Có những ký ức của bóng đá Việt Nam, nhắc lại không phải để tự dằn vặt, mà để thấy rõ quãng đường đã đi qua dài và gập ghềnh đến thế nào. Trong ký ức ấy, Thái Lan không chỉ là một đối thủ mạnh. Họ từng là cái bóng rất lớn, là nỗi ám ảnh mang tính tâm lý, là “cửa ải” mà chỉ cần bước ra sân đã thấy thua một nửa. Và điều cay đắng nhất, như chính HLV Kiatisuk từng nhiều lần chia sẻ, là bóng đá Việt Nam ngày ấy… sợ Thái Lan thật.
Kiatisuk không nói điều này để mỉa mai hay khoét sâu vào vết thương của đối thủ cũ. Ông nói bằng trải nghiệm của người trong cuộc, người đã nhiều năm đứng trên sân, nhìn thẳng vào ánh mắt cầu thủ Việt Nam mỗi khi hai đội gặp nhau. Theo lời “Zico Thái”, trong quá khứ, khi Thái Lan đấu Việt Nam, các cầu thủ Thái Lan không cần làm gì quá phức tạp. Cứ đá bình tĩnh, giữ nhịp, để đối phương tự chơi bóng theo cách của họ, rồi đến một thời điểm nào đó, cầu thủ Việt Nam sẽ… tự mắc sai lầm và thua trận.
Đó là thứ thua thiệt vô hình nhưng khủng khiếp. Không hẳn vì chiến thuật, không hoàn toàn vì trình độ chuyên môn, mà vì tâm thế. Việt Nam ngày ấy bước vào những trận gặp Thái Lan với một nỗi e dè rất rõ. Thua trước trong suy nghĩ, thua trong từng pha xử lý, thua cả ở những khoảnh khắc quyết định. Khi bị dẫn bàn, nhiều đội tuyển Việt Nam gần như sụp đổ. Khi trận đấu kéo dài, đôi chân nặng dần, cái đầu rối hơn, còn đối thủ thì vẫn lạnh lùng, tỉnh táo và biết chính xác họ cần làm gì để kết liễu trận đấu.
Thể lực cũng là một phần của câu chuyện. Trong suốt nhiều năm, Việt Nam không vượt trội Thái Lan về thể hình, thậm chí ở nhiều giai đoạn còn kém hơn về nền tảng thể lực. Khi trận đấu trôi qua nửa sau, sự hụt hơi xuất hiện, kéo theo sai lầm, và rồi thất bại trở thành điều “quen thuộc đến đáng sợ”. Những trận thua ấy tích tụ, tạo thành một thứ ký ức tập thể, thứ tâm lý khiến mỗi cuộc đối đầu mới lại trở nên nặng nề hơn.
U22 Việt Nam đã quyết chiến với U22 Thái Lan 120 phút không biết mệt mỏi, để ngược dòng thành công 3-2, giành HCV SEA Games ngay trên xứ Chùa Vàng (Ảnh: Linh Đan).
Nhưng bóng đá không đứng yên, và ký ức, dù cay đắng, không phải là bản án vĩnh viễn. Một thập kỷ sau, chính từ phía Thái Lan, người ta lại nghe thấy những lời tâm sự rất khác – chua chát, thẳng thắn và đầy suy ngẫm. Một CĐV Thái Lan đã viết sau trận Chung kết SEA Games 33:
“Thể hình, thể lực thôi cũng đã không đấu lại người ta rồi. Có một điều thấy rõ là từ khi Việt Nam áp dụng hệ thống huấn luyện kiểu Hàn Quốc, thể chất của họ nhỉnh hơn cầu thủ Thái Lan rất nhiều. Đặt lên bàn cân so sánh là thấy một trời một vực luôn.
Đội hình Thái Lan đợt này chỉ có mỗi Yotsakorn, Eakalas và Chonnapat là đủ sức va chạm với phía U22 Việt Nam. Còn lại nhìn cứ "mỏng cơm" sao ấy, trong khi cầu thủ của họ vừa cao vừa to.
