằng lượng đường dư thừa có thể phá vỡ sự cân bằng của hệ vi sinh đường ruột. Một số chất tạo ngọt nhân tạo còn làm rối loạn miễn dịch ruột, tạo điều kiện cho vi khuẩn Helicobacter pylori - tác nhân hàng đầu gây viêm và loét dạ dày - phát triển.
Ăn nhiều đường cũng liên quan tới rối loạn tiêu hóa chức năng và làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày - thực quản.
Khuyến nghị: Tốt nhất bạn nên kiểm soát lượng đường hàng ngày không quá 25 gam và cố gắng cho càng ít hoặc không thêm đường càng tốt khi nấu ăn tại nhà.
Khi mua thực phẩm, hãy chú ý đến nhãn trên bao bì và chọn những loại không chứa thêm đường, chẳng hạn như đường trắng, đường phèn, đường nâu, đường nâu, đường sucrose, glucose, fructose, xi-rô mạch nha, xi-rô ngô, xi-rô glucose fructose, mật ong, v.v. nên ăn càng nhiều càng tốt.
Hút thuốc lá và uống rượu cũng là hai yếu tố gây tổn hại nghiêm trọng tới dạ dày
Nicotine trong thuốc lá làm giảm trương lực cơ vòng thực quản dưới và giảm tiết nước bọt, trong khi rượu lại kích thích dạ dày tăng tiết axit và làm rối loạn nhu động tiêu hóa. Sự kết hợp này khiến niêm mạc dạ dày dễ bị tổn thương, gây viêm, loét, đau rát vùng thượng vị, thậm chí xuất huyết tiêu hóa. Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng hút thuốc lâu dài làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày.
Khuyến nghị: Bỏ hút thuốc và hạn chế rượu! Tốt nhất là không nên uống rượu, và nếu bạn thực sự muốn uống, người lớn nên kiểm soát lượng rượu hàng ngày của họ không quá 15 gam, tương đương với lượng rượu tiêu thụ trong hình dưới đây.
Một thói quen khác thường bị xem nhẹ là ăn uống không đảm bảo vệ sinh
Việc không rửa tay trước khi ăn, dùng chung bát đũa, ăn thực phẩm chưa được làm sạch kỹ… đều làm tăng nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori. Đây là loại vi khuẩn liên quan mật thiết tới viêm dạ dày mạn tính, loét dạ dày - tá tràng và ung thư dạ dày.
Người nhiễm vi khuẩn này thường có biểu hiện đau âm ỉ vùng thượng vị, đầy bụng, ợ chua, trào ngược, nhưng nhiều trường hợp lại chủ quan bỏ qua.
Khuyến nghị: Rửa tay cẩn thận trước và sau bữa ăn, chú ý vệ sinh, giữ sạch sẽ; Khử trùng bộ đồ ăn thường xuyên mỗi ngày, thực hiện hệ thống chia sẻ bữa ăn và sử dụng đũa và thìa công cộng là những phương tiện hiệu quả để ngăn chặn sự lây lan của Helicobacter pylori.
Ngoài ra, nên khám sức khỏe định kỳ, nếu phát hiện mình bị nhiễm Helicobacter pylori thì nên điều trị kịp thời.
Ngoài ra, việc lạm dụng một số loại thuốc cũng có thể gây tổn thương dạ dày
Các thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid như aspirin, ibuprofen nếu dùng kéo dài hoặc không đúng chỉ định có thể bào mòn niêm mạc dạ dày, làm tăng nguy cơ viêm loét và xuất huyết tiêu hóa.
Khuyến nghị: Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc, hiểu đầy đủ các tác dụng phụ của thuốc và đọc hướng dẫn.
Làm thế nào để bảo vệ dạ dày?
Để bảo vệ dạ dày khỏe mạnh, các chuyên gia khuyến cáo cần thay đổi lối sống theo hướng lành mạnh hơn. Chế độ ăn nên tăng cường rau xanh và trái cây tươi - những thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất và chất xơ giúp chống viêm và bảo vệ niêm mạc dạ dày. Một số loại rau họ cải và hành lá được cho là có tác dụng giảm nguy cơ ung thư dạ dày, trong khi trái cây ăn thường xuyên giúp cải thiện sức khỏe đường tiêu hóa.
Bên cạnh đó, việc bổ sung đậu nành và các chế phẩm từ đậu như đậu phụ, đậu hũ cũng được khuyến khích, bởi chúng chứa isoflavone – hợp chất được cho là có khả năng hỗ trợ phòng ngừa ung thư dạ dày.
Ăn uống điều độ, không ăn quá no, nhai kỹ thức ăn cũng là nguyên tắc quan trọng để giảm gánh nặng cho dạ dày. Các chuyên gia cho rằng chỉ nên ăn đến khoảng 7–8 phần no để dạ dày có đủ không gian tiêu hóa hiệu quả. Đồng thời, việc duy trì cân nặng hợp lý, tránh thừa cân - đặc biệt là béo bụng - cũng giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lý dạ dày.
Các chuyên gia nhấn mạnh, ngày càng có nhiều người trẻ gặp vấn đề về dạ dày, phần lớn do lối sống thiếu lành mạnh. Vì vậy, đừng coi thường những dấu hiệu khó chịu ở dạ dày. Việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt sớm, kết hợp thăm khám định kỳ khi cần thiết, chính là cách tốt nhất để bảo vệ dạ dày và sức khỏe lâu dài.
