01. Sổ tiết kiệm kỳ hạn quá dài (trên 24-36 tháng)
Không ít người gửi kỳ hạn rất dài chỉ vì lãi cao hơn 0,2-0,3%, nhưng với người sau 60 tuổi, điều này lại tiềm ẩn rủi ro lớn.
Vì sao không nên gửi dài hạn?
- Người lớn tuổi dễ cần tiền đột xuất để khám chữa bệnh.
- Rút trước hạn gần như mất toàn bộ lãi, chỉ nhận lãi không kỳ hạn ~0,1–0,2%.
- Lãi suất thị trường thay đổi, gửi dài khiến bạn bị “mắc kẹt” với mức lãi thấp.
Ví dụ thực tế: Cô Lan (68 tuổi) gửi 200 triệu kỳ hạn 5 năm vì “lãi cao hơn”, nhưng chỉ 8 tháng sau phải mổ khớp. Kết quả: cô mất toàn bộ số lãi đã kỳ vọng, nhận lại gần như chỉ tiền gốc.
Khuyến nghị: Ở tuổi này, kỳ hạn 3–6–12 tháng là hợp lý hơn. An toàn, linh hoạt, không lo mất lãi.
02. Sổ tiết kiệm chỉ đứng tên một người – không có đồng chủ tài khoản hoặc ủy quyền
Đây là sai lầm phổ biến nhất mà người cao tuổi mắc phải.
Khi sổ chỉ đứng tên một người, nếu chủ tài khoản:
- Bị đột quỵ
- Mất khả năng ký
- Gặp vấn đề nhận thức
- Hoặc qua đời
… thì tài khoản có thể bị phong tỏa tạm thời. Con cái muốn rút tiền phải công chứng, nộp hàng loạt giấy tờ và chờ 2–3 tháng để hoàn tất thủ tục.
Trong khi đó, chi phí y tế, thuốc men thường cần chi ngay.
Khuyến nghị:
- Có thể thêm đồng chủ tài khoản cho người thân tin cậy, hoặc
- Lập giấy ủy quyền hạn mức, cho phép rút trong trường hợp khẩn cấp.
- Điều quan trọng nhất: đừng để mình rơi vào tình huống “có tiền mà không rút được”.
03. Sổ tiết kiệm gửi qua “người quen ngân hàng” hoặc chi nhánh nhỏ kém uy tín
Nhiều người lớn tuổi rất dễ tin các cuộc gọi tự xưng nhân viên ngân hàng hoặc các "mối thân quen" đến tận nhà hỗ trợ mở sổ.
Nhưng thực tế, ngân hàng không bao giờ cho rút – gửi tiền bên ngoài trụ sở. Mọi giao dịch qua “môi giới”, “nhân viên quen” đều có nguy cơ mất trắng.
Rủi ro thường gặp:
- Sổ giả, phiếu thu giả
- Nhận lãi bằng tiền mặt → khó chứng minh nếu có tranh chấp
- Không có tên trong hệ thống của ngân hàng
- Mất chứng từ, không kiểm tra được số dư
Ví dụ điển hình: Bà Minh (72 tuổi) đưa 150 triệu cho người quen “lãi cao hơn 1%”. Đến khi cần rút thì phát hiện sổ không tồn tại trong hệ thống ngân hàng.
Khuyến nghị:
- Chỉ gửi tại quầy hoặc cây ATM của ngân hàng chính thức
- Tự mình kiểm tra sổ, không ký bất cứ giấy tờ gì mà không đọc kỹ
- Không gửi tiền thông qua bên thứ ba, dù thân quen đến đâu
04. Sổ tiết kiệm đứng tên người khác – tưởng tiện nhưng rủi ro cực lớn
Nhiều người già nghĩ rằng “để con đứng tên cho tiện rút hộ”. Nhưng về mặt pháp lý, tiền thuộc người đứng tên, không phải người góp tiền.
Điều này dẫn đến 3 rủi ro lớn:
1. Tài khoản có thể bị phong tỏa khi người đứng tên vướng tranh chấp
Ví dụ: con nợ nần, ly hôn, bị kiện → tài sản trong tài khoản có thể bị tạm giữ.
2. Rất khó chứng minh tiền là của mình
Tòa án không dựa vào “lời nói”, mà dựa vào tên chủ tài khoản.
3. Mất kiểm soát hoàn toàn
Nếu người đứng tên làm sai hoặc dùng tiền không đúng ý, bạn hầu như không có cách lấy lại.
Trường hợp có thật: Một cụ bà đưa 300 triệu cho con trai gửi tiết kiệm. Khi con trai ly hôn, tài khoản bị phong tỏa tạm thời. Cụ cần tiền chữa bệnh nhưng không rút được vì sổ không phải tên mình.
Khuyến nghị:
- Sổ tiết kiệm luôn phải đứng tên người sở hữu tiền
- Nếu cần người thân rút hộ, hãy dùng ủy quyền hoặc đồng chủ tài khoản
- Tuyệt đối không giao trắng tiền cho người khác đứng tên
Kết luận: Người lớn tuổi không cần gửi nhiều sổ – chỉ cần gửi đúng
Bảo vệ tiền tuổi già không phải là:
- Gửi thật nhiều
- Chọn lãi thật cao
- Hay tin “người quen ngân hàng”
Mà là:
- Gửi kỳ hạn ngắn – linh hoạt
- Tài khoản rõ ràng, không đứng tên người khác
- Sử dụng đồng chủ tài khoản hoặc ủy quyền khi cần
- Luôn giao dịch chính thức, không qua trung gian
Sổ tiết kiệm chỉ thực sự an toàn khi người sở hữu hiểu rõ rủi ro và biết cách bảo vệ mình.