Tư duy của một số cầu thủ nhà mình vẫn kiểu: "Tập gym làm gì? Mình đá hệ hào hoa, kỹ thuật mà." Nhưng bóng đá hiện đại thì thể lực là yếu tố tiên quyết. Đáng lẽ phải có cái nền tảng thể chất tốt trước rồi mới tính đến kỹ thuật, đằng này mình lại cứ ưu tiên kỹ thuật trước rồi mới lo tập thể lực sau.
Quan điểm cá nhân của tôi: Mất chức vô địch không tiếc bằng việc mình chẳng bao giờ chịu sửa điểm yếu cố hữu. Cứ đá đến phút 60 là từ đội lớn đến đội trẻ đều hụt hơi cả lũ. Nếu bóng đá mà chỉ đá 60 phút thì chắc Thái Lan mình đi World Cup từ lâu rồi”.
U22 Việt Nam vượt qua U22 Thái Lan bằng đẳng cấp, quyết tâm và nền tảng thể lực, sức mạnh ấn tượng (Ảnh: Linh Đan).
Những dòng chữ ấy, đặt cạnh chia sẻ của Kiatisuk năm nào, cho thấy một sự đảo chiều gần như hoàn toàn. Ngày xưa, Thái Lan tự tin rằng chỉ cần chờ Việt Nam mắc sai lầm. Ngày nay, chính người Thái lại thừa nhận rằng, sau phút 60, họ mới là đội bắt đầu hụt hơi, còn Việt Nam thì vẫn đủ sức tăng tốc, va chạm và chơi thứ bóng đá giàu năng lượng.
Sự thay đổi ấy không đến từ một trận thắng, cũng không phải từ vài khoảnh khắc bùng nổ ngẫu nhiên. Nó là kết quả của một quá trình mang tính hệ thống. Từ tư duy huấn luyện, cách chuẩn bị thể lực, đến việc xây dựng tâm thế thi đấu cho cầu thủ trẻ, bóng đá Việt Nam đã đi theo một con đường khác. Thế hệ cầu thủ mới lớn lên trong môi trường mà việc rèn thể chất không còn là “phần phụ”, mà là nền móng. Khi thể lực được đảm bảo, sự tự tin cũng theo đó mà lớn lên.
Từ HLV Park Hang-seo đến HLV Kim Sang-sik, bóng đá Việt Nam giờ đã thoát mác yếu đuối cả về thể chất lẫn tinh thần!
Quan trọng hơn cả là sự thay đổi về tinh thần. Việt Nam ngày nay không còn bước vào các trận gặp Thái Lan với nỗi sợ hãi vô hình. Từ đội tuyển quốc gia đến các lứa U22, U23, cầu thủ Việt Nam sẵn sàng chơi sòng phẳng, sẵn sàng va chạm, sẵn sàng chịu áp lực, kể cả khi phải đá trên sân đối phương. Trận thắng ngược 3-2 ở chung kết SEA Games không chỉ là một chiến thắng về tỷ số. Nó là biểu tượng cho một tâm thế mới: bị dẫn trước nhưng không hoảng loạn, gặp khó nhưng không buông xuôi, và đủ bản lĩnh để xoay chuyển cục diện trong những thời khắc khắc nghiệt nhất.
Đó là lý do có thể gọi đây là một pha “lật kèo” mang tính hệ thống. Không phải kiểu ăn may của một thế hệ, không phải kết quả của một giải đấu thuận lợi, mà là sự đảo chiều trong cán cân tâm lý, thể lực và niềm tin. Ký ức cay đắng ngày nào vẫn còn đó, nhưng nó không còn trói buộc bóng đá Việt Nam. Ngược lại, chính ký ức ấy đã trở thành động lực để thay đổi, để đi đến một ngày mà người Thái phải thừa nhận: trận đấu không chỉ có 60 phút – và Việt Nam, cuối cùng, đã sẵn sàng cho trọn vẹn 90 phút ấy, thậm chí hơn!
