Quốc hội sáng nay thảo luận, đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026...
Đại biểu Trần Quốc Tuấn (Vĩnh Long) cho biết, sau gần 4 tháng, kể từ khi triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bộ máy hành chính đã “nhẹ hơn” về đầu mối, nhưng “nặng hơn” về công việc.
Cán bộ, công chức ở nhiều địa phương, nhất là cấp cơ sở phải đi làm xa hơn, làm nhiều việc hơn mà thu nhập thì vẫn… không khá hơn.
Ông Tuấn dẫn báo cáo tổng hợp kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp phản ánh sau sáp nhập đơn vị hành chính, nhiều cán bộ xã phải di chuyển xa hơn, có nơi từ 10-15 km mới đến trụ sở mới, trong khi phụ cấp đi lại, phụ cấp công vụ chưa được điều chỉnh.
Cử tri đề nghị Chính phủ có chính sách hỗ trợ, khuyến khích đối với cán bộ vùng sáp nhập, bởi đời sống gặp nhiều khó khăn, chi phí đi lại, thuê nhà, sinh hoạt tăng, khiến thu nhập thực tế giảm từ 10-12% so với trước đây.
Bên cạnh đó, theo ông Tuấn, nhiều địa phương như Bắc Kạn cũ (nay là tỉnh Thái Nguyên), Cần Thơ và một số tỉnh ĐBSCL cũng phản ánh tình trạng đội ngũ cán bộ cơ sở đang phải gánh thêm nhiều phần việc do tinh giản biên chế, nhưng thu nhập chưa được cải thiện, ảnh hưởng đến tâm lý, động lực và hiệu quả công tác của họ.
"Những phản ánh này không chỉ là con số hay kiến nghị kỹ thuật, mà là tiếng lòng của đội ngũ công chức, viên chức cơ sở - những người đang gánh trên vai phần việc nặng nề nhất của bộ máy nhà nước. Nếu đời sống của họ không được bảo đảm, thì hiệu quả thực thi chính sách cũng sẽ khó đáp ứng yêu cầu", đại biểu nhấn mạnh.
Đại biểu đề cập việc giá của nhiều nhóm hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, nhà ở, điện, nước, học phí, xăng dầu và chi phí thuê nhà đều tăng, gây áp lực lớn đến đời sống người dân.
Thu nhập thực tế của cán bộ, công chức, viên chức bị ảnh hưởng rõ rệt, do mức lương cơ sở chưa được điều chỉnh tương ứng, trong khi chi phí sinh hoạt và đi lại tăng cao sau sắp xếp bộ máy chính quyền địa phương hai cấp.
Mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng được áp dụng từ 1/7/2024 đến nay, đại biểu nhận định nếu so với mặt bằng giá sinh hoạt hiện tại thì rõ ràng không còn phù hợp.
Tính trung bình, chỉ riêng chi phí sinh hoạt tối thiểu (ăn uống, đi lại, tiền điện nước, học phí con cái) ở vùng đô thị đã vượt 4,5-5 triệu đồng/người/tháng. Đại biểu cho rằng, với mức lương cơ sở 2,34 triệu, dù có nhân với hệ số cao hơn, thì thu nhập thực tế của nhiều công chức trẻ chỉ đủ “từ đầu tháng đến ngày thứ 20”, còn 10 ngày cuối tháng phải “chạy bằng niềm tin và mì gói”.
“Nâng cao đời sống cán bộ là nâng cao chất lượng bộ máy”, ông Tuấn khẳng định và kiến nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét điều chỉnh tăng lương cơ sở ngay từ ngày 1/1/2026, không chờ đến giữa năm như các giai đoạn trước.
Theo ông, đây không chỉ là “câu chuyện về tiền lương” mà là sự gửi gắm của lòng dân, là nhịp đập chung của bộ máy đang cần được tiếp thêm sinh lực.
"Cán bộ có đủ sống thì mới yên tâm phục vụ; công chức không bị nặng gánh cơm áo, gạo tiền thì mới nhẹ lòng cống hiến", ông Tuấn chia sẻ.
"Bắt cóc trực tuyến" là thách thức mới
Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (Vĩnh Long) bày tỏ lo ngại trước tình trạng “bắt cóc trực tuyến” gia tăng và trở thành nỗi ám ảnh của nhiều gia đình.
“Các đối tượng tội phạm lợi dụng tin nhắn, email hoặc các nền tảng mạng xã hội để điều khiển nạn nhân từ xa, buộc họ tự rút tiền, thuê chỗ ở, thậm chí tự quay video cầu cứu theo kịch bản do kẻ xấu dựng sẵn”, đại biểu Yến Nhi nêu rõ.
Nhiều vụ việc gần đây tại Hà Nội, TPHCM và một số địa phương cho thấy nạn nhân thường là học sinh, sinh viên - nhóm người dễ bị tổn thương trong môi trường mạng.
Đại biểu cho biết, không chỉ gây thiệt hại về tài chính, loại tội phạm này còn “gây hoang mang, làm mất niềm tin vào môi trường mạng, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh trật tự xã hội”.
Phân tích nguyên nhân, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi cho rằng, tội phạm công nghệ cao đang lợi dụng sự phát triển nhanh của trí tuệ nhân tạo, kỹ thuật deepfake, giả mạo giọng nói, hình ảnh.
“Những công nghệ này giúp kẻ xấu mạo danh một cách thuyết phục, khiến ngay cả người thân của nạn nhân cũng khó nhận ra”, bà Nguyễn Thị Yến Nhi nói.
Bên cạnh đó, các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới “chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm pháp lý tại Việt Nam”, thiếu cơ chế kiểm duyệt, gỡ bỏ nội dung vi phạm, trong khi nhận thức cộng đồng, đặc biệt là phụ huynh và học sinh còn hạn chế.
Đại biểu Yến Nhi đề nghị tận dụng các kênh truyền thông đại chúng, mạng xã hội để phát hành video ngắn, dễ hiểu, hướng đến thanh thiếu niên và phụ huynh.
Bà đề xuất xây dựng khung pháp lý chặt chẽ hơn, hoàn thiện Luật An ninh mạng, Luật Phòng chống tội phạm công nghệ cao và Bộ luật Hình sự để quy định rõ chế tài, hình phạt đối với hành vi bắt cóc trực tuyến.
Đại biểu cũng đề nghị yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới “ký cam kết báo cáo, gỡ bỏ nội dung vi phạm và công khai số liệu xử lý”. Trường hợp không tuân thủ, cần có biện pháp mạnh như phạt tài chính hoặc tạm ngừng quảng cáo...
Cùng với phòng ngừa, đại biểu Yến Nhi đề nghị nâng cao năng lực điều tra, truy bắt cho lực lượng chức năng. Công an, cảnh sát công nghệ cao cần được trang bị công cụ phân tích dữ liệu, giám sát mạng, đồng thời đào tạo chuyên sâu về tội phạm công nghệ cao.
